نقش اساسی کشورهای استرالیا و برزیل در تولید سنگ آهن دنیا

روند تولید سنگ آهن در سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ صعودی بود، به‌طوری که نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) آن حدود ۳.۲ درصد محاسبه شد. میزان تولید سنگ آهن دنیا در سال ۲۰۲۲ حدود حدود ۲ میلیارد و ۶۲۰ میلیون تن برآورد شد که در مقایسه با سال گذشته حدود ۵.۷ درصد رشد را نشان می‌دهد.

کشورهای استرالیا و برزیل بزرگ‌ترین ذخایر سنگ آهن را در اختیار دارند و این امر کمک کرده تا در تولید سنگ آهن دنیا نیز در جایگاه نخست قرار بگیرند. می‌توان گفت نیمی از ذخایر سنگ آهن دنیا در ۲ کشور استرالیا و برزیل قرار دارد. میزان تولید سنگ آهن استرالیا در سال ۲۰۲۲ حدود ۸۸۰ میلیون تن بود که این حجم از تولید، سهم ۳۳.۶ درصدی از تولید کل سنگ آهن است. بزرگ‌ترین صادرکننده سنگ آهن دنیا نیز کشور استرالیا محسوب می‌شود. در سال ۲۰۲۲ حدود ۶۲.۸ درصد تجارت سنگ آهن به کشور استرالیا تعلق داشت.

سنگ آهن به‌عنوان دومین کامودیتی مهم پس از نفت شناخته می‌شود. سنگ آهن به‌عنوان یک ماده ضروری برای تولید فولاد خام محسوب می‌شود که بزرگترین بازار فلزی جهان نیز به‌شمار می‌رود. می‌توان گفت سنگ آهن پایه اصلی در زیرساخت‌های جهانی است. برای پاسخ‌گویی به تقاضای روز‌افزون محصولات فولادی، تولید سنگ آهن جهان از سال ۲۰۰۰ به‌طور چشم‌گیری افزایش‌یافته است. ذخایر سنگ آهن عیار بالا به‌صورت قابل توجهی در حال کاهش است و بسیاری از ذخایر جدید سنگ آهن با عیار پایین‌تر و کانی‌شناسی پیچیده‌تر استخراج می‌شوند.

در سال ۲۰۲۲ ذخیره سنگ آهن دنیا حدود ۸۵ میلیارد تن برآورد شد که بیشترین میزان ذخایر، حدود ۲۷ میلیارد تن در استرالیا قرار دارد. پس از استرالیا، کشورهای برزیل و روسیه به‌ترتیب حدود ۱۵ و ۱۴ میلیارد تن ذخیره سنگ آهن دنیا را در اختیار دارند. معدن سرا نورته بزرگ‌ترین معدن سنگ آهن جهان محسوب می‌شود. این معدن که ایالت پارا در برزیل واقع شده‌است. معدن کاراخاس که در منطقه پارا کشور برزیل قرار دارد، دومین معدن بزرگ سنگ آهن در جهان است. گفته می شود که ذخایر این معدن بالغ بر ۷ میلیارد تن باشد. سومین معدن بزرگ سنگ آهن در جهان معدن یاندی است که در منطقه پیلبارا در غرب استرالیا قرار دارد. مالک این معدن شرکت BHP است. پیش‌بینی شده معدن آهن یاندی در سال ۲۰۲۳ به کار خود پایان دهد. چهارمین معدن بزرگ سنگ آهن در جهان معدن مونت ویل بک است که در منطقه پیلبارا در غرب استرالیا قرار گرفته‌است. در سال ۱۹۶۸ که این شرکت کار خود را بر روی این معدن شروع کرد، معدن مونت ویل بک بزرگ‌ترین و تنها معدن روباز جهان بود. تخمین زده می‌شود که معدن مونت ویل بک در سال ۲۰۳۶ به کار خود پایان دهد.

نرخ رشد سالانه ۳.۲ درصدی تولید سنگ آهن

نمودار ۱، میزان تولید سنگ آهن دنیا را در سال‌های ۲۰۱۳ تا۲۰۲۲ را نشان می‌دهد. تولید سنگ آهن دنیا طی ۱۰ سال مورد بررسی روند صعودی داشت. نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) برای تولید سنگ آهن دنیا از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ حدود ۳.۲ درصد برآورد شد. تولید سنگ آهن در سال ۲۰۲۱ حدود ۵.۹ درصد نسبت به سال ۲۰۲۰ افزایش پیدا کرد. بررسی‌های آتورپات نشان می‌دهد، دلیل این رشد به بهبود شرایط تقاضا برای صنعت فولاد پس از کنترل همه‌گیری ویروس کووید-۱۹ برمی‌گردد. در سال ۲۰۲۰ با وجود پاندمی ویروس کووید-۱۹ تولید سنگ آهن کاهش پیدا نکرد و تنها رشد آن متوقف شد. در سال ۲۰۲۱ تولید سنگ آهن دنیا حدود ۲ میلیارد و ۴۸۰ میلیون تن بود و با رشد ۵.۷ درصدی در سال ۲۰۲۲ به حدود ۲ میلیارد و ۶۲۰ میلیون تن افزایش پیدا کرد.

