فلز روی، دارای پتانسیل الکترودی منفی‌تری نسبت به آهن بوده و در عین حال هم چسبندگی قابل قبولی به این فلز دارد. این خاصیت مهم‌ترین کاربرد فلز روی، یعنی ساخت فولادهای گالوانیزه را به‌همراه داشته و نزدیک به نیمی از تقاضای جهانی روی را شامل شده است. با این حال، یکی از معایب این فلز ترد و شکننده بودن آن در دمای محیط است؛ این امر سبب شده تا فولادهای گالوانیزه به‌محض هرگونه تغییر شکلی، پوشش روی آن ترک خورده و از همان محل، خوردگی فولاد آغاز و تشدید شود. از این رو، امروزه پوشش آلیاژی از روی و آلومینیوم به‌همراه مقداری جزئی از سیلیسیم، نه‌تنها سبب افزایش چسبندگی پوشش به سطح فولاد شده، بلکه ترکیب روی با فلزی که دارای پتانسیل الکترودی منفی‌تری است، امکان ساخت پوششی با طول عمر بیشتر را فراهم نماید. فلز روی به‌دلیل نقطه ذوب پایینی که دارد، یکی از فلزات فرار محسوب می‌شود و به‌راحتی می‌تواند به فاز گازی تبدیل شود؛ این ویژگی روی به‌وفور در تولید آن به روش پیرومتالورژی کاربرد دارد.

عمده روی تولید شده در جهان از منابع معدنی به‌دست می‌آید. مهم‌ترین کانی روی که در طبیعت یافت می‌شود، اسفالریت (ZnS) است. متداول‌ترین روش برای تولید روی تصفیه شده، استفاده از روش هیدرومتالورژی شامل فرآیند تشویه و الکترولیز محلول لیچ شده آن در اسید سولفوریک است. البته فرایند فرآوری کانسنگ‌های اکسیدی روی که به‌راحتی قابلیت انحلال در اسید سولفوریک را دارند، فاقد مرحله تشویه است.

فلز روی همچون سایر فلزات علاوه بر منابع معدنی، از طریق بازیافت نیز تولید می‌شود. با این حال، با‌توجه به مصارف روی و در عین حال، فرار بودن آن، بازیافت روی سهم بسیار اندکی از کل بازار عرضه این فلز را در جهان تشکیل می‌دهد. اصلی‌ترین منبع تأمین‌کننده روی در بازیافت آن، آهن و فولاد گالوانیزه است. روی به‌دست آمده از فرآوری ضایعات آهن گالوانیزه، عموما حاصل فرآوری غبار فرآیند ذوب این ضایعات است که جمع‌آوری و فرآوری آن چالش‌های خاص خود را به‌همراه دارد. در عین حال، فرار بودن روی این چالش‌ها را چند برابر می‌سازد.

در سال ۲۰۲۱، در سطح جهان حدود ۱۳.۶ میلیون تن روی تصفیه‌شده تولید شد که عمده آن از طریق فرآوری کانسنگ‌های روی حاصل شد. تولید معدنی روی در این سال، حدود ۱۲.۱ میلیون تن گزارش شد که بیش از یک‌سوم این میزان در کشور چین تولید شد. گفتنی است که چین از لحاظ ذخایر معدنی، پس از استرالیا، در جایگاه دوم غنی‌ترین کشور از لحاظ ذخایر معدنی روی قرار دارد. از نقطه نظر روی تصفیه شده، چین سهمی حدودا ۴۷ درصدی از کل تولید جهانی را دارا است.

مصرف جهانی روی تصفیه‌شده در سال ۲۰۲۰، حدود ۱۳.۱ میلیون تن برآورد شده است که چین با مصرف بیش از نیمی از آن، عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده روی تصفیه‌شده جهان را به خود اختصاص داد. بر اساس برآوردهای گروه بین‌المللی مطالعات سرب و روی، ساخت آهن و فولاد گالوانیزه حدود نیمی از تقاضای روی تصفیه شده جهان را تشکیل می‌دهد و پس از آن انواع آلیاژهای روی و مس، دیگر مصارف مهم تعیین‌کننده تقاضای روی تصفیه‌شده شناخته می‌شوند.

