تجارت فولاد در طول دوره مورد بررسی روندی نوسانی داشته و میانگین آن به ۳۰۰ میلیارد دلار رسیدهاست. گفته میشود که سهم فولاد آلیاژی از ارزش تجارت فولاد دنیا در طول دوره مورد بررسی حدود ۱۴.۵ درصد اعلام شد که در سال ۲۰۲۳ به بیش از ۱۶.۹ درصد رسید.
ارزش تجارت محصولات تخت فولاد آلیاژی در سال ۲۰۰۹ نسبت به ۲۰۰۸ حدود ۳۴.۵ درصد افت کرد. درحالیکه ارزش تجارت محصولات طویل فولاد آلیاژی بالغبر ۵۶.۱ درصد کاهش یافت و به ۹ میلیارد و ۲۸۰ میلیون دلار رسید. کمترین سهم محصولات تخت با جنس فولاد آلیاژی در سال ۲۰۱۳ حدود ۵۰.۷ درصد و ارزش تجارت آن ۲۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار بود. ناگفته نماند که بیشترین سهم از ساختار تجارت فولاد آلیاژی در تمام سالهالی مورد بررسی توسط محصولات تخت بودند.
فولادها بهطور کلی به دستههای مختلفی تقسیم میشوند. فولادهای کربنی، به دلیل هزینه پایین و تولید آسان، در صنایع مختلف کاربرد فراوان دارند. فولادهای زنگنزن به دلیل ترکیب کروم و نیکل در ساختار خود، در برابر خوردگی بسیار مقاوماند و در صنایع مختلف، بهویژه در محیطهای خورنده بهکار میروند. فولادهای آلیاژی (غیر از فولادهای زنگنزن) با افزودن عناصری همچون منگنز، کروم، مولیبدن و نیکل، ویژگیهایی چون مقاومت به سایش، استحکام بالا و دیگر خصوصیات ویژه را به فولاد میدهند.
سهم رو به رشد فولاد آلیاژی از تجارت فولاد دنیا
نمودار یک تجارت فولاد به تفکیک جنس محصول (کربنی، آلیاژی و زنگنزن) را نشان میدهد. در سال ۲۰۰۱، ارزش تجارت کل انواع محصولات فولادی حدود ۱۰۴ میلیارد دلار و کمترین ارزش تجارت فولاد در طول دوره بررسی بود و بالغبر ۷۱.۹ درصد آن را انواع محصولات فولادهای کربنی شکل داد. سهم فولادهای آلیاژی نیز در همین سال برابر با ۱۱.۲ درصد گزارش شد. از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۸ ارزش تجارت کل محصولات فولادی روند صعودی طی کرد. در سال ۲۰۰۸ ارزش تجارت فولاد به ۴۳۷ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال قبل از آن بالغبر ۲۲.۷ درصد رشد داشت. در سال ۲۰۰۸، فولاد کربنی بالغبر ۳۲۴ میلیارد دلار معادل با ۷۴.۳ درصد از کل تجارت فولاد در دنیا بود.
در سال ۲۰۰۹، با بحران مالی دنیا، تجارت فولاد به ۲۳۵ میلیارد دلار کاهش یافت. سهم فولاد کربنی در این سال به ۷۴.۴ درصد رسید. گفتنی است که با وجود کاهش ارزش تجارت فولاد، سهم فولاد کربنی، زنگنزن و آلیاژی در این سال نسبت به سال ۲۰۰۸ تقریبا ثابت ماند. از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۰، روند نوسانی تجارت فولاد مشاهده میشود اما در سال ۲۰۲۱، تجارت فولاد به ۴۳۷ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال ۲۰۲۰، حدود ۶۳.۱ درصد افزایش یافت؛ گفتنی است که رشد ارزش تجارت فولاد در این سال، تا حد زیادی تحت تاثیر رشد قیمت این محصول بود. تجارت فولاد در سال ۲۰۲۲ برابر با ۴۶۴ میلیارد دلار گزارش شد که در سال ۲۰۲۳ به ۳۹۰ میلیارد دلار افت پیدا کرد.
سهم تجارت فولاد زنگنزن در طول دوره مورد بررسی نوسانی و میانگین سهم آن از بازار تجارت فولاد دنیا برابر با ۱۵.۲ درصد معادل با ۴۵ میلیارد دلار بودهاست. بیشترین ارزش تجارت فولاد زنگنزن در سال ۲۰۲۲ رقم خورد اما سهم این محصول از بازار تجارت فولاد ۱۶.۳ درصد اعلام شد. با این حال، بیشترین سهم فولاد زنگنزن در سال ۲۰۰۷ به ۱۸.۰ درصد یعنی ۶۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار رسید.
فولاد آلیاژی بهطور میانگین ۱۴.۵ درصد از بازار تجارت فولاد معادل با ارزشی حدود ۴۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار را تشکیل داد. روند ارزش تجارت این جنس از فولاد در همین بازه با نرخ رشد مرکب ۸.۲ درصد، صعودی بوده، لذا سهم فولاد آلیاژی در بازار تجارت انواع فولاد در دنیا روندی مشابه طی کردهاست. در سال ۲۰۰۱، سهم تجارت فولاد آلیاژی برابر با ۱۱.۲ درصد بود و در سال ۲۰۲۳ به ۱۶.۹ درصد رسید. هر چند که سهم فولادهای آلیاژی در این سال رشد داشت، ولی ارزش تجارت فولاد آلیاژی در سال ۲۰۲۳ نسبت به ۲۰۲۲ حدود ۱۰.۳ درصد افت کرد و به ۶۶ میلیارد دلار رسید. بهعلت کاهش ارزش بازار تجارت انواع فولاد در سال ۲۰۲۳ نسبت به ۲۰۲۲، سهم فولاد آلیاژی از بازار مذکور بالغبر ۰.۱ واحد درصد افزایش یافت. بیشترین سهم فولاد آلیاژی از بازار تجارت فولاد در سال ۲۰۱۶ و حدود ۱۹.۲ درصد ثبت و حدود ۴۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار تجارت شد. ناگفته نماند که کمینه سهم این نوع فولاد از بازار نامبرده در سال ۲۰۰۴ و حدود ۱۰.۳ درصد، یعنی ۲۱ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار، بود.
