ترمیم زخم کرونا بر بازار تجاری کنسانتره کروم

تجارت جهانی سنگ و کنسانتره کروم از سال ۲۰۱۷ تا سال ۲۰۲۱ به‌ طور میانگین سالانه ۲ درصد رشد داشته و در سال ۲۰۲۱ به مقدار ۱۷ میلیون تن رسیده است. تجارت کروم پس از تحمل یک سال رکود شدید در سال ۲۰۲۰ ناشی از همه‌گیری کووید- ۱۹، در سال ۲۰۲۱ بهبود نسبی یافته است.

برآورد می‌شود که بحران انرژی در سال ۲۰۲۲ و تورم ناشی از آن موجب افزایش قیمت کروم در سال ۲۰۲۲ و متاثر شدن مصرف و تجارت این محصول شود که بر روند بهبود آسیب همه‌گیری کووید- ۱۹ تاثیرگذار است. چین یکه‌تاز واردات کنسانتره کروم با سهم بیش از ۸۰ درصدی از کل واردات جهانی و آفریقای جنوبی بزرگ‌ترین صادرکننده این محصول با سهم بیش از ۷۰ درصدی از تجارت جهانی است.

در نمودار ۱، تجارت جهانی سنگ و کنسانتره کروم در بازه‌ زمانی ۵ ساله مورد بررسی قرار گرفته‌ است. میانگین تجارت سنگ و کنسانتره کروم از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ حدود ۱۶.۹ میلیون تن بوده‌ است. همان‌ طور که در نمودار قابل مشاهده‌ است تجارت کروم نوسان‌های به نسبت شدیدی را تجربه کرده‌ است. تجارت کروم با وقوع کووید-۱۹ در سراسر جهان در سال ۲۰۲۰ شاهد آشفتگی عمیقی بود که با محدود شدن واردات چین با کاهش حدود ۲.۳ میلیون تنی به ۱۵.۹ میلیون تن رسید.

تجارت سنگ و کنسانتره کروم از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ به ترتیب حدود ۱۶.۲ میلیون تن، ۱۷ میلیون تن و ۱۸.۲ میلیون تن بوده‌ که سال ۲۰۱۹ بیشترین میزان تجارت کروم را در بازه زمانی مورد بررسی به ثبت رسانده است. افزایش ۷ درصدی تجارت در سال ۲۰۱۹ ناشی از افزایش تجارت در چین و اندونزی بوده است.

تقریبا ۱۸ درصد از کل ترکیب فولاد ضدزنگ از کروم تشکیل شده‌است. پیش‌بینی می‌شود که بازار جهانی کروم تا سال ۲۰۲۵ گسترش یابد. افزایش مصرف فولاد ضد زنگ از محل بازارهای مختلف مصرف نهایی مانند خودروسازی، هوافضا، صنایع دفاعی، صنایع دریایی و کشتی‌سازی، ساختمان، ساخت و ساز و الکترونیک عامل اصلی رشد بازار کروم طی سال‌های آتی است. علاوه بر این، پیش‌بینی می‌شود که تقاضای قابل توجهی از آسیا و اقیانوسیه به بازار کمک کند؛ به‌ خصوص از جانب چین به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد ضدزنگ و محصولات فولادی در جهان.

بازار در دستان چین و آفریقای جنوبی

در نمودار ۲، کشورهای برتر صادرات و واردات سنگ و کنسانتره کروم در سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ قابل مشاهده‌ هستند. چین، روسیه، اندونزی و هند بزرگ‌ترین واردکنندگان سنگ و کنسانتره کروم در جهان به‌ شمار می‌روند؛ البته سهم عمده از واردات به چین تعلق گرفته‌ و سایر کشورها سهم اندکی را دارا هستند.

در سمت صادرات آفریقای جنوبی، ترکیه، زیمباوه، قزاقستان و پاکستان از بزرگ‌ترین کشورهای صادرکننده سنگ و کنسانتره کروم به‌ شمار می‌روند. آفریقای جنوبی ستون اصلی صادرات سنگ و کنسانتره کروم محسوب می‌شود که همه ساله سهم حداکثری از کل صادرات جهانی را به خود اختصاص داده و بیش از نیمی از کنسانتره کروم صادراتی خود را به چین صادر می‌کند.

همان‌ طور که پیشتر ذکر شد چین در صدر واردات سنگ و کنسانتره کروم قرار دارد. این کشور با شیب ملایمی در بازه ۵ ساله مورد بررسی در مسیر افزایش واردات کروم گام برداشته‌است. این کشور به‌ طور میانگین ۱۴.۷ میلیون تن کروم وارد کرده‌است. نرخ رشد واردات چین در این سال‌ها حدود ۲ درصد بوده و بیشترین میزان نیز در سال ۲۰۱۹ به مقدار ۱۵.۹ میلیون تن به ثبت رسیده ‌است که دلیل اصلی جهش تجارت جهانی در این سال نیز به شمار می‌رود.

واردات چین در سال ۲۰۲۰ به‌دلیل همه‌گیری کووید-۱۹ با ۱۰ درصد کاهش نسبت به سال ۲۰۱۹ به‌ حدود ۱۴.۳ میلیون تن رسید. بررسی کشورهای مبدا وارداتی چین در سال ۲۰۲۱ بیانگر آن است که حدود ۱۲ میلیون تن از کل واردات ذکر شده از مبدا آفریقای جنوبی بوده و پس از آن نیز ترکیه بزرگ‌ترین صادرکننده به مقصد چین در این سال بوده است.

