اکسید منیزیم که در سنگهای معدنی منیزیت یافت میشود و در صنایع نسوز، کشاورزی، شیمیایی و … کاربرد داشته و صنعت نسوز به عنوان بزرگترین صنعت مصرفکننده این محصول شناخته میشود که در تولید بوتههای ریختهگری در صنایع فولاد و همچنین در صنایع سیمان، نفتوگاز مورد استفاده قرار میگیرد.
کشور چین با در اختیار داشتن ۵۷ درصد از سهم بازار صادرات اکسید منیزیم و تجارت ۳.۲ میلیون تن در سال ۲۰۲۱، بزرگترین صادرکننده و آمریکا با در اختیار داشتن ۱۲ درصد از سهم بازار واردات اکسید منیزیم و تجارت ۵۶۸ هزار تن محصول، بزرگترین واردکننده آن در سال ۲۰۲۱ محسوب میشوند.
اکسید منیزیم یک ماده جامد نسوز است که با فرمول شیمیایی MgO شناخته میشود و از منیزیت که به مهمترین و باارزشترین کانی منیزیم مشهور است، به دست میآید. منیزیت به طور طبیعی در سنگهای معدنی، به صورت رگههایی در محصول دگرگون شدهی سنگهای فرامافیک، سرپانتینیت و دیگر سنگهای منیزیمدار و درون یا در کنار سنگهای دگرگونی یافت میشود.
اکسید منیزیم بهدستآمده از منیزیت، از نظر فیزیکی و شیمیایی در دمای بالا پایدار است. دو ویژگی مفید هدایت حرارتی بالا و هدایت الکتریکی کم، موجب شده است تا صنایع نسوز، بزرگترین صنعت مصرفکننده این ماده شناخته شود که به عنوان مهمترین کاربرد آن در صنعت نسوز، میتوان به مصرف منیزیم اکسید به عنوان ماده اولیه در تولید بوتههای ریختهگری اشاره نمود که در صنایع فولاد، سیمان، پتروشیمی و نفت و گاز مورد استفاده قرار میگیرد.
با توجه به اطلاعات در دسترس، حدود ۵۶ درصد از اکسید منیزیم مصرف شده در ایالات متحده، در صنعت نسوز مصرف شده که به منظور تهیه مواد نسوز و عایق حرارتی، جهت پوشش دادن جداره داخلی لولههای مورد استفاده در صنعت، کورهها و بوتههای ذوب صنایع فولاد، مورد استفاده قرار میگیرند. لازم به ذکر است که مابقی ۴۴ درصد از اکسید منیزیم مصرفی در ایالات متحده، در صنایع دیگر مصرف میشود که ادامه به شرح آن پرداخته شده است.
منیزیم اکسید علاوه بر صنعت نسوز، در صنایع کشاورزی به عنوان کودهای شیمیایی، در صنعت ساختمان به عنوان مصالح ساختمانی و عایق، صنعت تصفیه پسماند، در صنعت پزشکی به عنوان درمان مشکلات گوارشی، در صنایع غذایی به عنوان افزودنی و … مورد استفاده قرار میگیرد؛ لذا با توجه به کاربرد گسترده این ماده، تجارت جهانی آن با کد تعرفه ۲۵۱۹۹۰، در سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱ مورد بررسی قرار گرفته و در نمودار ۱ و نمودار ۲ ارایه شده است.
با توجه به نمودار ۱، صادرات جهانی اکسید منیزیم با ۳ درصد رشد سالانه در بازه زمانی ذکر شده، از ۴.۴ میلیون تن در سال ۲۰۱۲، به ۵.۶ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ رسیده است که چین با در اختیار داشتن حدود ۵۷ درصد از سهم بازار صادرات اکسید منیزیم، بزرگترین صادرکننده این ماده، در سال ۲۰۲۱ محسوب میشود.
چین به دلیل ذخایر فراوان منیزیت، بزرگترین تولیدکننده اکسید منیزیم از سنگ معدن منیزیت به شمار میرود که صادرات آن با رشد سالانه حدود ۵ درصدی، از ۲.۱ میلیون تن در سال ۲۰۱۲ به ۳.۲ میلیون تن در سال ۲۰۲۱رسیده است و کشورهای آمریکا و ژاپن بزرگترین مقاصد صادراتی چین در سال ۲۰۲۱ بودهاند.
