مولیبدن یکی از مهم‌ترین فلزات معدنی محسوب‌شده که در صنایع مختلفی از جمله جوهر و رنگ‌سازی، صنایع لاستیک و پلاستیک، نفت و گاز، صنعت الکترونیک و شیشه‌سازی کاربرد دارد، اما به‌طور عمده در صنعت فولاد جهت افزایش استحکام فولاد و سایر آلیاژها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در سال ۲۰۲۱، حدود ۳۰۰ هزار تن مولیبدن معدنی در جهان تولید شده است که کشورهای چین، آمریکا و شیلی بهعنوان بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده مولیبدن در جهان شناخته شده‌اند و همچنین کشورهای چین و آمریکا به‌واسطه صنعت فولاد، در صدر کشورهای برتر مصرف‌کننده مولیبدن در جهان قرار دارند.
مولیبدن یک فلز نسوز با نماد شیمیایی Mo است که در طبیعت به‌طور آزاد یافت نمی‌شود و به‌صورت کانی‌های مولیبدنیت وجود دارد که رنگی سفید مایل به خاکستری داشته و در حالت توده‌ای به رنگ سفید نقره‌ای درخشنده و در حالت پودری به رنگ خاکستری تیره دیده می‌شود و از ویژگی‌های آن می‌توان به اشتعال‌پذیر و خورنده بودن، وزن بالا و سمیت ضعیف آن اشاره نمود.
مولیبدن در صنایع مختلف، کاربردهای فراوانی دارد و بهعنوان رنگدانه قرمز، نارنجی و زرد در صنایع جوهر، رنگ‌سازی، لاستیک و پلاستیک، بهعنوان کاتالیزور در صنعت نفت و گاز، جهت ساخت المنت‌های گرمایشی، محافظ‌های تشعشع حرارتی و ابزارهای کوره در صنعت الکترونیک، بهعنوان ماده الکترودی در کوره‌های ذوب شیشه در شیشه‌سازی و همچنین جهت سنتز آمینواسید برای گیاهان استفاده می‌شود؛ اما به‌طور عمده در صنعت فولاد و برای افزایش استحکام، سختی، هدایت الکتریکی و همچنین مقاومت در برابر خوردگی و سایش در دمای بالا، در فولاد و سایر آلیاژهای آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با توجه به‌کاربرد گسترده مولیبدن، در این گزارش، تولید و مصرف آن در کشورهای برتر تولیدکننده در جهان، طی سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱ مورد بررسی قرار‌گرفته و در نمودار ۱ و نمودار ۲ ارایه شده است و ذکر این نکته ضروری است که به‌دلیل عدم دسترسی به داده‌های موجودی انبار در کشورهای مورد بررسی، با استفاده از میزان تجارت هر یک از کشورها، مصرف ظاهری این ماده برآورد شده است که جهت بررسی تجارت آن از کد تعرفه ۲۶۱۳ استفاده شده است.
چین، در صدر تولیدکنندگان مولیبدن در جهان
مطابق با نمودار ۱، میزان تولید معدنی مولیبدن در جهان، با ۲ درصد رشد سالیانه، از ۲۵۰ هزار تن در سال ۲۰۱۲، به ۳۰۰ هزار تن در سال ۲۰۲۱ رسیده است؛ چین با در اختیار داشتن ۴۳ درصد از سهم تولید، بزرگ‌ترین تولیدکننده مولیبدن در جهان محسوب می‌شود. تولید معدنی چین، طی بازه زمانی ذکر‌شده، با ۳ درصد رشد سالانه، از ۱۰۴ هزار تن به ۱۳۰ هزار تن رسیده است.
بعداز چین، کشورهای شیلی و آمریکا به‌ترتیب با در اختیار داشتن ۱۷ درصد و ۱۶ درصد از سهم تولید، به‌ترتیب در جایگاه دوم و سوم کشورهای تولیدکننده مولیبدن قرار دارند که تولیدات معدنی مولیبدن در شیلی، با ۴ درصد رشد سالانه، طی بازه‌زمانی ده ساله، از حدود ۳۵ هزار تن به ۵۱ هزار تن رسیده است و همچنین میزان تولید معدنی مولیبدن در ایالات متحده آمریکا با ۳ درصد کاهش سالانه، از حدود ۶۰ هزار تن در سال ۲۰۱۲، به ۴۸ هزار تن در سال ۲۰۲۱ رسیده است.