روسیه دومین کشور واردکننده برتر کروم است که در سال ۲۰۲۱ به میزان ۴۴۲ هزارتن کروم وارد کرده و بیشترین واردات این کشور در سال ۲۰۱۸ با حدود ۹۶۱ هزار تن رقم خورده‌است. واردات روسیه با افت زیاد ۱۵ درصدی در این سال‌ها روبه‌رو بوده و از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ حدود ۴۰۰ هزار تن کاهش واردات داشته‌ است که می‌تواند ناشی از کاهش تقاضای صنایع مصرف‌کننده فولاد ضدزنگ و به‌تبع آن کاهش تولید این محصول در این کشور باشد. اندونزی با میانگین واردات به میزان ۴۰۲ هزار تن جایگاه سوم واردات سنگ و کنسانتره کروم را به خود اختصاص داده‌است.

هند در جایگاه چهارمین واردکننده بزرگ کنسانتره کروم در جهان به‌ شمار می‌رود. این کشور خود یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان کنسانتره کروم در جهان نیز به‌ شمار می‌رود؛ اما صنعت فولاد این کشور موجب شده تا این کشور به واردکننده کروم تبدیل شود؛ البته واردات این کشور در قیاس با سایر کشورها و به‌خصوص چین چندان قابل ملاحظه نیست. واردات کروم هند در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۵۵ هزارتن بوده که با رشد ۱۳ درصدی به ۲۵۲ هزار تن در سال ۲۰۲۱ رسیده‌ است. این میزان افزایش واردات ناشی از کاهش تولید ۲ درصدی سنگ و کنسانتره کروم در این کشور نیز بوده است.

آفریقای جنوبی حجم زیادی از تولید سنگ و کنسانتره کروم خود را صادر می‌کند. صادرات کروم آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۹ با افزایشی بی‌بدیل به ۱۴.۸ میلیون تن رسید که ۲.۵ میلیون تن نسبت به سال ماقبل افزایش داشته‌ است. صادرات این کشور در سال ۲۰۲۰ با کاهش محسوسی روبه‌رو شد که با جبران بخشی نسبتا کمی از این کاهش، در سال ۲۰۲۱ صادرات ۱۳.۵ میلیون تنی برای این کشور ثبت شد. ترکیه نیز از تولیدکنندگان بزرگ سنگ و کنسانتره کروم به‌ شمار می‌آید که به تبع آن در بین کشورهای بزرگ صادرکننده کروم قرار دارد. میانگین صادرات سنگ و کنسانتره کروم ترکیه حدود ۱.۳ میلیون تن بوده‌است. ترکیه نیز مشابه با دیگر بازیگران بزرگ بازار جهانی کنسانتره کروم، در سال ۲۰۲۰ با کاهش ۲۹ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۹ به میزان ۹۳۰ هزار تن سنگ و کنسانتره کروم صادر کرد.

دو کشور زیمباوه و قزاقستان به ترتیب با میانگین صادرات حدود ۶۹۲ هزار تن و ۶۵۸  هزار تن در جایگاه‌های بعدی بزرگ‌ترین صادرکنندگان سنگ و کنسانتره کروم قرار گرفته‌اند که با توجه به انحصار نسبی ناشی از حجم ذخایر قابل توجه بازار صادراتی در دستان آفریقای جنوبی و تا حدودی ترکیه، سهم سایر کشورها از بازار صادراتی به‌ مراتب کمتر است.

زیمباوه در این سال‌ها فراز و فرودهایی را تجربه کرده‌است. در سال ۲۰۲۰ برخلاف سایر کشورها با افزایش ۱۷۷ هزار تنی، ۷۵۸ هزارتن سنگ و کنسانتره کروم صادر کرد؛ اما صادرات این کشور در سال ۲۰۲۱، با کاهش ۲۲ درصدی به ۵۹۰ هزار تن رسید. قزاقستان با افول ۲۰ درصدی از ۹۶۳ هزار تن در سال ۲۰۱۷ به ۳۸۹ هزار تن در سال ۲۰۲۱ رسیده‌است؛ کما این‌ که در تولید سنگ کروم روند صعودی داشته ولی صادرات خود را برای عرضه در مصرف داخلی کاهش داده‌ است.

کشور پاکستان در صادرات سنگ و کنسانتره کروم شاهد افزایش خیره کننده‌ایی بوده‌است؛ جهش اول پاکستان در سال ۲۰۱۸ اتفاق افتاد که از ۳۱هزار تن در سال ۲۰۱۷ به ۲۵۸ رسید و جهش دوم در سال ۲۰۲۱ رقم خورد که از ۲۷۸ هزارتن در سال ۲۰۲۰ به حدود ۴۴۰ هزار تن رسید که بیشترین میزان صادرات ثبت شده برای این کشور به‌ شمار می‌رود.

تقریبا ۱۸ درصد از کل ترکیب فولاد ضدزنگ از کروم تشکیل شده‌است. پیش‌بینی می‌شود که بازار جهانی کروم تا سال ۲۰۲۵ گسترش یابد. افزایش مصرف فولاد ضد زنگ از محل بازارهای مختلف مصرف نهایی مانند خودروسازی، هوافضا، صنایع دفاعی، صنایع دریایی و کشتی‌سازی، ساختمان، ساخت و ساز و الکترونیک عامل اصلی رشد بازار کروم طی سال‌های آتی است.

در سمت صادرات آفریقای جنوبی، ترکیه، زیمباوه، قزاقستان و پاکستان از بزرگ‌ترین کشورهای صادرکننده سنگ و کنسانتره کروم به‌ شمار می‌روند. آفریقای جنوبی ستون اصلی صادرات سنگ و کنسانتره کروم محسوب می‌شود که همه ساله سهم حداکثری از کل صادرات جهانی را به خود اختصاص داده و بیش از نیمی از کنسانتره کروم صادراتی خود را به چین صادر می‌کند.