کره جنوبی در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۳۰ درصد کادمیم تجارت شده در سطح جهان را تامین کرده؛ در حالی‌که جذاب‌ترین مقصد تجاری نیز به نام هند رقم خورده و این کشور در سال ۲۰۲۱ بیش از نیمی از واردات جهانی این فلز را به خود اختصاص داده است.
کادمیوم فلزی سنگین و دارای خواص سمی است. به‌همین دلیل کشورهای اروپایی تولید این فلز را ممنوع کرده‌اند و هم‌اکنون سهم آسیا از تولید و تجارت این فلز رو به افزایش رفته است. کادمیم عموما در حوزه باتری‌ها به‌ویژه تولید باتری خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ بنابراین عمده مشتریان این صنعت را کشورهایی تشکیل می‌دهند که تولیدات صنعتی بالایی دارند؛ البته با توجه به میزان سمیت این محصول عمدتا در کشورهای در حال توسعه کاربرد دارد و کشورهای توسعه یافته سهم خود را از تولید و مصرف این فلز کاهش داده‌اند.
کادمیوم فلزی نرم است و ظاهری سفید و نقره‌ای دارد. از سایر ویژگی‌های این فلز می‌توان به انعطاف‌پذیری و چکش‌خواری بالای آن اشاره کرد. این فلز غالبا به‌عنوان فلز خالص در پوسته زمین وجود ندارد، بلکه اغلب به صورت ترکیب‌های اکسیدی، سولفیدها و کربنات‌های موجود در سنگ معدن روی، سرب و مس در سطح زمین یافت می‌شود. کادمیوم عمدتا به‌عنوان محصول جانبی معدن و در فرآیند ذوب و پالایش و به‌عنوان محصول جانبی تولید سرب، روی و مس تولید می‌شود؛ بنابراین عمدتا تولید کادمیم رابطه مستقیمی با تولید سرب، روی و مس دارد. بیش‌ترین کاربرد کادمیم در تولید باتری‌های نیکل کادمیومی است؛ البته در آب‌کاری و پوشش‌ها، به‌عنوان مواد ثبات بخش در پلاستیک‌ها و رنگ‌ها نیز کاربرد دارد.
کره جنوبی بزرگ‌ترین تاجر کادمیم تصفیه‌شده
در این گزارش جهت اطلاع از روند تغییرات تجارت جهانی کادمیم تصفیه‌شده در جهان، به بررسی صادرات جهانی این محصول در بازه زمانی ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱ پرداخته شده است. با توجه به نمودار ۱، میزان صادرات محصول مورد بررسی از حدود ۱۲ هزار تن در سال ۲۰۱۲ به بیش از ۱۵ هزار تن در سال ۲۰۲۱ رسیده است و این به معنای افزایش سالیانه ۲.۶ درصد صادرات کادمیم تصفیه‌شده در جهان است. با توجه به نمودار مذکور، بیش‌ترین سهم از صادرات کادمیم تصفیه‌شده متعلق به کره جنوبی است که این کشور از سال ۲۰۱۵ وارد گردونه رقابت در تجارت این محصول شد، به‌طوری‌که در سال ۲۰۱۶، بازار صادراتی کادمیم این کشور رشد ۱۱۶ درصدی را تجربه نمود . ارزش کادمیم تصفیه‌شده صادراتی کره جنوبی در سال ۲۰۱۶، بالغ بر ۶ هزار دلار گزارش شده است. گفتنی است در سال ۲۰۲۱ بیش از ۳۰ صادرات کادمیم تصفیه‌شده در جهان به کره جنوبی تعلق دارد.
