میزان واردات و مصرف پتاس در جهان، در سال ۲۰۲۱، هریک حدود ۶۳ میلیون تن بوده است که آمریکا با در اختیار داشتن حدود ۲۲ درصد از سهم بازار، بزرگ‌ترین واردکننده و کشور برزیل با مصرف حدود ۲۱ درصد از پتاس جهان، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده پتاس شناخته می‌شود.
افزایش جمعیت، رشد صنعت کشاورزی، افزایش تولید کودهای شیمیایی، مهم‌ترین دلایل افزایش مصرف و در نتیجه افزایش واردات پتاس در جهان بوده است که کشورهای کانادا، روسیه و بلاروس به‌عنوان بزرگ‌ترین تامین‌کننده و مبادی وارداتی پتاس در جهان شناخته می‌شوند که ناشی از منابع عظیم پتاس در کشورهای نام برده است.
پتاس از جمله عناصری است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرا می‌گیرد، اما مهم‌ترین کاربرد این عنصر به عنوان کود شیمیایی در صنعت کشاورزی است؛ به‌طوری‌که کودها بیش از ۹۰ درصد از مصرف پتاسیم در جهان را به خود اختصاص داده‌اند و کمتر از ۱۰ درصد آن در سایر مصارف، از جمله تهیه مواد شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. رشد جمعیت در جهان و افزایش تقاضا برای محصولات کشاورزی و بالطبع افزایش تقاضا برای کودهای شیمیایی از جمله کودهای پتاسه، موجب شده است تا مصرف پتاس، به تدریج روند روبه رشدی را شاهد باشد، که این امر تجارت جهانی پتاس را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ لذا در این گزارش واردات و مصرف جهانی پتاس طی سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱ مورد بررسی قرار گرفته است.
لازم به ذکر است که کد تعرفه مورد بررسی در این گزارش برای بررسی پتاسیم تجارت شده در جهان به دو صورت کودهای شیمایی پتاسه با کد ۳۱۰۴ و پتاسیم نیترات با کد اختصاصی ۲۸۳۴۲۱ است.
آمریکا، بزرگ‌ترین واردکننده پتاس در جهان
نمودار ۱ میزان واردات پتاس را در سال‌های مورد بررسی ارایه داده است. مطابق با نمودار ۱، میزان واردات پتاس در جهان، با حدود ۴ درصد رشد سالانه، از ۴۴.۶ میلیون تن در سال ۲۰۱۲، به حدود ۶۳ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ رسیده است که ۹۸ درصد از آن، مربوط به پتاس مورد استفاده به‌عنوان کود کشاورزی بوده است و کشور آمریکا با در اختیار داشتن ۲۱.۸ درصد از سهم بازار، بزرگ‌ترین واردکننده پتاس، در جهان شناخته می‌شود که میزان واردات آن با ۵.۴ درصد رشد سالانه، طی بازه زمانی ذکر شده، از حدود ۸.۶ میلیون تن به ۱۳.۸ میلیون تن رسیده است. ایالات متحده، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکننده محصولات کشاورزی در جهان شناخته می‌شود، این امر، یکی از دلایل مهم واردات کشور مذکور بوده و کانادا با در اختیار داشتن ۸۰ درصد از سهم بازار آمریکا، بزرگ‌ترین مبدا وارداتی این کشور به شمار می‌رود.
بعد از آمریکا، برزیل با در اختیار داشتن ۲۱ درصد از سهم واردات پتاس، در جایگاه دومین واردکننده پتاس در جهان قرار دارد که میزان واردات آن با ۷ درصد رشد سالانه، از حدود ۷ میلیون تن در سال ۲۰۱۲، به حدود ۱۳ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ رسیده است که کانادا، روسیه و بلاروس، بزرگ‌ترین مبادی وارداتی این کشور محسوب می‌شوند. شایان ذکر هست که سه کشور مذکور، در لیست بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده پتاس در جهان قرار دارند که این امر ناشی از دسترسی به ذخایر عظیم پتاس، در کشورهای نام‌برده است.
ذکر این نکته ضروری است که برزیل در سالیان گذشته، جز کشورهای واردکننده مواد غذایی بوده، اما به تدریج، در لیست کشورهای مطرح صادرکننده قرار گرفته است؛ بنابراین افزایش تولید محصولات کشاورزی، موجب افزایش تقاضا برای انواع کودهای شیمیایی و معدنی، در این کشور شده است که عدم عرضه کود در داخل، موجب شد تا این کشور به واردات کود از جمله کودهای شیمیایی پتاسه از سایر کشورها وابسته باشد.