استرالیا، تولیدکننده یک سوم سنگ آهن دنیا

نمودار ۲، مهم‌ترین تولیدکنندگان سنگ آهن دنیا، در سال ۲۰۲۲ را نشان می‌دهد. کشور استرالیا با تولید حدود ۸۸۰ میلیون تن سنگ آهن، بزرگ‌ترین تولیدکننده سنگ آهن دنیا بود. سهم کشور استرالیا در تولید سنگ آهن جهان، در سال ۲۰۲۲ حدود ۳۳.۶ درصد برآورد شد. کشور برزیل با تولید ۴۱۰ میلیون تن از این محصول، توانست سهم ۱۵.۷ درصدی از تولید سنگ آهن را از آن خود کند. سومین تولیدکننده بزرگ سنگ آهن در دنیا، کشور چین بود. چین با تولید ۳۸۰ میلیون تن از این محصول، حدود ۱۴.۵ درصد از تولید سنگ آهن را کسب کرد. کشورهای هند و برزیل به‌ترتیب حدود ۲۹۰ و ۹۰ میلیون تن سنگ آهن در سال ۲۰۲۲ تولید کردند. سهم هند در تولید این محصول حدود ۱۱.۱ درصد تعیین شد و کشور روسیه حدود ۳.۴ درصد از تولید سنگ آهن را به نام خود ثبت کرد.

نمودار ۳، برترین صادرکنندگان سنگ آهن دنیا را در سال ۲۰۲۲ نشان می‌دهد. کشور استرالیا که بزرگ‌ترین تولیدکننده سنگ آهن دنیا بود، در بین صادرکنندگان نیز جایگاه نخست را در اختیار دارد. سهم کشور استرالیا در تجارت سنگ آهن جهان، در سال ۲۰۲۲ حدود۶۲.۸ درصد محاسبه شد. بزرگترین مشتری سنگ آهن استرالیا کشور چین بود. در سال ۲۰۲۲ بیش از ۸۰ درصد سنگ آهن صادراتی استرالیا به کشور چین صادر شد. با توجه به این‌که چین بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در دنیا به‌شمار می‌رود، بیشترین واردات ماده اولیه آن یعنی سنگ آهن در چین انجام می‌شود.

کشور برزیل بین صادرکنندگان سنگ آهن در سال ۲۰۲۲ جایگاه دوم را در اختیار داشت و سهم آن حدود ۲۳.۰ درصد برآورد شد. سومین صادرکننده بزرگ سنگ آهن در دنیا، کشور کانادا با سهم ۲.۹ درصدی در سال ۲۰۲۲ بود. کشورهای آفریقای جنوبی و مالزی از دیگر صادرکنندگان مهم سنگ آهن دنیا در سال ۲۰۲۲ بودند که هر کدام سهم ۱.۵ درصدی در صادرات این محصول داشتند.

پیش‌بینی شده تولید سنگ آهن برزیل سهم اصلی در تولید جهانی این محصول در سال ۲۰۲۳ داشته باشد. در درجه اول به دلیل تعهدات توسعه توسط بزرگترین تولیدکننده آهن این کشور، یعنی شرکت Vale خواهد بود که قصد دارد در سال ۲۰۲۶ بین ۳۴۰ تا ۳۶۰ میلیون تن سنگ آهن تولید کند. همچنین برنامه این شرکت در سال ۲۰۳۰ تولید سنگ آهن خود را به بیش از ۳۶۰ میلیون تن برساند. با راه اندازی پروژه‌های جدید، مانند پروژه Onslow (2024)، پروژه توسعه Jimblebar (2024) و پروژه Western Range (2025)، تولید بیشتر از سایت Iron Bridge (North Star Magnetite)، Gudai-Darri و South Flank تولید سنگ آهن استرالیا در آینده افزایش یابد.

تولید سنگ آهن در سال ۲۰۲۱ حدود ۵.۹ درصد نسبت به سال ۲۰۲۰ افزایش پیدا کرد. بررسی‌های آتورپات نشان می‌دهد، دلیل این رشد به بهبود شرایط تقاضا برای صنعت فولاد پس از کنترل همه‌گیری ویروس کووید-۱۹ برمی‌گردد. در سال ۲۰۲۰ با وجود پاندمی ویروس کووید-۱۹ تولید سنگ آهن کاهش پیدا نکرد و تنها رشد آن متوقف شد.

سهم کشور استرالیا در تجارت سنگ آهن جهان، در سال ۲۰۲۲ حدود ۶۲.۸ درصد محاسبه شد. بزرگترین مشتری سنگ آهن استرالیا کشور چین بود. در سال ۲۰۲۲ بیش از ۸۰ درصد سنگ آهن صادراتی استرالیا به کشور چین صادر شد. با توجه به این‌که چین بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در دنیا به‌شمار می‌رود، بیشترین واردات ماده اولیه آن یعنی سنگ آهن در چین انجام می‌شود.