محصولات تخت بیشترین سهم در ساختار تجارت فولاد آلیاژی
بهطور کلی محصولات فولادی را میتوان در سه دسته عمده تقسیم کرد: شمشها که بهعنوان مواد اولیه برای تولید انواع محصولات استفاده میشوند، در یک دسته قرار میگیرند. دسته دیگر محصولات طویل مانند میلگردها، مقاطع و تیرآهنها هستند که مقطع طولی دارند و عموما در ساختوساز بهکار میروند. در نهایت دسته سوم، محصولات تخت که شامل ورقها، صفحات و فولادهای نورد شده تخت هستند که در صنایع مختلفی از جمله خودروسازی، ساختمانسازی و تجهیزات صنعتی کاربرد دارند.
نمودار ۲، تجارت فولادهای آلیاژی را به تفکیک نوع محصول یعنی شمش، محصولات تخت و طویل نشان میدهد. گفته شد که روند ارزش تجارت فولاد آلیاژی از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۳ با نرخ رشد مرکب ۸.۲ درصد، صعودی مشاهده شدهاست. در سال ۲۰۲۳، ساختار تجارت فولاد آلیاژی از محصولات طویل با سهم ۳۲.۶ درصد، محصولات تخت حدود ۶۰.۵ درصد و شمش با ۶.۹ درصد تشکیل شد. بهطور میانگین سهم محصولات طویل، تخت و شمش فولاد آلیاژی به ترتیب برابر با ۳۷.۵ درصد، ۵۵.۶ درصد و ۷.۰ درصد بود. بدین ترتیب، میتوان گفت که مهمترین محصولات فولاد آلیاژی در بازار تجارت جهانی محصولات تخت هستند.
ارزش تجارت محصولات تخت فولادی آلیاژی در سال ۲۰۲۳ به ۳۹ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار رسید که نسبت به سال قبل از آن بالغبر ۸.۸ درصد افت کرد. گفتنی است که سهم این محصولات از بازار تجارت فولاد آلیاژی دنیا در همین سال برابر با ۶۰.۵ درصد عنوان شد. در همین سال، ارزش تجارت محصولات طویل فولاد آلیاژی نیز با کاهش ۱۵.۰ درصدی در سال ۲۰۲۳ نسبت به ۲۰۲۲، به ۲۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار رسید و سهمی معادل با ۳۲.۶ درصد از بازار تجارت فولاد آلیاژی دنیا بهدست آورد.
کمترین ارزش تجارت فولاد آلیاژی طی دوره مورد بررسی در سال ۲۰۰۱ بود که در این سال ارزش تجارت شمش فولاد آلیاژی حدود ۷۰۲ میلیون دلار و محصولات تخت حدود ۶ میلیارد و ۷۰ میلیون دلار اعلام شد. در سال ۲۰۰۹ نیز، با وجود کاهش ارزش تجارت فولادی آلیاژی، سهم محصولات تخت فولاد آلیاژی به بیشینه خود یعنی ۶۳.۲ درصد معادل با ۱۹ میلیارد دلار رسید. این در حالی بود که ارزش تجارت محصولات تخت فولاد آلیاژی در سال ۲۰۰۹ نسبت به ۲۰۰۸ حدود ۳۴.۵ درصد افت کرد؛ درحالیکه ارزش تجارت محصولات طویل فولاد آلیاژی بسیار بیشتر و بالغبر ۵۶.۱ درصد کاهش یافت و به ۹ میلیارد و ۲۸۰ میلیون دلار رسید و این امر سبب ثبت بیشینه سهم محصولات تخت در تجارت فولادهای آلیاژی شد.
کمترین سهم محصولات تخت از تجارت فولاد آلیاژی در سال ۲۰۱۳ حدود ۵۰.۷ درصد و ارزش تجارت آن ۲۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار بود. ناگفته نماند که در طول سالهای مورد بررسی، روند ارزش تجارت محصولات تخت و طویل فولاد آلیاژی به ترتیب با نرخ رشد مرکب ۸.۹ و ۷.۰ درصد، صعودی بودهاند. برخلاف روند صعودی محصولات مذکوردر همین بازه مورد بررسی، ارزش تجارت شمش فولاد آلیاژی با میانگین ۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار، نوسانی مشاهده شدهاست.
در طول سالیان متمادی به همراه افزایش ارزش تجارت فولاد، سهم ازرش تجارت فولاد آلیاژی رشد کردهاست. با توجه به ماهیت و خواص ویژه فولاد آلیاژی و کاربردهای گسترده آن در صنایع مختلف، رشد ارزش تجارت این نوع فولاد به سبب افزایش تقاضای آن بودهاست. از طرفی، در میان انواع فولادهای آلیاژی، محصولات تخت بیشترین سهم را در تجارت داشته و از ۵۲.۳ درصد در سال ۲۰۰۱ به ۶۰.۵ درصد در سال ۲۰۲۳ رشد کردهاست.