کشورهای گینه، استرالیا، اندونزی و برزیل بزرگ‌ترین صادرکنندگان بوکسیت در جهان هستند که بیش از ۹۵ درصد کل صادرات آن را در اختیار داشتند. در منطقه خاورمیانه نیز به دلیل عدم وجود معادن بوکسیت غنی و با عیار بالا، عمده صادرات سنگ معدن در کشورهای این منطقه کارآیی مناسبی جهت تولید آلومینیوم را دارا نیستند.
سنگ معدن بوکسیت به دلیل دارا بودن مقادیر بالای آلومینیوم، در کشورهای جهان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. عمده معادن و ذخایر بوکسیت در جهان در سه منطقه آفریقا، اقیانوسیه و آمریکای جنوبی واقع شده است. از این رو سایر کشورها عمدتا جهت تامین بوکسیت موردنیاز به تجارت این سنگ معدنی پرداخته‌‌اند. در حوزه واردات نیز، کشور امارات متحده عربی بزرگ‌ترین واردکننده بوکسیت در خاورمیانه به‌شمار می‌رود؛ به‌طوری که در سال ۲۰۲۰ حدود ۳.۵ میلیون تن بوکسیت وارد این کشور شد. بعد از آن کشورهای عمان، ترکیه و کویت با اختلاف بسیار زیادی از امارات متحده عربی از دیگر واردکنندگان بوکسیت در این منطقه بودند.
سنگ معدن بوکسیت از منابع مهم آلومینیوم به‌شمار می‌رود. این سنگ معدنی ابتدا طی مراحل شیمیایی به آلومینا تبدیل شده و سپس آلومینای مذاب نیز در طی الکترولیز به آلومینیوم خالص تبدیل می‌شود. بوکسیت در عمق کمی از سطح زمین قرار دارد و عمدتا در نواحی گرمسیری و نیمه‌گرمسیری یافت می‌شود. بیش‌ترین ذخایر بوکسیت در مناطق آفریقا، اقیانوسیه و آمریکای جنوبی واقع شده است، به همین دلیل در طی سال‌های گذشته، تجارت بوکسیت در جهان بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰، متوسط صادرات بوکسیت در جهان برابر ۱۰۱ میلیون تن برآورد شد. این مقدار در سال ۲۰۲۰ برابر ۱۴۵ میلیون تن بود که نسبت به سال ۲۰۱۹ حدود ۴.۷ درصد رشد داشت. در طی ۱۰ سال گذشته، بزرگ‌ترین صادرکنندگان بوکسیت در جهان، کشورهای گینه، استرالیا، اندونزی، برزیل، جامائیکا و غنا بودند. در سال ۲۰۲۰ مجموع صادرات آن‌ها برابر ۱۳۹ میلیون تن بود که ۹۵ درصد صادرات کل جهان به‌شمار می‌آمد. این مقدار در سال ۲۰۱۹ برابر ۱۲۹ میلیون تن بود که ۹۲ درصد صادرات کل جهان را به خود اختصاص داد. به‌طور کلی در سال ۲۰۲۰ حجم صادرات بوکسیت در کشورهای نام برده حدود ۳ واحد درصد نسبت به سال ۲۰۱۹ رشد داشت.
گینه بزرگ‌ترین صادرکننده بوکسیت در جهان
گینه با متوسط صادرات ۳۲.۶ میلیون تن در طی ۱۰ سال گذشته، اولین کشور بزرگ صادرکننده بوکسیت در جهان بوده است. در سال ۲۰۲۰ نیز حجم صادرات آن برابر ۷۲ میلیون تن بود که نسبت به سال پیش از آن ۱۴ درصد رشد داشت. بزرگ‌ترین مقاصد صادراتی گینه، کشورهای ایرلند، اسپانیا، اوکراین، چین، آلمان و کانادا است. کشور گینه به تنهایی حدود ۵۰ درصد از صادرات بوکسیت در جهان را در سال ۲۰۲۰ در دست داشت. دومین کشور بزرگ صادرکننده بوکسیت در جهان، استرالیا است که تنها کشور منطقه اقیانوسیه به‌شمار می‌رود که در حوزه صنعت زنجیره آلومینیوم بسیار توانمند است. حجم صادرات استرالیا در طول ۱۰ سال گذشته برابر ۲۳ میلیون تن برآورد شده است. در سال ۲۰۲۰، این مقدار برابر ۳۷.۸ میلیون تن بود که نسبت به سال ۲۰۱۹ حدود ۴.۷ درصد افت داشت. گفتنی است که معدن بوکسیت ورسلی در استرالیا بزرگ‌ترین معدن این کشور است که سالانه ۳.۸ میلیون تن بوکسیت تولید می‌کند.
اندونزی نیز با متوسط صادرات برابر با ۱۷ میلیون تن از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰، سومین کشور بزرگ صادرکننده بوکسیت در جهان است. در سال ۲۰۲۰ حجم صادرات آن برابر ۱۹ میلیون تن بود که نسبت به سال قبل از آن ۲۵ درصد رشد داشت. در ادامه برزیل، جامائیکا و غنا با متوسط صادرات برابر با ۷.۹ میلیون تن، ۳.۴ میلیون تن و ۱.۳ میلیون تن به ترتیب در رتبه‌های چهارم تا ششم قرار گرفتند. در سال ۲۰۲۰ حجم صادرات برزیل و جامائیکا برابر ۴.۷ میلیون تن، ۳.۴ میلیون تن بود که نسبت به سال ۲۰۱۹ به‌ترتیب حدود ۳۳ درصد افت و ۱۳ درصد رشد داشت. گفتنی است که بزرگ‌ترین معدن بوکسیت در برزیل، پاراگومیناس نام دارد و سالانه حجم تولید آن برابر ۱۰ میلیون تن گزارش شده است.
