نیکل با حفظ کاربردهای سنتی خود همچون استفاده در فولادهای آلیاژی و سوپرآلیاژها، با تقاضای جدیدی از محل ساخت باتری خودروهای الکتریکی روبه‌رو است و این مساله موجب افزایش مجدد تولید نیکل معدنی تا سطوح حدود ۵.۲ میلیون تن در سال طی سال‌های اخیر، پس از طی یک دوره کاهش تولید، شده است.
طی یک دهه گذشته سالانه به‌طور میانگین بالغ بر ۳.۲ میلیون تن نیکل در معادن سراسر جهان تولید شده است. دو کشور جنوب شرق آسیا، اندونزی و فیلیپین، در دهه اخیر در صدر تولیدکنندگان معدنی نیکل در جهان قرار گرفته‌اند. کشورهای زیادی در جهان دارای معادن نیکل هستند و روسیه، کانادا، استرالیا، نیوکالدونیا، برزیل و چین پس از اندونزی و فیلیپین دیگر تولیدکنندگان معدنی بزرگ نیکل محسوب می‌شوند.
ذخایر نیکل به دو شکل کانی لاتریت و ذخایر سولفیدی ماگمایی یافت می‌شوند. ذخایر سولفیدی نیکل عمدتا به‌همراه سنگ‌های غنی از آهن و منیزیم بوده و اولترامافیک نام دارند که اغلب در اعماق بسیار زیاد وجود دارند. از طرف دیگر، کانی‌های لاتریت از فرسایش کانی‌های اولترامافیک تشکیل می‌شوند و عمدتا در نواحی نزدیک به سطح زمین یافت می‌شوند. شایان ذکر است که بخش اعظم نیکل موجود در زمین در هسته آن قرار گرفته است.
با توجه به خواص منحصر به فرد نیکل و کاربرد وسیع آن در تولید فولاد زنگ‌نزن آستنیتی، سوپرآلیاژها، آلیاژهای غیر آهنی، فولاد آلیاژی، باتری‌های قابل شارژ، کاتالیست‌ها و ضرب سکه و همچنین روند رو به رشد مصرف نیکل، تولید معدنی این ماده اهمیت زیادی پیدا کرده است. بررسی‌های آماری نشان‌دهنده این امر است که در ۱۰ سال اخیر سالانه بالغ بر ۲.۳ میلیون تن نیکل از معادن جهان استخراج شده است. نمودار ۱ میزان استخراج سالیانه نیکل در جهان را از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰ نمایش می‌دهد.
همان‌طور که در نمودار ۱ مشخص است، طی سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ میزان استخراج نیکل از معادن جهان سیر صعودی داشته و از حدود ۲.۲ میلیون تن در سال ۲۰۱۲ به بالغ بر ۲.۶ میلیون تن در سال ۲۰۱۳ رسیده است. پس از سال ۲۰۱۳ میزان تولید نیکل معدنی در جهان با افت مواجه شده به‌طوری که در سال ۲۰۱۶، میزان تولید معدنی نیکل در جهان به کمینه مقدار خود در بازه زمانی مورد بررسی، یعنی حدود ۲.۱ میلیون تن رسیده است. در ادامه و با طی کردن یک روند افزایشی به‌نسبت قابل توجه، تولید بالغ‌بر ۲.۶ میلیون تن در سال ۲۰۱۹ به ثبت رسیده است.
در بازه زمانی سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰، بیشترین میزان تولید نیکل معدنی مربوط به سال ۲۰۱۳ با حدود ۲.۶ میلیون تن است که میزان استخراج نیکل در سال ۲۰۱۹ نیز نزدیک به همین مقدار ثبت شده است و احتمال می‌رود که طی سال‌های آینده میزان تولید نیکل معدنی در جهان از این مقدار عبور کند.