کشورهای چین و اندونزی نیز در جایگاه بعدی کشورهای واردکننده پتاس در جهان قرار گرفته‌اند و هریک به ترتیب ۱۲.۴ و ۶.۴ درصد از سهم بازار واردات را در اختیار دارند. میزان واردات چین، با ۱.۹ درصد رشد سالانه در بازه زمانی ذکر شده، از حدود ۶.۶ میلیون تن به حدود ۷.۸ میلیون تن رسیده است، همچنین میزان واردات اندونزی با ۵.۴ درصد سالانه از حدود ۲.۵ میلیون تن به حدود ۴ میلیون رسیده است. با توجه به اینکه صنعت کشاورزی، یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی این دو کشور شناخته می‌شود، این امر طبیعی بوده و سه کشور کانادا، روسیه و بلاروس، بیشترین سهم از تامین بازار پتاس چین و اندونزی را در اختیار دارند.
فراز و نشیب در واردات پتاس، طی سالیان اخیر
روند کلی واردات پتاس در جهان، با افزایش ۱۰ میلیون تنی، طی سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵، همراه بوده است که افزایش مصرف پتاس برای کودهای کشاورزی، دلیل اصلی این روند صعودی بوده است؛ علاوه بر این کشف معادن جدید، موجب افزایش تولید کشورهای بزرگ تولیدکننده و بالطبع افزایش تجارت پتاس، در جهان شده است. در سال ۲۰۱۵، واردات جهانی پتاس با کاهش ۳ میلیون تنی مواجه شد که یکی از دلایل آن، ایجاد بحران اقتصادی داخلی در کشور چین بوده است که تجارت خارجی این کشور را تحت تاثیر قرار داد که صنعت کشاورزی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و منجر به کاهش واردات کودهای کشاورزی و پتاسه در این کشور شد و به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده پتاس در جهان، میزان واردات جهانی پتاس را تحت تاثیر قرار داد. علاوه بر این، موجودی بالای پتاس در سال ۲۰۱۵ و پیش‌بینی کاهش قیمت، توسط کشاورزان، از دلایل تاثیرگذار در کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش واردات جهانی پتاس در این سال بوده است، اما با شروع سال ۲۰۱۶، افزایش تولید برخی از کودهای کشاورزی از جمله سولفات پتاس و سولفات منگنز پتاسیم، به افزایش تقاضا و افزایش ۱۱ میلیون تنی واردات پتاس منتج شد.
پتاس، خوراک چه کشورهایی است؟
با توجه به نمودار ۲، میزان مصرف ظاهری پتاس در جهان، با ۶.۲ درصد رشد سالانه، از حدود ۳۷ میلیون تن در سال ۲۰۱۲، به حدود ۶۳.۸ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ رسیده است که کشورهای برزیل و چین، هر یک با در اختیار داشتن حدود ۲۱ درصد از سهم مصرف، بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان پتاس، در جهان محسوب می‌شوند.
همان‌طور که گفته شده است، کشور برزیل، جز بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده و صادرکننده محصولات کشاورزی است که این امر مهم‌ترین دلیل رشد و میزان مصرف پتاس در برزیل بوده است که میزان آن، با حدود ۷ درصد رشد سالانه در بازه زمانی ذکر شده، از ۷.۵ میلیون تن به ۱۳.۳ میلیون تن رسیده است.
با توجه به اینکه، چین بزرگ‌ترین تولیدکننده برنج، گندم، ذرت، پیاز و سایر محصولات کشاورزی و همچنین آمریکا بزرگ‌ترین تولیدکننده ذرت، سویا و دیگر محصولات زراعی در جهان هستند، و همچنین به واسطه جمعیت بالای این دو کشور میزان مصرف انواع کودهای شیمیایی از جمله کودهای پتاسه در دو کشور نام برده قابل پیش‌بینی است؛ به‌طوری میزان مصرف پتاس در چین، با حدود ۳ درصد رشد سالانه، از ۱۰.۳ میلیون تن در سال ۲۰۱۲، به حدود ۱۳.۳ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ رسیده است، همچنین مصرف پتاس در ایالات متحده، با حدود ۵ درصد رشد سالانه طی بازه زمانی مورد بررسی، از حدود ۷ میلیون تن به ۱۰.۷ میلیون تن رسیده است.
به‌طور کلی، میزان مصرف پتاس در جهان، از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ روند یکنواختی داشته است، اما با کشف منابع جدید پتاس در جهان و افزایش تولید کودهای شیمیایی پتاسه، میزان مصرف پتاس با روند صعودی همراه شده است؛ به‌طوری‌که از سال ۲۰۱۴، تا سال ۲۰۲۱، میزان مصرف پتاس، جهش ۹ میلیون تنی داشته است. همان‌طور که در نمودار ۲ قابل مشاهده است، روند مصرف پتاس تا سال ۲۰۲۰، به صورت یکنواخت طی شده است، اما در انتهای سال ۲۰۲۰، با شروع همه‌گیری کووید-۱۹، نیاز به مواد مغذی در جهان روند روبه رشدی پیدا کرده و موجب افزایش تولید محصولات کشاورزی شده است؛ علاوه بر این افزایش مصرف پتاس در مناطق آسیا و آمریکای جنوبی برای تولید انواع مختلف کودهای کشاورزی از جمله سولفات پتاس موجب افزایش مصرف پتاس شده است.
