تجارت جهانی شمش نیکل تا سال ۲۰۱۵ دارای روند صعودی بود و پس از این سال کاهش پیدا کرد و در سال ۲۰۲۰ به کمترین مقدار خود در ۱۰ سال اخیر رسید. پیش‌بینی‌های انجام شده حکایت از نقش پررنگ این فلز پایه در آینده صنایع مهم جهان، به‌ویژه صنعت خودروسازی دارد.
کاربردهای جدید نیکل باعث می‌شود این فلز پایه جایگاه بالاتری نسبت به یک عنصر آلیاژی در ساخت فولاد زنگ‌نزن که بارزترین کاربرد این عنصر است، پیدا کند. براساس پیش‌بینی‌های انجام شده، دوران افت تجارت نیکل رو به اتمام بوده و تجارت این کالا در دهه آتی افزایش قابل توجهی خواهد داشت.
اگرچه نیکل کاربردهای زیادی داشته و گستره موارد مصرف آن نیز روند رو به رشدی را طی می‌کند، اما همچنان کاربرد اصلی نیکل در ساخت فولادهای زنگ‌نزن است؛ از این رو، مقصد بخش زیادی از صادرات شمش نیکل کشورهایی هستند که در زمره تولیدکنندگان فولادهای زنگ‌نزن قرار می‌گیرند. طی یک دهه گذشته تجارت شمش نیکل در جهان سالانه به‌طور میانگین بالغ بر ۸۰۰ هزار تن بوده و چین، بزرگترین تولیدکننده فولاد در جهان، بزرگترین واردکننده شمش نیکل بوده است.
تجارت نیکل تا سال ۲۰۱۵ تقریبا روند صعودی داشت و در این سال بیش از یک میلیون تن تجارت شمش نیکل در سطح جهان به ثبت رسید که بیشترین میزان طی یک دهه اخیر محسوب می‌شود. تجارت نیکل پس از سال ۲۰۱۵ دچار افت شد و با طی کردن یک روند نزولی قابل ملاحظه، میزان تجارت شمش نیکل در سال ۲۰۲۰ به حدود ۶۰۰ هزار تن رسید که کمترین آمار در ۱۰ سال گذشته به‌شمار می‌رود. در نمودار ۱ سهم کشورهای مختلف از واردات شمش نیکل در سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ قابل مشاهده است.
مطابق با نمودار ۱ چین بزرگترین واردکننده شمش نیکل قلمداد می‌شود و پس از آن ایالات متحده آمریکا، آلمان، مالزی و هند دیگر واردکنندگان بزرگ در یک دهه گذشته بوده‌اند. چین در بازه زمانی فوق، مقصد نزدیک به ۲۶ درصد از مجموع شمش نیکل صادراتی جهان کشور بوده است. حدود ۵۸ درصد از واردات شمش نیکل در یک دهه اخیر توسط پنج کشور بزرگ واردکننده آن انجام شده است که در این بین پس از چین ایالات متحده با ۱۳ درصد، آلمان با ۸ درصد، مالزی با ۶ درصد و هند با ۵ درصد به‌ترتیب بزرگترین واردکنندگان شمش نیکل بوده‌اند و سایر کشورهای جهان نیز سهم ۴۲ درصدی از واردات این کالا داشته‌اند.
افت و خیز زیاد در میزان عرضه و تقاضای شمش نیکل در سال‌های اخیر، قیمت جهانی آن را نیز به‌شدت تحت تأثیر قرار داده و میزان عرضه و تقاضای شمش نیکل را نیز به‌شدت تحت تاثیر قرار داده است و میزان واردات اغلب کشورها با نرخ رشد منفی همراه بوده است؛ در این بین کشورهایی مانند سنگاپور، ژاپن و هلند واردات قابل توجهی از شمش نیکل انجام داده‌اند و احتمال دارد در سال‌های آتی در بین کشورهای بزرگ واردکننده شمش نیکل قرار بگیرند؛ به‌خصوص که ژاپن و هلند در سال ۲۰۲۰ واردات بیشتری از شمش نیکل را نسبت به هند به‌ثبت رساندند.