همان‌طور که در نمودار ۱ نیز مشخص است، سهم ژاپن از صادرات جهانی کادمیم تصفیه‌شده افزایش یافته و در سال ۲۰۲۱، حدود ۱۱ درصد صادرات جهانی این محصول به این کشور تعلق داشته؛ این در حالی است که در سال ۲۰۱۲ سهم ژاپن حدود ۸ درصد بوده است. صادرات کادمیم تصفیه‌شده کانادا، در طی بازه زمانی مورد بررسی اندکی رشد داشته و سالیانه به‌طور متوسط حدود ۱ درصد بر حجم صادرات این کشور افزوده شده است. درباره صادرات کادمیم تصفیه‌شده در کشور قزاقستان می‌توان گفت در بازه زمانی مورد بررسی، روند باثباتی را طی نکرده و در طی این مدت با نوساناتی همراه بوده است؛ اما به‌طور کلی روند صادرات کادمیم این کشور کاهشی بوده است. اگرچه در پی ممنوعیت تولید و مصرف کادمیم در اروپا، به علت سمی بودن این فلز، صادرات کادمیم تصفیه‌شده در کشورهای اروپایی کاهش یافت؛ اما سهم فرانسه از صادرات جهانی این محصول در بازه زمانی مورد بررسی رو به افزایش نهاد و به‌طور متوسط سالانه حدود ۰.۵ درصد رشد کرده است.
پس از کاهش تولید کادمیم کشورهای اروپایی، مصرف کادمیم نیز در این کشورها محدود شد، اما همچنان تقاضا برای آن در اروپا وجود دارد؛ لذا نیاز بازار اروپا و کاهش سهم تولید آن‌ها منجر به فراهم‌سازی فرصتی برای کشورهای آسیایی شد تا بتوانند سهم بیشتری را از بازار جهانی کادمیم به دست آورند، ازاین‌رو کره جنوبی که پیش از سال ۲۰۱۵ صادرات قابل توجهی نداشت؛ صادرات خود را از سال ۲۰۱۶ به طرز چشم‌گیری افزایش داده است.
تغییر جهت واردات کادمیم از چین به هند
واردات جهانی کادمیم تصفیه‌شده در بازه زمانی ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱ مورد بررسی قرار گرفت و در نمودار ۲ به نمایش گذاشته شده است. همان‌طور که نمودار نیز نشان می‌دهد، واردات کادمیم در سطح جهان روند نزولی داشته و سالیانه به‌طور متوسط ۱.۳ درصد کاهش یافته است. یکی از دلایل اختلاف در حجم واردات و صادرات ناشی از اشتباهات صورت گرفته در گمرک کشورها است.
بزرگ‌ترین واردکنندگان این محصول نیز به ترتیب چین، هند و بلژیک هستند که سهم‌های ۵۸، ۳۲ و ۱۸ درصدی از کل تجارت جهانی کادمیم را به خود اختصاص داده‌اند. چین یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان فلز کادمیم در جهان شناخته می‌شود، ازآن‌رو که جهت پاسخگویی به نیازهای بازار داخلی خود لازم است نسبت به واردات این محصول از سایر کشورها نیز مبادرت ورزد، لذا این کشور به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان کادمیم تصفیه‌شده در سطح جهان بدل شده است.
بیشتر کادمیوم مصرفی در جهان برای تولید باتری مورد استفاده قرار می‌گیرد، بنابراین عجیب به نظر نمی‌رسد که بزرگ‌ترین واردکنندگان کادمیم تصفیه‌شده در گروه کشورهایی باشند که دارای تولیدات صنعتی قابل توجهی هستند که چین در صدر این کشورها قرار دارد. رشد سریع صنعت باتری‌سازی، محرک اصلی گسترش بازار کادمیوم در جهان بوده است. باتری ابتکاری نیکل کادمیوم از نظر عمر مفید نسبت به همتای سرب اسید خود برتر بوده و از دیگر ویژگی‌های آن می‌توان به سبک‌تر بودن این باتری اشاره کرد که می‌توان آن را با همان سیستم‌هایی که معمولا برای باتری‌های سرب اسیدی خودرو استفاده می‌شود، شارژ کرد. لازم به ذکر است که رقابت شدید باتری‌های لیتیوم یون عامل محدودکننده اصلی رشد سریع بازار باتری‌های نیکل-کادمیم است.