مطابق با برآوردهای به‌عمل آمده، تولید روی تصفیه‌شده ایران در سال‌های اخیر در بازه ۱۶۰ تا ۲۱۰ هزار تن قرار داشته که عمده آن در بازارهای خارجی به‌فروش می‌رود. بر اساس آخرین آمار گمرک کشور، میزان صادرات شمش روی از ایران در سال ۱۳۹۸، حدود ۱۱۰ هزار تن گزارش شد که حدود ۶۳ هزار تن آن تنها به مقصد ترکیه صورت پذیرفت. بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده روی تصفیه‌شده در ایران، هلدینگ توسعه معادن روی ایران است که سهم قابل توجهی از کل بازار عرضه روی تصفیه‌شده کشور را در اختیار دارد.

تقاضای روی در کشور طی سال‌های اخیر با افت تقاضا برای فولاد گالوانیزه و کاهش تولید آن، روندی نزولی را طی کرده است و این میزان در حال حاضر در بازه ۵۰ تا ۷۰ هزار تن قرار دارد. با توجه به مصرف بالای فولاد گالوانیزه در زیرساخت و ساختمان در کشور، شرایط اقتصادی و وضعیت این صنایع، عاملی کلیدی در تعیین تقاضای روی کشور است.

عمده روی تولید شده در ایران از منابع معدنی است. وجود معدنی استثنایی همچون انگوران سبب شده تا عمده واحدهای تصفیه روی، بر اساس فرآوری خاک این معدن پایه‌گذاری شوند. این معدن استثنایی، دارای ذخیره بسیار بزرگی از کانسنگ‌های اکسیدی روی با عیار بالایی بوده است که نظیر این کانسار را در جهان به‌سختی می‌توان یافت. حال با نزدیک شدن به سال‌های پایانی طول عمر این معدن، بسیاری از واحدهای تصفیه روی در صدد تطبیق خط تولید خود برای استفاده از خاک سایر معادن هستند. با این حال، عمده این تطابق‌ها همچنان امکان استفاده از خاک معادن معدودی را فراهم آورده است. همین امر سبب شده تا سالانه مقادیر قابل توجهی از خاک و کنسانتره روی از کشورهای هم‌جوار، خصوصا ترکیه به ایران وارد شود.

معدن بزرگ دیگر ایران، مهدی‌آباد که آخرین مراحل فاز آماده‌سازی را سپری می‌کند و به‌زودی به بهره‌برداری خواهد رسید؛ این معدن با وجود ذخیره بسیار عظیمی که دارد و سبب ارتقای جایگاه ایران از لحاظ تولید معدنی روی می‌شود، اما سولفیدی بودن عمده ذخیره آن چالشی جدی برای بسیاری از واحدهای فعلی فرآوری روی در کشور محسوب می‌شود. بخش ذخیره اکسیدی آن نیز به‌دلیل عیار پایین و کیفیت بسیار متفاوت با معدن انگوران، تنها توسط روش‌های خاصی قابل استحصال به‌صورت اقتصادی است و این امر همچنان چالش تولیدکنندگان روی تصفیه‌شده را به‌قوت خود باقی خواهد گذاشت.

به غیر از تأمین ماده اولیه، نحوه قیمت‌گذاری شمش روی در بورس کالا و عوارض صادراتی، یکی دیگر از چالش‌های مهم تولیدکنندگان شمش روی در ایران است. تقاضای اندک شمش روی در داخل کشور، بیشتر تولیدکنندگان را به سمت صادرات سوق داده است. این در حالی است که بر اساس قوانین کشور، تولیدکنندگان تنها قادر به فروش صادراتی محموله‌هایی هستند که در بورس کالا به فروش نرفته باشد؛ از این رو فعالان بیشتری از صنعت روی، اقدام به عرضه شمش در بورس کالا می‌کنند.