هم‌چنین واردکنندگان بزرگ بوکسیت در جهان کشورهای چین، اوکراین، ایرلند، ایالات متحده آمریکا و کانادا است. حجم واردات بوکسیت از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ به‌طور متوسط برابر ۹۸.۶ میلیون تن بود. چین با حجم واردات برابر با ۱۱۱ میلیون تن بوکسیت در سال ۲۰۲۰ حدود ۷۹ درصد از تجارت جهان را به خود اختصاص داد. در سال ۲۰۱۹ نیز حجم واردات چین برابر ۱۱ میلیون تن بود که در مقایسه با سال ۲۰۲۰ حدود ۷۳ درصد از کل واردات جهان را شکل داد. اوکراین نیز با واردات برابر با ۵ میلیون تن بوکسیت تنها ۳.۶ درصد از واردات کل جهان را در سال ۲۰۲۰ به خود اختصاص داد و در رتبه دوم این فهرست قرار دارد. هم‌چنین در این سال کشورهای ایرلند، ایالات متحده آمریکا و کانادا نیز به ترتیب با حجم واردات برابر با ۴.۷ میلیون تن، ۳.۸ میلیون تن و ۳.۵ میلیون تن به ترتیب در رتبه‌های سوم تا پنجم قرار گرفتند.
امارات متحده عربی واردکننده بزرگ بوکسیت در خاورمیانه
کشورهای ترکیه و امارات متحده عربی از صادرکنندگان بوکسیت در منطقه خاورمیانه به شمار می‌روند. حجم صادرات بوکسیت در منطقه خاورمیانه از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۷ به‌طور متوسط برابر ۳۳۷ هزار تن بود اما از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰، این مقدار به‌طور متوسط برابر یک میلیون و ۲۶۹ هزار تن برآورد شد. از دلایل اصلی افزایش حجم صادرات در طی ۳ سال گذشته، رشد ۷۸ درصدی صادرات بوکسیت و انواع سنگ‌های معدنی آلومینیومی ترکیه در سال ۲۰۱۸ نسبت به سال ۲۰۱۷ بود و تا سال ۲۰۲۰ ادامه یافت. در سال ۲۰۲۰ حجم صادرات کشورهای خاورمیانه برابر یک میلیون و ۲۸۰ هزار تن بود که نسبت به سال ۲۰۱۹ حدود ۷ درصد افت داشت. حجم صادارات امارات متحده عربی نیز در طی ۱۰ سال گذشته برابر یک هزار تن بود. در سال ۲۰۲۰ این مقدار برابر ۸۱۶ تن بود درحالی‌که در سال ۲۰۱۹ حجم صادرات ۳۷۸ تن گزارش شد. به طور کلی ۹۸ درصد صادرات بوکسیت در خامیانه توسط ترکیه انجام شد. لازم به ذکر است به دلیل عدم وجود معادن غنی و مرغوب بوکسیت در این منطقه، بوکسیت صادرشده در منطقه خاورمیانه از عیار و کیفیت مناسبی برخوردار نبوده و هم‌چنین کارآیی لازم جهت تولید آلومینیوم را نخواهد داشت.
در حوزه واردات نیز می توان به کشورهای امارات متحده عربی، عمان، ترکیه و کویت اشاره کرد که از واردکنندگان اصلی بوکسیت در خاورمیانه به‌شمار می‌روند. از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۸ متوسط واردات بوکسیت در خاورمیانه برابر ۷۴۸ هزار تن بود اما از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ با جهش بزرگی به متوسط ۳.۶ میلیون تن رسید. این میزان در سال ۲۰۲۰ برابر ۳.۷ میلیون تن بود که نسبت به سال ۲۰۱۹ حدود ۱.۳ درصد رشد داشت. امارات با حجم واردات برابر با ۳.۵ میلیون تن بوکسیت در سال ۲۰۲۰ در رتبه اول واردکنندگان این سنگ معدنی در خاورمیانه را در دست داشت. حجم واردات آن در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال ۲۰۱۹ حدود ۸.۱ درصد رشد داشت. کشورهای عمان، ترکیه و کویت نیز با حجم واردات برابر با ۶۰ هزار تن، ۵۲ هزار تن و ۶ هزار تن در رتبه های دوم تا چهارم این حوزه در سال ۲۰۲۰، قرار گرفتند.
یکی از دلایل افزایش میزان واردات بوکسیت در کشور امارات متحده عربی، بهره برداری از پالایشگاه الطویه بود. این پالایشگاه ظرفیت تولید سالانه ۲ میلیون تن تا اوخر سال ۲۰۲۰ را داشت. بنابراین با بهره‌برداری از این مجموعه و افزایش ظرفیت آن در سال‌های آتی پیش‌بینی می‌شود واردات بوکسیت در این کشور رو به افزایش خواهد بود و در نتیجه تجارت بوکسیت تا حدودی جایگزین تجارت آلومینا در کشور امارات خواهد شد.