چنان‌که نمودار ۲ نشان می‌دهد، هند هم‌اکنون بزرگ‌ترین واردکننده کادمیم تصفیه‌شده در جهان است و در بازه زمانی مورد بررسی روندی صعودی داشته و از ۴۴۰ تن در سال ۲۰۱۲ به بیش از ۸۹ هزار تن در سال ۲۰۲۰ رسیده؛ به‌عبارتی دیگر واردات کادمیم تصفیه‌شده در هند، سالیانه به‌طور متوسط حدود ۴ درصد رشد داشته است. برخلاف هند، چین در این بازه زمانی واردات کادمیم را کاهش داده است. تا پیش از سال ۲۰۱۸، چین بزرگ‌ترین واردکننده کادمیم تصفیه‌شده در جهان بود؛ اما از ۲۰۱۸ به بعد رفته رفته با کاهش سهم چین از واردات جهانی کادمیم تصفیه‌شده و افزایش سهم هند، کشور هند در مقام نخست واردات کادمیم تصفیه‌شده قرار گرفت. علت این امر را می‌توان معطوف شدن توجه دولت چین به مسایل زیست‌محیطی ذکر کرد که باعث شد از سال ۲۰۱۸ مصرف را در صنایع آلاینده و سمی کاهش دهند که کادمیم نیز در دسته این محصولات قرار داشت. کاهش مصرف کادمیم در چین به کاهش تقاضا و در نهایت کاهش واردات کادمیم در چین انجامید. هم‌اکنون، هند برای صادرکنندگان کادمیم تصفیه‌شده جذاب‌ترین مقصد صادراتی است و هند بیش از نیمی از واردات کادمیم تصفیه‌شده در جهان را در اختیار دارد.
تجارت کادمیم زیر ذره‌بین ده‌ساله
چنانچه لازم باشد صادرات جهانی کادمیم تصفیه‌شده به صورت تجمعی در بازه ده ساله ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱ مورد بررسی قرار گیرد، همچنان کره جنوبی در مقوله صادرات کادمیم تصفیه‌شده، پیشتاز است و به‌طور کلی می‌توان گفت این کشور بالغ بر ۲۰ درصد حجم صادرات کادمیم تصفیه‌شده در جهان را در دوره زمانی ده ساله به خود اختصاص داده است. در زمینه واردات نیز علی‌رغم این‌که در سال‌های اخیر کشور هند به بزرگ‌ترین واردکننده کادمیم تصفیه‌شده، بدل شده است، اما هند در بازه زمانی ده ساله مجموعا ۲۵ درصد از کادمیم تصفیه‌شده در این مدت را به خود اختصاص داده و حجم صادرات چین نزدیک به دو برابر حجم کادمیم صادر شده توسط هند، بوده است.
عرضه اولیه کادمیوم به دلایل زیست‌محیطی در حال کاهش است و تنها افزایش اندکی در تولید از طریق بازیافت وجود دارد. اگرچه مصرف کادمیوم در کاربردهای مختلف با نگرانی‌هایی در مورد سمیت و اثرات خطرناک آن بر سلامت انسان و محیط‌زیست همراه است، اما تولید کادمیوم به عنوان یک محصول جانبی تا زمانی که مس، سرب و روی تولید می‌شود، ادامه خواهد داشت. در نتیجه افزایش تولید مس، سرب و روی در آینده، تولید اجباری کادمیم نیز رو به افزایش خواهد رفت، اما با توجه به کاهش تقاضا برای کادمیم به دلیل خواص سمی این فلز، در آینده بازار کادمیم با کاهش تجارت در سطح جهان مواجه می‌شود.
در پی ممنوعیت تولید و مصرف کادمیم در اروپا، به علت سمی بودن این فلز، صادرات کادمیم تصفیه‌شده در کشورهای اروپایی کاهش یافت؛ اما سهم فرانسه از صادرات جهانی این محصول در بازه زمانی مورد بررسی رو به افزایش نهاد و به‌طور متوسط سالانه حدود ۰.۵ درصد رشد کرده است.پس از کاهش تولید کادمیم کشورهای اروپایی، مصرف کادمیم نیز در این کشورها محدود شد.