اگرچه تجارت نیکل در ۵ سال گذشته روند نزولی داشته است، اما براساس پیش‌بینی‌ها تا سال ۲۰۲۷ رشد قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت. دامنه کاربردهای نیکل، به‌ویژه در صنایع خودروسازی و ساخت باتری‌های خودروهای الکتریکی در حال افزایش است که این امر افزایش نیاز به نیکل در این صنایع را به‌دنبال خواهد داشت. در صورت تحقق این امر، می‌توان انتظار داشت که کشورهایی که دارای صنایع خودروسازی برجسته‌ای هستند، در سال‌های پیش رو واردات بیشتری از نیکل انجام داده و تبدیل به بازار هدف در تجارت نیکل شوند.
در تجارت شمش نیکل، روسیه بزرگترین مبدا صادراتی به‌شمار می‌رود و در یک دهه اخیر بیشترین صادرات شمش نیکل در جهان از مبدا این کشور بوده است. پس از روسیه به‌ترتیب کشورهای کانادا، نروژ، هلند و مالزی بزرگترین صادرکنندگان شمش نیکل در جهان بوده‌اند؛ البته لازم به ذکر است که کشورهای زیادی صادرات شمش نیکل را انجام می‌دهند و بخش زیادی از صادرات نیکل توسط سایر کشورها انجام شده است. در نمودار ۲ سهم بزرگترین صادرکنندگان شمش نیکل در جهان در یک دهه اخیر قابل مشاهده است.
همان‌طور که در نمودار ۲ مشاهده می‌شود، ۵ کشور بزرگ صادرکننده شمش نیکل در یک دهه گذشته ۶۶ درصد از شمش مورد نیاز جهان را تامین کرده‌اند و ۳۴ درصد نیز توسط سایر کشورها صادر شده است. قرارگیری مالزی و هلند در هر دو فهرست صادرکنندگان و واردکنندگان شمش نیکل و همچنین واردات و صادرات قابل توجه شمش نیکل توسط آن‌ها نشان‌دهنده این امر است که این کشورها در برخی موارد نقش واسطه تجاری را نیز داشته‌اند و شمش‌های صادراتی از دیگر کشورها وارد کشورهای فوق شده و سپس به سایر کشورها صادر شده است.
در بین ۵ صادرکننده بزرگ شمش نیکل، به استثنای مالزی و نروژ، نرخ رشد روند صادرات سایر کشورها نزولی بوده و با آغاز افت تجارت شمش نیکل پس از سال ۲۰۱۵ میزان صادرات شمش نیکل توسط این کشورها نیز کاهش پیدا کرده است. در این میان، براساس اطلاعات موجود، میزان صادرات شمش نیکل توسط مالزی در این سال‌ها فراز و نشیب زیادی را تجربه کرده؛ اما در مجموع روند آن صعودی بوده است. نروژ تنها کشوری است که علی‌رغم نوسان قیمت نیکل و تغییر عرضه و تقاضا در یک دهه اخیر، ثبات در تجارت نیکل را تجربه کرده است و میزان صادرات آن همواره تقریبا ثابت بوده است.
حدود ۳۴ درصد از صادرات شمش نیکل توسط کشورهایی به‌غیر از ۵ کشور برتر صادرکننده انجام می‌شود. استرالیا، فنلاند، چین، سنگاپور، ماداگاسکار، انگلستان، ژاپن و تایوان دیگر کشورهایی هستند که بخش زیادی از صادرات شمش نیکل را به خود اختصاص داده‌اند. اغلب این کشورها نیز به‌تبع کاهش تجارت جهانی شمش نیکل، طی سال‌های اخیر نرخ رشد منفی را در میزان صادرات خود به ثبت رسانده‌اند. در این میان، فنلاند کشوری است که ثبات نسبتا مطلوبی را در میزان صادرات شمش نیکل تجربه کرده و حتی صادرات خود را اندکی افزایش نیز داده است.
ماداگاسکار و ژاپن دیگر کشورهایی هستند که در مجموع میزان صادرات شمش نیکل توسط آن‌ها روند صعودی داشته است و با توجه به شرایط حاکم بر تجارت نیکل، احتمال قرارگیری این کشورها، به‌ویژه ژاپن، در بین صادرکنندگان بزرگ شمش نیکل در جهان وجود دارد؛ به‌خصوص که ژاپن در سال ۲۰۲۰ پنجمین صادرکننده بزرگ شمش نیکل در جهان بود. روی هم رفته، با توجه اخبار پیرامون نیکل، احتمال افزایش قیمت این کالا، تغییر در میزان تولید و تجارت آن و بر هم خوردن معادلات فعلی مربوط به تجارت این فلز و بازیگران اصلی آن طی سال‌های آتی وجود دارد.