طی سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ آفریقای جنوبی و چین بهترتیب بزرگترین صادرکننده و واردکننده فروکروم جهان بودهاند. قزاقستان نیز بزرگترین صادرکننده فروسیلیکوکروم در بازه مشابه بوده است؛ البته تجارت این محصول روند نزولی شدیدی را در این بازه طی کرده است.
تولید و تجارت فروآلیاژها از اهمیت زیادی برای تولید آلیاژهای آهنی از قبیل فولادهای آلیاژی و فولادهای زنگنزن برخوردار است.فروکروم و فروسیلیکوکروم از جمله آلیاژهای پرکاربرد جهت ساخت فولادهای زنگنزن هستند؛ البته فروسیلیکوکروم عمدتا در تولید فروکروم کمکربن مورد استفاده قرار میگیرد و به این دلیل سهم آن از تجارت در قیاس با فروکروم ناچیز است؛ عمده تجارت فروکروم نیز بهصورت فروکروم با بیش از ۴ درصد وزنی کربن انجام میشود.
فروکروم (FeCr) آلیاژی از آهن و کروم است که غالبا ۵۰ تا ۷۰ درصد وزنی آن را کروم تشکیل میدهد و کاربرد اصلی آن در تولید فولادهای زنگنزن است. فروکروم عمدتا با روش کربوترمیک قوس الکتریکی کرومیت تولید میشود. بخش اعظم تجارت فروکروم در جهان با توجه به کاربرد اصلی آن، بهمنظور تولید فولاد زنگنزن انجام میشود و کشورهای تولیدکننده فولاد زنگنزن مقصد اصلی فروکروم صادراتی جهان هستند.
تجارت فروکروم با توجه به میزان کربن محتوی آن، تحت ۲ کد تعرفه انجام میگیرد؛ فروکروم محتوی بیش از ۴ درصد وزنی کربن و فروکروم محتوی ۴ درصد وزنی کربن و کمتر، انواع فروکرومهای تجاری را تشکیل میدهند؛ لازم به توضیح است که فروکروم با بیش از ۴ درصد وزنی کربن طی سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ نزدیک به ۹۵ درصد از کل تجارت فروکروم در جهان را به خود اختصاص داده و سهم فروکروم با ۴ درصد وزنی کربن و کمتر در برابر آن اندک بوده است. در نمودار ۱ میزان تجارت فروکروم طی سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ قابل مشاهده است.
همانطور که در نمودار ۱ مشاهده میشود، تجارت فروکروم حد فاصل سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ دچار نوسانات صعودی و نزولی مختلفی بوده اما در مجموع با متوسط رشد سالانه ۱۵.۰ درصد، رشد اندکی را تجربه کرده است. در سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰، بیشترین تجارت ثبت شده فروکروم با ۴.۷ میلیون تن مربوط به سال ۲۰۱۸ و کمترین میزان تجارت نیز با حدود ۰.۶ میلیون تن مربوط به سال ۲۰۱۳ است. با توجه به اینکه کرومیت ماده اصلی در تشکیل فروکروم بهشمار میرود، مطابق با انتظار کشورهای تولیدکننده کرومیت، اصلیترین تامینکنندگان فروکروم در جهان نیز بهشمار میروند.
صادرات بیش از نیمی از فروکروم تجارت شده در جهان طی سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ از مبدا آفریقای جنوبی انجام شده است. پس از آفریقای جنوبی کشورهای قزاقستان و هند دیگر صادرکنندگان اصلی فروکروم جهان بودهاند؛ این ۳ کشور در مجموع صادرات بالغ بر ۸۰ درصد از فروکروم جهان را طی ۱۰ سال اخیر انجام دادهاند. روسیه و فنلاند نیز بهترتیب چهارمین و پنجمین صادرکننده بزرگ فروکروم در سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ بودهاند. در بین ۵ صادرکننده بزرگ فروکروم و در فاصله بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰، هند و فنلاند تنها کشورهایی هستند که نرخ رشد مثبت در صادرات فروکروم بهثبت رساندهاند.
