امنیت سرمایه‌گذاری و حاشیه سود بالا همواره توجه دولت‌ها و مردم به طلا را به‌دنبال داشته است. حاشیه سود بالای تولید طلا باعث می‌شود کشورهایی که دارای ذخایر طلا هستند، به‌دنبال تداوم و افزایش تولید باشند. بانک‌های مرکزی به‌عنوان پشتوانه پولی و مردم با هدف سرمایه‌گذاری و استفاده زینتی مصرف‌کنندگان اصلی طلا به‌شمار می‌روند.
تولید و مصرف طلا در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰ افزایش داشته است که علت اصلی هر دو مورد کاهش محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری کووید- ۱۹ در سطح جهان است. چین همچنان در سال ۲۰۲۱ نیز به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده و مصرفکننده طلا در سطح جهان شناخته می‌شود. در مجموع میزان تولید معدنی طلا در جهان در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰ با افزایش ۳ درصدی و میزان مصرف، با افزایش چشمگیر ۴۷ درصدی روبه‌رو بوده است.
در بحث تولید معدنی با توجه به آمار منتشر شده توسط WGC در سال ۲۰۲۱ بیش از ۳،۵۸۰ تن طلای معدنی توسط کشورهای مختلف تولید شده است که بیشترین میزان تولید مربوط به قاره آفریقا است و کمترین آن نیز توسط کشورهای اروپایی انجام شده است. اگرچه کشورهای آفریقایی در مجموع با بیش از ۹۸۰ تن تولید طلای معدنی در سال ۲۰۲۱ بیشترین میزان تولید را به‌خود اختصاص داده‌اند؛ اما هیچ یک از کشورهای آفریقایی به تنهایی جایی در میان ۵ تولیدکننده برتر معدنی طلا ندارند.
کشورهای چین، روسیه، استرالیا، کانادا و ایالات متحده آمریکا به‌ترتیب بیشترین میزان تولید معدنی طلا را در سال ۲۰۲۱ به‌ثبت رسانده‌اند؛ به‌نحوی که نزدیک به ۳۸ درصد از مجموع تولید معدنی طلا در سطح جهان توسط این پنج کشور انجام شده است. لازم به‌توضیح است که ۳ تولیدکننده برتر یعنی چین، روسیه و استرالیا به‌ترتیب با تولید حدود ۳۳۲، ۳۳۱ و ۳۱۵ تن اختلاف قابل توجهی نسبت به سایر تولیدکنندگان معدنی طلا در سال ۲۰۲۱ داشته‌اند. در نمودار ۱ سهم تولیدکنندگان برتر طلا در سال ۲۰۲۱ از مجموع تولید معدنی جهان قابل مشاهده است.
باید اظهار داشت که علاوه‌بر ۵ تولیدکننده برتر، کشورهای غنا، پرو، مکزیک، اندونزی، آفریقای جنوبی، ازبکستان و بورکینافاسو نیز دیگر کشورهایی هستند که هر یک در سال ۲۰۲۱ بیش از ۱۰۰ تن تولید معدنی طلا داشته و سهم قابل ملاحظه‌ای از مجموع تولید را به‌خود اختصاص داده‌اند.
مجموع تولید معدنی طلا در سطح جهان در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰ نزدیک به ۱۰۵ تن افزایش داشته است؛ این در حالی است که ۵ تولیدکننده بزرگ طلای معدنی، به‌استثنا کانادا همگی با کاهش میزان تولید نسبت به سال ۲۰۲۰ مواجه بوده‌اند. تولید کشورهای چین، روسیه، استرالیا و ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۲۱ مجموعا حدود ۵۷ تن نسبت به سال ۲۰۲۰ کاهش داشته است؛ اما کانادا با افزایش سطح تولید خود تا حدود ۲۰ تن، جایگاه آمریکا به‌عنوان چهارمین تولیدکننده برتر طلای معدنی را به‌خود اختصاص داده است.
لازم به توضیح است که میزان تولید چین، بزرگترین تولید کننده طلای معدنی در جهان، در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰ بیش از ۳۶ تن کاهش داشته است. به‌طور کلی تولید طلای معدنی در چین پس از سال ۲۰۱۶ و تولید حدود ۴۶۴ تن، سیر نزولی پیدا کرده است. دلیل اصلی کاهش تولید در چین به کاهش عیار ذخیار باقی‌مانده و افزایش سختگیری‌های زیست‌محیطی برمی‌گردد که تعطیلی برخی از معادن، به‌خصوص معادن کوچک‌مقیاس در این کشور را در پی داشته است.
کشورهای پرو، مکزیک، اندونزی و آفریقای جنوبی که در سال ۲۰۲۱ به‌ترتیب جایگاه هفتم تا دهم بزرگترین تولیدکنندگان معدنی طلا را داشته‌اند، در مجموع نسبت به سال ۲۰۲۰ حدود ۶۸ تن افزایش تولید داشته و تاثیر مثبتی در افزایش تولید جهانی در سال ۲۰۲۱ داشته‌اند. با توجه به سهم قابل توجه سایر کشورها از تولید معدنی طلا در جهان، می‌توان به توزیع تولید طلا در قاره‌ها و کشورهای مختلف پی برد؛ تکنولوژی نه‌چندان پیچیده در کنار حاشیه سود و ارزش‌افزوده مناسب، موجب شده تا تمامی کشورهای دارای ذخیره، نسبت به استخراج و فرآوری طلا اقدام کنند.