البته در سال ۲۰۲۰ میزان تولید نیکل معدنی در قیاس با سال ۲۰۱۹، به‌دلیل تعطیلی‌ها و شرایط ناشی از همه‌گیری کرونا، مشابه با بسیاری از دیگر مواد معدنی کاهش یافته و به حدود ۲.۵ میلیون تن رسید. در مجموع به‌نظر می‌رسد که با مهار قابل قبول شیوع کروناویروس در جهان و افزایش تقاضای نیکل در بخش‌هایی مانند باتری‌ها، میزان تولید نیکل معدنی در سال‌های آتی سیر صعودی داشته باشد؛ البته میزان تقاضای این فلز از محل بزرگ‌ترین صنعت مصرف‌کننده آن، یعنی تولید فولادهای زنگ‌نزن، نیاز به بررسی ویژه دارد.
در سال‌های گذشته کشورهای پرشماری نام خود را به‌عنوان تولیدکننده نیکل معدنی مطرح کرده‌اند. اندونزی و فیلیپین طی سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰ به‌طور میانگین بیش از ۳۴ درصد از نیکل معدنی جهان را تولید کرده‌اند. علاوه بر این دو تولیدکننده اصلی، روسیه، کانادا، استرالیا، نیوکالدونیا، برزیل و چین نیز در زمره کشورهایی به‌شمار می‌روند که میزان بالایی از استخراج نیکل را به خود اختصاص داده‌اند. در ادامه و در نمودار ۲ میانگین سهم ۵ تولیدکننده بزرگ نیکل معدنی جهان در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰ قابل مشاهده است. لازم به توضیح است که در سال ۲۰۲۰ کشورهای اندونزی، فیلیپین، روسیه، نیوکالدونیا و استرالیا به‌ترتیب بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نیکل معدنی در جهان بوده‌اند.
همان‌طور که در نمودار ۲ مشخص است، روسیه، کانادا و استرالیا پس از اندونزی و فیلیپین بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نیکل معدنی در یک دهه اخیر بوده‌اند. نکته قابل توجه در نمودار ۲ سهم ۳۷ درصدی سایر کشورهای جهان از تولید نیکل معدنی است که نمایانگر آن است که کشورهای زیادی به استخراج نیکل می‌پردازند که نشان‌دهنده توزیع نسبتا یکنواخت ذخایر معدنی این فلز در قیاس با برخی دیگر از عناصر فلزی است.
علاوه‌بر کشورهایی که پیش‌تر نام برده شد، کلمبیا، کوبا، آفریقای جنوبی، جمهوری دومینیکن، ایالات متحده آمریکا، فنلاند، گواتمالا، ماداگاسکار و بوتسوانا دیگر کشورهایی هستند که در یک دهه اخیر استخراج قابل ملاحظه‌ای از نیکل انجام داده‌اند.
با توجه به پیش‌بینی‌های انجام شده از توسعه کاربرد نیکل در سال‌های آتی و افزایش تولید معدنی این ماده در سال‌های اخیر، انجام طرح‌های اکتشافی بیشتر، افزایش ذخایر و افزایش استخراج نیکل دور از ذهن نیست. این امر افزایش رقابت در تولید نیکل بین کشورهای پیشرو در این زمینه را در پی خواهد داشت و به‌خصوص به‌دلیل توزیع ذخایر بین کشورهای مختلف، تنزل و ترقی رتبه برخی تولیدکنندگان نیکل در سال‌های آتی محتمل به‌نظر می‌رسد. در نمودار ۳ سهم کشورهای مختلف از تولید نیکل در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰ و تغییرات سالانه آن مشاهده می‌شود که می‌تواند برای درک بهتر جایگاه آتی تولیدکنندگان معدنی نیکل کمک‌کننده باشد.
همان‌گونه که در نمودار ۳ مشاهده می‌شود، کشوری همچون برزیل علی‌رغم اینکه از تولیدکنندگان بزرگ نیکل در سطح جهان به‌شمار می‌رود، شاهد کاهش تولید معدنی نیکل در سال‌های اخیر بوده است و با توجه به روند فعلی بعید به‌نظر می‌رسد که بتواند در سال‌های آتی نیز بین ۵ تولیدکننده بزرگ نیکل در جهان قرار بگیرد.