اگرچه فنلاند براساس میانگین آمار یک دهه گذشته، پنجمین صادرکننده بزرگ فروکروم بوده است، اما با ثبت نرخ رشد متوسط نزدیک به ۱۵ درصد، طی سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰، از سال ۲۰۱۸ جایگاه روسیه بهعنوان چهارمین صادرکننده بزرگ فروکروم را به خود اختصاص داده است. شایان ذکر است که در سال ۲۰۱۱ صادرات ۵.۱ درصد از فروکروم از مبدا فنلاند انجام شده است؛ در حالیکه سهم این کشور از صادرات فروکروم در سال ۲۰۲۰ بیش از ۵ درصد بوده است.
علاوه بر ۵ صادرکننده بزرگ فروکروم، صادرات ۶.۱۱ درصد از این ماده نیز طی یک دهه اخیر توسط سایر کشورها انجام شده است که زیمبابوه، هلند و ترکیه مهمترین آنها محسوب می شوند. صادرات فروکروم از مبدا زیمبابوه طی یک دهه گذشته، بهویژه از سال ۲۰۱۷ صعودی بوده و انتظار می رود که طی سالهای آتی تبدیل به یکی از بزرگترین صادرکنندگان فروکروم شود. از طرف دیگر، روند صادرات فروکروم از هلند در یک دهه اخیر کاملا نزولی بوده است و ترکیه در سال ۲۰۲۰ صادراتی بیش از هلند به ثبت رساند.
در سمت واردات، چین بهعنوان بزرگترین تولیدکننده فولاد زنگنزن، با اختلاف چشمگیر بزرگترین واردکننده فروکروم بهشمار میرود. پس از چین بهترتیب کشورهای ژاپن، ایالات متحده، کره جنوبی و بلژیک بزرگترین مقاصد تجاری فروکروم در یک دهه گذشته بودهاند. در نمودار ۲ میانگین سهم بزرگترین واردکنندگان فروکروم از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ مشاهده میشود.
مطابق با نمودار ۲، بالغ بر ۷۰ درصد از تجارت جهانی فروکروم طی ۱۰ سال گذشته به مقصد تنها ۵ کشور بزرگ واردکننده این محصول بوده است. در بین کشورهای فوق، تنها سهم چین از واردات فروکروم طی این سالها افزایش یافته است و از واردات حدود ۸.۱ میلیون تن در سال ۲۰۱۱ با سهم ۷.۳۱ درصد از کل واردات جهانی فروکروم، در سال ۲۰۲۰ به بیش از ۳ میلیون تن با سهم ۴.۴۴ درصدی از کل واردات جهانی این ماده رسیده است.
آلمان، تایوان، اندونزی، ایتالیا و اسپانیا نیز از جمله دیگر مقاصد صادراتی مهم فروکروم در سالهای گذشته بودهاند. البته میزان واردات آلمان، تایوان و ایتالیا در این سالها کاملا نزولی بوده و با روند فوق انتظار نمیرود که در سالهای آتی نیز جایگاهی میان واردکنندگان بزرگ فروکروم پیدا کنند. میزان واردات اسپانیا طی این سالها فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرده است؛ اما پس از سال ۲۰۱۷ دچار افت شده است.
در این بین، اندونزی تنها کشوری است که در سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ روندی کاملا صعودی در واردات فروکروم داشته و علیرغم اینکه بهطور میانگین جایگاهی بین ۵ واردکننده بزرگ فروکروم نداشته، با ثبت نرخ رشد متوسط سالانه فوقالعاده بیش از ۱۰۰ درصد در بازه زمانی مورد بررسی، در سال ۲۰۲۰ پس از چین تبدیل به بزرگترین واردکننده این کالا شده است.
