روند تجارت محصولات تخت فولادی از ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۳ با رشد ۶.۴ درصدی صعودی بوده‌است. در ۲۰۲۳، ارزش تجارت این دست از محصولات ۴۸۲ میلیارد دلار بود که نسبت به سال قبل از آن حدود ۱۵.۴ درصد کاهش داشت. به‌طور میانگین، محصولات تخت فولادی پوشش‌دار ۱۴.۶ درصد از کل تجارت محصولات تخت را تشکیل داده‌اند.
در سال ۲۰۲۳، ورق گالوانیزه ۵۵.۶ درصد از تجارت ورقهای پوشش‌دار را با ارزش ۴۰.۲ میلیارد دلار تشکیل دادند. بررسی‌ها نشان داد که روند سهم ورق گالوانیزه از تجارت فولادی تا سال ۲۰۱۹ متاثر از رفتار خریداران نسبت به قیمت روی بوده اما از ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ عواملی دیگر نیز بر رفتار خریداران اثر گذاشته‌است. قیمت هر تن روی در سال ۲۰۰۱ از ۸۸۶ دلار، در سال ۲۰۲۳ به ۲,۶۵۰ دلار رسید.
محصولات تحت فولادی دسته‌ای از محصولات مهندسی هستند که از انواع آلیاژهای فولادی ساخته شده‌اند و تحت فرآیندهای مختلفی برای بهبود خواص مکانیکی، شیمیایی و فیزیکی قرار می‌گیرند. یکی از مهم‌ترین این محصولات، ورق گالوانیزه است که در صنایع مختلف مانند صنعت نفت و گاز، پتروشیمی و ساخت‌وساز به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی کاربرد گسترده‌ای دارد.
افت و خیز تجارت ورق پوشش‌دار در بازار محصولات تخت فولادی
روند ارزش تجارت محصولات تخت فولادی از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۳، با نرخ رشد مرکب ۶.۴ درصد صعودی بوده‌است. ارزش کل تجارت محصولات تخت فولادی در سال ۲۰۰۱ حدود ۱۲۴ میلیارد دلار بود و بالغ‌بر ۱۸ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار معادل با ۱۵.۲ درصد آن، از انواع محصولات پوشش‌دار تشکیل شد. ناگفته نماند که در سال ۲۰۰۹، به سبب بحران مالی در دنیا، ارزش تجارت محصولات تخت فولادی نسبت به سال ۲۰۰۸ حدود ۲۰۵ میلیارد دلار افت داشت و به ۲۸۶ میلیارد دلار رسید. مشابه با آن، در سال ۲۰۲۰ با شیوع کووید-۱۹، ارزش تجارت محصولات تخت فولادی برابر با ۳۲۴ میلیارد دلار بود که نسبت به سال قبل از آن، کاهشی حدود ۵۶ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلاری تجربه کرد. در سال ۲۰۲۳، ارزش تجارت کل محصولات تخت فولادی به ۴۸۲ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال قبل از آن حدود ۱۵.۴ درصد افت کرد.
بیشترین ارزش تجارت محصولات تخت فولادی صورت‌گرفته در سال ۲۰۲۲ با مبلغ ۵۷۰ میلیارد دلار عنوان شد. بیشترین ارزش تجارت محصولات تخت فولادی پوشش‌دار نیز در سال ۲۰۲۲ حدود ۸۷ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار عنوان شد. گفتنی است که سهم محصولات تجاری پوشش‌دار از کل تجارت محصولات فولادی در سال ۲۰۲۳ نسبت به ۲۰۲۲ حدود ۰.۳ واحد درصد کاهش یافت و به ۱۵.۰ درصد رسید.
نمودار یک، تجارت انواع محصولات تخت فولادی پوشش‌دار به تفکیک جنس پوشش را نشان می‌دهد. محصولات تخت فولادی پوشش‌دار به تفکیک جنس به پوشش‌های روی، قلع، آلومینیوم، رنگی و سایر دسته‌بندی می‌شوند. گفتنی است که به‌طور میانگین انواع ورقهای گالوانیزه، رنگی قلع‌اندود بیشترین سهم را نسبت به کل بازار تجارت محصولات تخت پوشش‌دار داشته‌اند. سهم محصولات تخت فولادی با پوشش روی به‌طور میانگین حدود ۵۶.۱ درصد، رنگی حدود ۱۷.۱ درصد و در نهایت سهم پوشش قلع برابر با ۱۴.۶ درصد عنوان شد.
با این حال، ارزش محصولات تخت فولادی با پوشش روی در طول سال‌های متمادی به میانگین ارزش ۲۹ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار تجارت شد. در سال ۲۰۲۳، محصولات تخت فولادی با پوشش روی ۵۵.۶ درصد معادل با ۴۰ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار از کل ارزش تجارت محصولات تخت فولادی پوشش‌دار سهم داشت. با این حال، در سال ۲۰۲۲ ارزش تجارت محصولات تخت فولادی با پوشش روی برابر با ۴۶ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار بود که نسبت به سال ۲۰۲۳، بیشتر بود.