لازم به‌ذکر هست که با توجه به اطلاعات در دسترس از سازمان زمین‌شناسی آمریکا، در سال ۲۰۲۱، میزان ذخایر مولیبدن در جهان ۱۶ میلیون تن برآورد شده است که کشور چین با در اختیار داشتن بیش‌از نیمی از ذخایر جهان، بزرگ‌ترین دارنده ذخایر مولیبدن در جهان شناخته می‌شود و همچنین کشورهای شیلی و آمریکا نیز جز کشورهای دارای منابع غنی از معادن مولیبدن محسوب می‌شوند.
همانطور که در نمودار ۱ قابل مشاهده است، میزان تولید معدنی مولیبدن در سال‌های مورد بررسی، روند تقریبا یکنواختی را طی کرده است، اما در سال ۲۰۱۵ میزان تولید با کاهش تولید ۱۴ هزار تنی نسبت به سال قبلش مواجه شد که ناشی از کاهش قیمت جهانی مولیبدن و درنتیجه به تعلیق درآمدن فعالیت بسیاری از معادن آمریکا بوده، علاوه‌بر این، چین نیز بخشی از تولیدات خود را کاهش داد که این مسیله در کاهش صادرات مولیبدن در چین و همچنین در سطح جهانی تاثیرگذار بوده است، اما پس‌از آن افزایش تقاضا به دلیل افزایش تولید محصولات جانبی و همچنین افزایش تجارت محصولات اصلی مولیبدن ازجمله فرومولیبدن و اکسید مولیبدن، منجر به افزایش قیمت اکسید مولیبدن شد که تاثیر به‌سزایی در قیمت نهایی کنسانتره مولیبدن داشت که در نهایت منتج به صعودی شدن روند تولید مولیبدن، در جهان شده است.
مصرف، هم‌راستا با تولید مولیبدن در چین
همانطور که گفته شده است، علاوه بر تولید، میزان مصرف مولیبدن در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱، در کشورهای برتر تولیدکننده مورد بررسی قرار گرفته است که در نمودار ۲ نشان داده شده است. مطابق با این نمودار، چین با در اختیار داشتن ۴۲ درصد از سهم مصرف، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده مولیبدن در جهان محسوب می‌شود که میزان مصرف آن، طی‌بازه زمانی ذکر شده، با ۷ درصد رشد سالانه، از ۷۰ هزار تن به ۱۲۵ هزار تن رسیده است.
ایالات متحده آمریکا نیز با در اختیار داشتن ۱۹ درصد از سهم مصرف، دومین کشور بزرگ مصرف‌کننده مولیبدن در جهان شناخته می‌شود که میزان مصرف مولیبدن آن با ۲ درصد کاهش سالانه، طی بازه زمانی ده ساله، از حدود ۷۱ هزار تن به ۵۸ هزار تن رسیده است.
کشور چین و ایالات متحده آمریکا در لیست کشورهای مطرح تولیدکننده فولاد در جهان قرار دارند و از آنجایی که صنعت فولاد و آلیاژسازی، بزرگ‌ترین صنعت مصرف‌کننده مولیبدن محسوب می‌شود، این مسیله منجر به مصرف بالای مولیبدن در کشورهای مذکور شده است که مشابهت روند تولید و مصرف مولیبدن در چین و آمریکا نشان‌دهنده این موضوع است.
ذکر این نکته ضروری است که کشور شیلی، علی‌رغم اینکه دومین کشور تولیدکننده مولیبدن در جهان محسوب می‌شود، بخش عمده مولیبدن تولیدی از این کشور به سایر کشورهای مصرف‌کننده مولیبدن ازجمله چین، کره جنوبی و ژاپن صادر می‌شود و مصرف‌کننده بزرگی برای مولیبدن محسوب نمی‌شود.
شایان‌ذکر هست که مصرف سالانه مولیبدن در سال‌های مورد بررسی با افت و خیز زیادی همراه بوده است که نوسان‌های موجود در صنعت تولید فولاد در جهان، مهم‌ترین عامل تاثیرگذار در مصرف مولیبدن در کشورهای برتر تولیدکننده و سایر کشورها در جهان محسوب می‌شود.
