بازار قلع در انحصار شرق آسیا

میانگین تجارت جهانی کنسانتره قلع در بازه زمانی ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ حدود ۲۶۰ هزار تن بوده‌ است؛ تجارت کنسانتره قلع در این بازه به‌طور متوسط سالانه ۱۰ درصد با کاهش همراه بوده‌ و موجودی این محصول در بورس‌های کالا به‌ دلیل وقفه‌های عرضه ناشی از محدودیت‌های شیوع کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰ کاهش چشم‌گیری داشته‌ است.

چین، مالزی و تایلند، با سهم به‌ترتیب ۸۰.۱۲ و ۵ درصد بیشترین سهم از واردات کنسانتره قلع را به خود اختصاص داده‌اند. در سوی مقابل میانمار به‌ تنهایی بیش از ۸۰ درصد از صادرات جهانی این محصول را در دست داشته و با اختلاف چشمگیری یکه‌‌تاز صادرات کنسانتره قلع به ‌شمار می‌رود.

در نمودار ۱، تجارت جهانی کنسانتره قلع از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ قابل مشاهده‌ است. در بازه زمانی مورد بررسی تجارت کنسانتره قلع سیر نزولی را پیموده‌ است. در سال ۲۰۱۷ میزان تجارت کنسانتره قلع حدود ۳۴۸ هزار تن بوده که در سال‌های مورد بررسی با کاهش ۱۲۳ هزار تنی به ۲۲۴ در سال ۲۰۲۱ رسیده‌ است.

تجارت کنسانتره قلع، به‌جز در سال ۲۰۲۱ که با افزایش اندک نسبت به سال ۲۰۲۰ روبه‌رو بوده، در مابقی سال‌های مورد بررسی نسبت به سال ماقبل با کاهش روبه‌رو بوده است. شدید‌ترین کاهش سالانه با مقدار ۱۸ درصد در سال ۲۰۱۸ رخ داده است. به‌ طور میانگین سالانه ۱۰ درصد از حجم تجارت جهانی کنسانتره قلع کاسته شده است.

به سبب کاهش تولید و تعطیلی کارخانه قلع Yunnan (بزرگترین تولیدکننده قلع جهان)، میزان تولید قلع در سال ۲۰۱۹ حدود ۲۵ درصد کاهش یافت و با کاهش تولید قلع تصفیه شده در این سال، تجارت جهانی کنسانتره قلع نیز مشمول کاهش شدیدی شد.

در میان فلزات قلع از بازار کوچکتری برخوردار است و از ‌‌آن‌جا که تولید کنسانتره قلع تا حد زیادی منحصر به آسیا و آفریقا است، بخش زیادی از کنسانتره قلع تولید شده وارد بازار و تجارت بین الملل می‌شود. ترکیب کاهش قیمت قلع و کاهش تولید و توقف واحدهای ذوب چین در سال‌های اخیر تاثیر عمده‌ایی بر روی تجارت این محصول گذاشته‌ است. این امیدواری وجود دارد که در آینده با افزایش تولید و استفاده از این محصول، تجارت کنسانتره قلع افزایش یابد. روندی که هر چند اندک، در سال ۲۰۲۱ اتفاق افتاد.

رشد چشمگیر صادرات قلع استرالیا

در نمودار۲، بزرگ‌ترین واردکنندگان و صادرکنندگان کنسانتره قلع در ۵ سال اخیر مورد بررسی قرار گرفته‌ است. کشورهای چین، تایلند و مالزی بیشترین میزان وادرات کنسانتره قلع را دارا هستند که البته نقش چین بسیار پررنگ‌تر از سایر کشورها است. در سمت صادرات، میانمار با سهمی معادل ۸۲ درصد، استرالیا با سهمی معادل ۵ درصد، نیجریه ۴ درصد، کنگو و روآندا با سهم ۲ درصدی به‌ عنوان برترین‌ کشورهای صادرکننده کنسانتره قلع محسوب می‌شوند. همان‌ طور که از اعداد ذکر شده مشخص است، در سمت صادرکنندگان نیز میانمار بی‌رقیب و یکه‌تاز صادرات قلع به‌ شمار می‌رود. ۸۰ درصد تجارت کنسانتره قلع به‌ واسطه چین و میانمار، در شرق آسیا انجام می‌شود.