به‌طور میانگین ارزش تجارت محصولات تخت فولادی با پوشش رنگی به ۹ میلیارد و ۳۰ میلیون دلار رسید. در سال ۲۰۲۳، ارزش تجارت محصولات تخت فولادی با پوشش رنگی بالغ‌بر ۱۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار بود که نسبت به سال قبل از آن بالغ‌بر ۱.۲ درصد افت کرد.
گفتنی است که سالیانه به ارزش ۷ میلیارد و ۷۱۰ میلیون دلار محصولات تخت فولادی با پوشش قلع تجارت شد. در سال ۲۰۲۳ نسبت به ۲۰۲۲ با کاهش ۱.۳ درصدی، ارزش تجارت ورقهای پوشش‌دار قلع به ۹ میلیارد و ۸۹۰ میلیون دلار رسید و گفته می‌شود که بیشترین ارزش تجارت این محصول در سال ۲۰۲۲ بود.
تجارت ورق گالوانیزه، اثر گرفته از چشم‌انداز قیمت روی
با وجود کاهش ارزش تجارت محصولات تخت فولادی با پوشش روی در سال ۲۰۲۳ نسبت به ۲۰۲۲، سهم این محصولات از ارزش کل تجارت محصولات فولادی پوشش‌دار حدود ۲.۷ واحد درصد رشد کرد. کمترین سهم ورقهای فولادی گالوانیزه در سال ۲۰۲۲ حدود ۵۲.۹ درصد بود که نسبت به سال ۲۰۱۹، بالغ‌بر ۳.۴ واحد درصد کاهش یافت. با توجه به روند کلی، سهم ارزش تجارت ورقهای فولادی با پوشش روی نسبت به ارزش تجارت کل ورقهای پوشش‌دار از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۳ نوسانی بوده‌است. به‌طور متوسط، سهم تجارت ورقهای فولادی با پوشش روی برابر با ۵۶.۱ درصد محاسبه شد.
نمودار ۲، مقایسه قیمت روی با سهم ورق گالوانیزه در تجارت ورقهای پوشش‌دار را نشان می‌دهد. روند قیمت روی از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۳ با نرخ رشد مرکب سالانه ۵.۱ درصد، صعودی بوده‌است. قیمت روی در سال ۲۰۲۳، به ازای هر تن ۲,۶۵۰ دلار عنوان شد که نسبت به سال قبل از آن حدود ۲۳.۸ درصد افت کرد. ناگفته نماند که در سال ۲۰۰۱، هر تن از روی حدود ۸۸۶ دلار به فروش رفت. در سال ۲۰۰۶ با رشد ناگهانی، قیمت روی به ۳,۲۷۵ دلار بر تن رسید و نسبت به سال قبل از آن حدود ۱,۸۹۰ دلار افزایش یافت. در سال ۲۰۰۶، محدودیت در عرضه روی منجر به افزایش قیمت شد؛ چرا که در سال مذکور معادن بزرگی مانند معدن برانسویک (Brunswick) در کانادا تعطیل شد. از عوامل دیگر نیز می‌توان به کاهش موجودی‌های ذخایر و انبارهای روی در بورس فلزات لندن و همچنین تقاضای قوی صنایع اشاره کرد. با این حال، در سال ۲۰۰۸ با وقوع بحران مالی در دنیا، قیمت روی نیز از بیشینه خود به ۱,۸۷۰ دلار بر تن کاهش پیدا کرد. بیشترین قیمت روی در سال ۲۰۲۲ و کمترین قیمت در سال ۲۰۰۲ و حدود ۷۷۹ دلار بر تن ثبت شد.
روند قیمت روی نسبت به روند تجارت ورقهای گالوانیزه با یک سال اختلاف، تشابه دارد؛ اما از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ این روند معکوس شد و روند قیمت با روند سهم این دست از محصولات تفاوت پیدا کرد. لذا می‌توان این برداشت را کرد که تا پیش از سال ۲۰۱۹، رفتار جانب تقاضا نسبت به چشم‌انداز قیمت روی اثر زیادی گرفته‌است. به بیان دیگر، جانب تقاضای روی عامل تعیین‌کننده سهم تجارت محصولات ورق فولادی گالوانیزه بوده‌اند. اما از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳، تغییرات سهم تجارت ورق گالوانیزه در تجارت ورقهای پوشش‌دار از عوامل دیرگری تاثیر پذیرفته‌است.
گفته شد که در سال‌های اخیر، جانب تقاضا تنها عامل اصلی تعیین‌کننده سهم تجارت محصولات ورق فولادی گالوانیزه نبوده و عوامل دیگری بر تصمیم‌گیری خریداران اثر گذاشته‌است. یکی از این عوامل می‌تواند شکل‌گیری و توسعه واحدهای گالوانیزاسیون در کشورهای مختلف باشد که منجر به کاهش تجارت این محصول از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ شد. از طرفی، می‌توان جایگزینی ورق گالوانیزه با محصولات دیگر مانند گالولوم را نیز از عوامل کاهش تجارت دانست؛ چرا که در طول دوره مورد بررسی قیمت روی نسبت به آلومینیوم رشد بسیاری کرده‌است.