بعد از چین، کشورهای ترکیه و هلند هریک با در اختیار داشتن ۷ درصد و ۵ درصد از سهم بازار صادرات اکسید منیزیم، در رتبههای دوم و سوم کشورهای صادرکننده این ماده در جهان قرار دارند که میزان صادرات ترکیه با ۵ درصد رشد سالانه، از ۲۴۵ هزار تن در سال ۲۰۱۲، به حدود ۳۷۰ هزار تن در سال ۲۰۲۱ رسیده است که استرالیا بزرگترین مقصد صادراتی آن بوده است و همچنین میزان صادرات هلند نیز با ۵ درصد رشد سالانه، طی سالهای مورد بررسی، از حدود ۱۹۴ هزار تن به حدود ۳۰۰ هزار تن رسیده است و کشور آلمان بزرگترین مقصد صادراتی آن به شمار میرود.
همانطور که گفته شد، اکسید منیزیم، مهمترین ماده اولیه جهت تولید مواد نسوز محسوب میشود و فولاد بزرگترین صنعت مصرفکننده مواد نسوز به شمار میرود؛ لذا تولید جهانی فولاد، تجارت اکسید منیزیم را تحت تاثیر قرار میدهد و نوسان تولید فولاد در کشور چین که بزرگترین تولیدکننده فولاد در جهان شناخته میشود، بیشترین تاثیر را در میزان صادرات اکسید منیزیم داشته است.
تولید فولاد در سال ۲۰۲۰، به دنبال اثرات منفی همهگیری جهانی کووید-۱۹ با روند کاهشی روبهرو بوده که از عوامل کاهش تجارت در سال ۲۰۲۰ به شمار میرود، اما بهبود روند همهگیری و کاهش محدودیتهای قرنطینه در سال ۲۰۲۱ موجب افزایش تقاضا را در صنایع مختلف از جمله فولاد را در پی داشته است که این مسیله مهمترین دلیل افزایش صادرات اکسید منیزیم در سال ۲۰۲۱ بوده است.
با توجه به نمودار ۲، واردات جهانی اکسید منیزیم با ۱ درصد رشد سالانه، از ۴.۲ میلیون تن در سال ۲۰۱۲، به ۴.۸ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ رسیده است و سه کشور آمریکا، ژاپن و آلمان که در لیست بزرگترین تولیدکنندگان فولاد در جهان قرار دارند به عنوان بزرگترین واردکنندگان این محصول در سال ۲۰۲۱، شناخته میشوند.
آمریکا با در اختیار داشتن ۱۲ درصد از سهم بازار واردات اکسید منیزیم، بزرگترین واردکننده این محصول در سال ۲۰۲۱ شناخته میشود که میزان واردات آن با ۳ درصد رشد سالانه، از ۴۳۱ هزار تن در سال ۲۰۱۲، به حدود ۵۶۸ هزار تن در سال ۲۰۲۱ رسیده است و چین بزرگترین مبدا وارداتی آن به شمار میرود.
بعد از آمریکا، ژاپن و آلمان هر یک با در اختیار داشتن ۹ درصد از سهم بازار واردات اکسید منیزیم در جایگاه بعدی کشورهای واردکننده قرار دارند که میزان واردات ژاپن با ۱ درصد رشد سالانه در بازه زمانی ذکر شده، از ۴۰۲ هزار تن به ۴۵۱ هزار تن رسیده است؛ همچنین میزان واردات آلمان با کاهش سالانه حدود ۲ درصدی طی بازه زمانی ده ساله، از ۵۱۳ هزار تن به حدود ۴۴۵ هزار تن رسیده است و چین بزرگترین مبدا وارداتی دو کشور مذکور در سال ۲۰۲۱ بوده است.
همانطور که گفته شد عمدهترین دلایل نوسان تجارت جهانی اکسید منیزیم، مربوط به تولید و تقاضای فولاد در جهان هست که افزایش نوسانهای موجود در تولید و تقاضای فولاد در کشور چین، به عنوان بزرگترین تولیدکننده و مصرفکننده فولاد و همچنین محدودیتهای مقطعی ناشی از همهگیری کووید-۱۹، منجر به نوسان واردات اکسید منیزیم در جهان شده است.
چین به دلیل ذخایر فراوان منیزیت، بزرگترین تولیدکننده اکسید منیزیم از سنگ معدن منیزیت به شمار میرود که صادرات آن با رشد سالانه حدود ۵ درصدی، از ۲.۱ میلیون تن در سال ۲۰۱۲ به ۳.۲ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ رسیده است و کشورهای آمریکا و ژاپن بزرگترین مقاصد صادراتی چین در سال ۲۰۲۱ بودهاند.