یکی دیگر از آلیاژهای مهم در ساخت فولاد زنگنزن آلیاژ فروسیلیکوکروم (FeSiCr) است که محصولی میانی در تولید فروکروم کربن متوسط و کم کربن بهشمار میرود. فروسیلیکوکروم نیز همچون فروکروم کالایی تجاری محصوب میشود؛ اگرچه حجم تجارت آن بسیار کمتر از فروکروم است. میزان کل تجارت فروکروم نیز در سالهای اخیر روند نزولی داشته و از نزدیک به ۲۳۲ هزار تن در سال ۲۰۱۱ به ۸.۴۶ هزار تن در سال ۲۰۲۰ رسیده است. در زمینه تجارت فروسیلیکوکروم کشورهای قزاقستان، لهستان، هلند، هند و روسیه طی سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ بهطور میانگین بیشترین میزان صادرات را بهثبت رساندهاند. در نمودار ۳ سهم کشورهای مختلف از صادرات فروسیلیکوکروم قابل مشاهده است.
نمودار ۳ حاکی از کاهش قابل ملاحظه تجارت فروسیلیکوکروم در سالهای اخیر است. مطابق با این نمودار صادرات فروسیلیکوکروم تنها از مبدا روسیه در سالها گذشته اندکی افزایش داشته و صادرات از مبدا چهار کشور دیگر سیر نزولی داشته است. براین اساس بیشترین میزان تجارت فروسیلیکوکروم با بیش از ۲۵۲ هزار تن مربوط به سال ۲۰۱۲ و کمترین میزان آن نیز با کمتر از ۴۱ هزار تن مربوط به سال ۲۰۱۵ است.
در میان کشورهای صادرکننده فروکروم در سالهای اخیر تنها نرخ رشد متوسط سالانه کشورهای آفریقای جنوبی، برزیل، اسپانیا و ایتالیا حد فاصل سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ مثبت بوده است که هیچ یک در میان ۵ صادرکننده بزرگ فروسیلیکوکروم در بازه مورد بررسی قرار نگرفتهاند؛ البته کشورهای برزیل و آفریقای جنوبی در سال ۲۰۲۰ بهترتیب چهارمین و پنجمین صادرکننده بزرگ فروسیلیکوکروم بودهاند و ایتالیا نیز پس از این کشورها قرار گرفته است. این امر نشاندهنده آن است که بهاستثنا قزاقستان، سایر کشورها سهم تثبیت شده و قابل ملاحظهای از صادرات جهانی فروسیلیکوکروم ندارند.
کشورهای زیادی طی سالهای اخیر واردات مقادیر مختلفی از فروسیلیکوکروم انجام دادهاند که در فاصله سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ بیشترین میزان واردات بهترتیب مربوط به کشورهای ایالات متحده، کره جنوبی، آلمان، روسیه و ژاپن بوده است؛ بهطوری که بیش از ۸۰ درصد تجارت جهانی به مقصد کشورهای مذکور بوده و آمریکا با سهم بیش از ۲۲ درصدی، بزرگترین واردکننده این محصول بهشمار میرود. همانگونه که پیشتر گفته شد، تجارت فروسیلیکوکروم در این سالها سیر نزولی داشته و به تبع آن میزان واردات ۵ کشور نام برده شده نیز دچار افت شده است.
علاوهبر ۵ واردکننده بزرگ فروسیلیکوکروم، کشورهای اسپانیا، بلژیک و سوئد نیز در سالهای اخیر واردات قابل توجهی از فروسیلیکوکروم داشتهاند. در این بین اسپانیا تنها کشوری است که دارای نرخ مثبت میزان واردات در سالهای گذشته بوده و در سال ۲۰۲۰ پس از ایالات متحده و کره جنوبی، سومین واردکننده بزرگ فروسیلیکوکروم بوده است. روسیه نیز علیرغم اینکه براساس آمار موجود، طی سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ با میانگین سهم ۷.۱۱ درصد از کل واردات جهانی، چهارمین واردکننده بزرگ فروسیلیکوکروم بوده است، با کاهش واردات در سال ۲۰۲۰ با سهم ۸.۳ درصدی، در جایگاه هفتم بزرگترین واردکنندگان فروسیلیکوکروم قرار گرفته است.