رشد چشمگیر مصرف طلا در سال ۲۰۲۱
امنیت سرمایه‌گذاری از جمله دلایلی است که باعث می‌شود صندوق‌های سرمایه‌گذاری، عامه مردم و بانک‌های مرکزی به سرمایه‌گذاری در بازار طلا روی آورده و تقاضا در بازار طلا را افزایش دهند؛ به‌ویژه در سال‌های اخیر که ارزش دلار آمریکا در سطح جهان افت و خیزهای فراوانی را تجربه کرده و طلا ریسک پایین خود در حوزه سرمایه‌گذاری را به‌اثبات رسانده است. بنابراین بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف از طلا به‌عنوان پشتوانه پولی بهره گرفته و بسیاری از افراد در جهان نیز با هدف مصرف زیورآلات و جواهرات و یا سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش دارایی بر تقاضای طلا می‌افزایند.
مصرف طلا در کشورهای مختلف عموما از منظر میزان مصرف جواهرات، شمش و سکه‌های سرمایه‌گذاری مورد بررسی قرار می‌گیرد. مصرف طلا در سال ۲۰۲۱ بیش از ۳ هزار تن برآورد می‌شود که از افزایش هزار تنی مصرف طلا در این سال نسبت به سال ۲۰۲۰ حکایت دارد. در سال ۲۰۲۱ همچون سال ۲۰۲۰ کشورهای چین، هند، ایالات متحده آمریکا، آلمان و ترکیه به‌ترتیب بزرگترین مصرف‌کنندگان طلا در سطح جهان بوده‌اند. نکته قابل توجه قرارگیری ایران در رتبه ششم بزرگترین مصرف‌کنندگان طلا در سال ۲۰۲۱ است.
چین و ایالات متحده از جمله کشورهایی هستند که علاوه‌بر تولید معدنی قابل توجه، در زمره مصرف‌کنندگان اصلی طلا نیز به‌شمار می‌روند؛ به‌ویژه چین که هم‌زمان بزرگترین تولید کننده و بزرگترین مصرفکننده طلا در سطح جهان محسوب می‌شود. در میان ۵ مصرفکننده بزرگ طلا در سال ۲۰۲۱، به‌استثنا ترکیه، مصرف طلا توسط سایر مصرف‌کنندگان بزرگ نسبت به سال ۲۰۲۰ با افزایش روبه‌رو بوده است.
یکی از دلایل اصلی این موضوع افزایش تقاضای قابل ملاحظه بانک‌های مرکزی اغلب کشورهای جهان در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰ بوده است. همچنین کاهش بحران ناشی از همه‌گیری کووید- ۱۹ افزایش برگزاری مراسم‌ها و جشن‌ها در سال ۲۰۲۱ در کشورهای مختلف را به‌دنبال داشته است که به تبع آن میزان تقاضای زیورآلات و مصرف طلا با افزایش چشمگیری مواجه شده است. در نمودار ۲ سهم مصرف‌کنندگان بزرگ طلا نسبت به مجموع طلای مصرف شده در جهان در سال ۲۰۲۱ مشاهده می‌شود.
همان‌گونه که در نمودار ۲ مشاهده می‌شود، توزیع مصرف طلا نسبت به توزیع عرضه آن به‌مراتب متمرکزتر است؛ به‌طوری که ۵ کشور بزرگ مصرفکننده طلا در مجموع ۷۵ درصد از مصرف طلای جهان در سال ۲۰۲۱ را به‌خود اختصاص داده‌اند؛ در این میان چین و هند مصرفکننده حدود ۵۸ درصد از طلای جهان در این سال بوده‌اند. ایران نیز که پس از ترکیه با نزدیک به ۵۲ تن، ششمین مصرفکننده بزرگ طلا در سال ۲۰۲۱ بوده، سهم ۱.۷ درصدی از مصرف کل طلا در جهان را به‌نام خود ثبت کرده است.
نقش فرهنگ در مصرف طلا در هند
مصرف طلا در کشورهای چین و هند در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰ به‌ترتیب ۵۷ و ۷۹ درصد افزایش داشته و در مجموع افزایش نزدیک به ۷۰۰ تنی را نسبت به سال ماقبل تجربه کرده است. علت اصلی این امر، همان‌طور که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد، رفع یا کاهش محدودیت‌های ناشی از کووید- ۱۹ طی سال ۲۰۲۱ بوده است؛ به‌ویژه در هند که مصرف زیورآلات و جواهرات در این کشور ریشه فرهنگی و تاریخی داشته و در سال ۲۰۲۱ با کاهش همه‌گیری کووید- ۱۹ و شکل‌گیری موج جدیدی از برگزاری مراسم‌های ازدواج و فستیوال‌های گوناگون تقاضای طلا به‌میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش داشته است.
مطابق با آن‌چه پیش‌تر نیز به آن اشاره شد، عمده مصرف طلا در بخش سرمایه‌گذاری و ساخت زیور است و مصرف بخش صنعت در قیاس با دو حوزه مذکور، ناچیز به‌شمار می‌رود؛ اما در مجموع می‌توان گفت که مصرف طلا در کشورهای صنعتی، به‌خصوص کشورهای دارای صنایع با تکنولوژی بالا، می‌تواند قابل توجه باشد. به‌طور میانگین می‌توان گفت مصرف طلای بخش صنعت، در کشورهای توسعه‌یافته تا حدود ۱۰ درصد از کل مصرف را تشکیل می‌دهد.