واردات چین به‌ عنوان بزرگ‌ترین وارد کننده از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ با کاهش ۱۱ درصدی از ۲۹۵ هزار تن به ۱۸۴ هزارتن در سال ۲۰۲۱ رسیده است. کمترین میزان واردات چین در سال ۲۰۲۰ به مقدار ۱۵۸ هزار تن به ثبت رسیده است. چین در سال ۲۰۲۱ بخش عمده کنسانتره قلع را از میانمار به مقدار ۱۴۷ هزار تن، ۱۲ هزار تن از کنگو و ۸ هزار تن از بولیوی وارد کرده‌ است. به‌ طور طبیعی کاهش واردات چین که بخش عمده آن‌ به‌ دلیل کاهش تولید واحد ذوب بزرگ Yunnan رقم خورده، دلیل اصلی کاهش جهانی تجارت کنسانتره قلع به‌ شمار می‌رود.

مالزی در رده دوم واردات کنسانتره قلع قرار دارد که در این سال‌ها روند نزولی را طی کرده‌ و حدود ۱۶ درصد کاهش را از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ تجربه کرده‌ است. بیشترین میزان واردات کنسانتره قلع مالزی در سال ۲۰۱۷ به میزان ۳۵ هزارتن و کمترین مقدار در سال ۲۰۲۱، به مقدار ۱۷ هزار تن بوده‌ است. تایلند سومین کشور برتر واردکننده کنسانتره قلع است که در ۵ سال‌ اخیر به‌ طور متوسط سالانه با ۱۴ درصد رشد از ۱۰ هزار تن در سال ۲۰۱۷ به بیشترین میزان ۱۸ هزار تن در سال ۲۰۲۱ رسیده‌ است. کشور کنگو با صادر کردن ۹ هزارتن کنسانتره قلع به تایلند بزرگ‌ترین تامین کننده کنسانتره قلع این کشور محسوب می‌شود. با توجه به حجم بالای واردات کشورهای چین، مالزی و تایلند سهم سایر کشورها بسیار کم است.

میانمار به‌ عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده کنسانتره قلع، در سال‌ ۲۰۲۱ با صادرات ۱۴۷ هزار تنی ۱۶ درصد نسبت به سال ۲۰۱۷ به میزان ۲۹۲ هزار تن کاهش داشته‌ است. شایان ذکر است که در داده‌های گمرکی ثبت شده برای میانمار و نیجریه، آمار صادرات قلع برای این دو کشور به ثبت نرسیده و با بررسی آمار واردات کشورهای واردکننده از جمله چین، میزان صادرات این کشورها مشخص شده است.

در جایگاه دوم بزرگ‌ترین کشورهای صادرکننده کنسانتره قلع، استرالیا قرار دارد که از تولیدکنندگان بزرگ قلع نیز محسوب می‌شود و بیشترین میزان کنسانتره قلع را به چین، تایلند و مالزی صادر می‌کند. صادرات کنسانتره قلع استرالیا در ۵ سال اخیر روند صعودی داشته‌ است. صادرات استرالیا در سال ۲۰۱۷، حدود ۳ هزار تن بود که با رشد ۴۵ درصدی به ۱۵ هزار تن در سال ۲۰۲۱ رسید و در بین کشورهای برتر صادرکننده بیش‌ترین میزان رشد صادرات کنسانتره قلع را به ثبت رسانده‌ است؛ اگر چه کماکان فاصله چشم‌گیری با میانمار دارد.

کشورهای چین، تایلند و مالزی بیشترین میزان وادرات کنسانتره قلع را دارا هستند که البته نقش چین بسیار پررنگ‌تر از سایر کشورها است. در سمت صادرات، میانمار با سهمی معادل ۸۲ درصد، استرالیا با سهمی معادل ۵ درصد، نیجریه ۴ درصد، کنگو و روآندا با سهم ۲ درصدی به‌ عنوان برترین‌ کشورهای صادرکننده کنسانتره قلع محسوب می‌شوند.

تجارت کنسانتره قلع، به‌ جز در سال ۲۰۲۱ که با افزایش اندک نسبت به سال ۲۰۲۰ روبه‌رو بوده، در مابقی سال‌های مورد بررسی نسبت به سال ماقبل با کاهش روبه‌رو بوده است. شدید‌ترین کاهش سالانه با مقدار ۱۸ درصد در سال ۲۰۱۸ رخ داده است. به‌ طور میانگین سالانه ۱۰ درصد از حجم تجارت جهانی کنسانتره قلع کاسته شده است.