همچنین میزان تولید معدنی نیکل در کشورهای استرالیا و کانادا که در ۱۰ سال گذشته چهارمین و پنجمین تولیدکننده بزرگ آن بوده‌اند نیز دچار افت محسوسی شده است و با توجه به روند فعلی، احتمال اینکه طی سال‌های پیش رو جایگاه خود را به کشور دیگری بدهند زیاد است؛ البته لازم به توضیح است که استرالیا و برزیل با توجه به بهره‌مندی از ذخایر غنی نیکل، در صورت تغییر استراتژی‌های فعلی و افزایش میزان استخراج خود، می‌توانند همچنان جایگاه خود را در زمره بزرگ‌ترین تولیدکنندگان معدنی نیکل ثبت کرده و حتی ارتقا دهند.
میزان تولید معدنی نیکل در کشورهای چین و به‌خصوص نیوکالدونیا در سال‌های گذشته افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است و احتمال اینکه این دو کشور جایگاه استرالیا و کانادا را در تولید معدنی نیکل تصاحب کنند، وجود دارد؛ البته نیوکالدونیا در سال ۲۰۲۰ نیز چهارمین تولیدکننده برتر نیکل در جهان بود.
اندونزی و روسیه دیگر کشورهایی هستند که شاهد افزایش قابل توجهی از استخراج نیکل در سال‌های اخیر بوده‌اند و جایگاه خود را به‌عنوان تولیدکننده‌های بزرگ نیکل در جهان تثبیت کرده‌اند. با توجه به سیر نزولی تولید معدنی نیکل در فیلیپین که تا سال ۲۰۱۷ بزرگ‌ترین تولیدکننده نیکل معدنی در جهان به‌شمار می‌رفت، تبدیل شدن اندونزی و روسیه به بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نیکل معدنی در جهان محتمل به‌نظر می‌رسد.
در مجموع در دهه‌های اخیر با توجه به توسعه صنایع و افزایش اهمیت نیکل، میزان تولید معدنی این ماده افزایش یافته و بسیاری از کشورها در حال اکتشاف برای افزودن به ذخایر نیکل خود و استخراج این ماده از معادن هستند. براساس آمار رسمی منتشر شده توسط USGS در سال ۲۰۲۰، میزان ذخایر معدنی نیکل در حدود ۹۴ میلیون تن برآورد می‌شود که کشور اندونزی با ۲۱ میلیون تن بالاترین میزان ذخایر نیکل را در اختیار دارد و استرالیا و برزیل به‌ترتیب با ۲۰ میلیون تن و ۱۶ میلیون تن ذخیره معدنی نیکل پس از اندونزی قرار گرفته‌اند.
با توجه به توزیع به نسبت یکنواخت ذخایر نیکل در جهان و عبور کمربندهای معدنی از ایران وجود ذخایر قابل قبولی از نیکل در کشور دور از انتظار نیست. افزایش کاربرد و اهمیت نیکل در سال‌های گذشته و پیش‌بینی تداوم این روند در آینده، به‌ویژه در باتری‌های خودروهای الکتریکی، تکمیل اکتشافات، استخراج و صادرات نیکل حتی به‌صورت فرآوری نشده می‌تواند ارزآوری قابل توجهی را برای کشور به‌دنبال داشته باشد. البته در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای تولید معدنی نیکل در کشور، به‌خصوص در استان فارس صورت گرفته است؛ اما این تلاش‌ها هنوز جامه عمل به خود نپوشیده است. همچنین، باطله حاصل از استخراج سرب و روی نیز عمدتا حاوی نیکل است که در صورت ارزیابی میزان نیکل محتوی این باطله‌ها، امکان استخراج نیکل به شرط مقرون به صرفه بودن وجود دارد.