کشور زامبیا با تولید حدود ۶۶۰ هزار تن، بزرگترین صادرکننده آند مس جهان در سال ۲۰۲۱ بود که به تنهایی حدود ۴۳ درصد از حجم کل صادرات در این سال را به خود اختصاص داد. این کشور بزرگترین معادن مس قاره آفریقا از جمله کاناسانشی و سنتینل را در خود جای داده است.
در سال‌های اخیر تقریبا تجارت تمام محصولات مسی روند افزایشی را پیموده و قیمت مس در بازارهای جهانی مقدار قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. تجارت آند، به‌عنوان یکی‌از محصولات بالادستی این صنعت نیز از این قاعده مستثنی نبوده و به‌طور کلی، تجارت آند از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ روند رو به رشدی را طی کرده است. از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱ حجم تجارت آند مسی به‌طور میانگین سالانه ۶۰ هزار و ۴۶۸ تن افزایش‌یافته است.
آند یکی‌از محصولات صنعت بالادستی مس به‌شمار می‌آید که از آن برای تولید کاتد مس استفاده می‌شود. میزان مس محتوی آند به‌طور معمول حدودا بین ۹۶ تا ۹۸ درصد است. در حالی که برای تولید محصولات مسی به‌خصوص مفتول مس به عیار مس بالاتری نیاز است. بنابراین آند طی فرآیند پالایش الکتریکی به کاتد با درصد خلوص بیش از ۹۹.۹۹۹ درصد مس تبدیل می‌شود.
آند مس شامل دو دسته آند اولیه و ثانویه است. آند ثانویه با ذوب قراضه‌های مسی و ریخته‌گری مذاب در قالب‌های آند تولید می‌شود. خوراک تولید آند اولیه کنسانتره مس است. کنسانتره مس خاک سولفیدی در واحدهای ذوب با حرارت بالا و تزریق اکسیژن به مات مس حاصل می‌شود. سپس مات به کوره‌های کانورتور منتقل شده تا به بلیستر تبدیل شود. پس‌از فرآیند پالایش حرارتی بلیستر، آند اولیه تولید می‌شود.
چین، بزرگترین مصرف‌کننده آند در جهان
در سال ۲۰۲۱ کشورهای زامبیا، شیلی، کنگو و بلغارستان بزرگترین صادرکنندگان آند مس در جهان بودند. کشور زامبیا با حدود ۶۶۰ هزار تن، بزرگترین صادرکننده آند مس جهان در سال ۲۰۲۱ است که در این سال به تنهایی حدود ۴۳ درصد از حجم کل صادرات را به خود اختصاص داد. این کشور بزرگترین معادن مس قاره آفریقا را در خود جای داده است. از مهم‌ترین معادن مس کشور زامبیا می‌توان به معدن کاناسانشی با ظرفیت تولید سالانه حدود ۳۴۰ هزار تن مس و سنتینل با ظرفیت سالانه حدود ۳۰۰ هزار تن مس اشاره کرد. پس‌از زامبیا کشور شیلی با تولید ۲۷۴ هزار تن در سال ۲۰۲۱ و سهم ۱۸ درصدی از کل تجارت، بزرگترین صادرکننده آند در جهان بود. لازم به‌ذکر است که بر اساس گزارش‌های سالانه سازمان USGS، کشور شیلی ذخایر مس معدنی بیشتری نسبت به زامبیا دارد ولی عمده محصولات معدنی تولیدشده در این کشور به‌صورت کنسانتره و کاتد مس است.
از بزرگترین کشورهای واردکننده آند می‌توان چین، هند، بلژیک و کانادا را نام برد. چین با سهم ۵۹ درصد، بزرگترین واردکننده آند به‌شمار می‌رود. علاوه‌بر این، کشور چین بزرگترین واردکننده انواع محصولات مسی شامل کنسانتره، کاتد، اسلب، بیلت، شمش و سایر محصولات کار نشده است و نقش بسیار مهمی در بازار انواع محصولات مسی دارد. حدود ۵۶ درصد از صادرات آند شیلی، ۲۶ درصد از سهم صادرات کشور زامبیا و ۸۵ درصد از حجم صادرات کنگو به مقصد چین صورت می‌گیرد. پس‌از چین کشورهای هند با ۱۲ درصد و بلژیک با ۱۰ درصد سهم از واردات آند مس، بزرگترین واردکنندگان این محصول در جهان محسوب شدند.
رشد تجارت آند مسی
در سال‌های اخیر تقریبا تجارت تمام محصولات مسی روند افزایشی را پیموده است و قیمت مس در بازارهای جهانی مقدار قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. تجارت آند، به‌عنوان یکی از محصولات بالادستی این صنعت نیز از این قاعده مستثنی نبوده و به‌طور کلی، تجارت آند از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱ روند رو به رشدی را طی کرده است. از سال ۲۰۱۲ حجم تجارت آند مسی به‌طور میانگین سالانه ۶۰ هزار و ۴۶۸ تن افزایش‌یافته است و از حدود یک میلیون و ۵۴ هزار تن در ابتدای دوره به حدود یک میلیون و ۵۹۹ هزار در سال ۲۰۲۰ رسیده است.
در سال ۲۰۲۱ حجم تجارت آند حدود ۱۷.۱ درصد و در سال ۲۰۱۹ حدود ۹.۲ درصد نسبت به سال قبل‌از خود کاهش یافت. با توجه به گزارش‌های سالانه سازمان USGS، در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۱ حجم تولید آند مس کشورهای زامبیا و شیلی در سال ۲۰۲۱ به ترتیب حدود ۲.۷ درصد و ۲.۳ درصد و در سال ۲۰۱۹ حدود ۷.۵ درصد و ۴ درصد کاهش یافت. از مهم‌ترین دلایل کاهش تولید آند مس زامبیا می‌توان به افزایش عوارض واردات کنسانتره اشاره کرد. این افزایش عوارض موجب شد تا حجم وادرات کنسانتره که ماده اولیه تولید آند به‌شمار می‌رود کاهش یابد. از آنجایی که سهم این دو کشور در بازار آند مسی بسیار زیاد است، می‌توان گفت علت کاهش تجارت جهانی آند در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۱ از کاهش تولیدات این دو کشور نشات می‌گیرد.
گفتنی است که عمده شرکت‌های بالادستی تولیدکننده محصولات مسی به‌صورت یکپارچه کنسانتره تولید شده از خاک معادن را به آند و سپس به کاتد تبدیل می‌کنند و تمایل چندانی به فروش کنسانتره و آند ندارند. زیرا قیمت کاتد به مقدار قابل توجهی از قیمت کنسانتره بیشتر است. از سوی دیگر، احداث یک پالایشگاه برای تبدیل کاتد به آند سرمایه‌بری چندان بالایی ندارد و هم‌چنین هزینه تبدیل آند به کاتد نسبت به تفاوت قیمتی این دو خیلی زیاد نیست. در نتیجه تمایل به فروش کاتد مس و تجارت آن تا حد قابل توجهی بیشتر از کنسانتره و آند است.
با توجه به توضیحات ارایه شده، عموما در شرایط خاصی تمایل به فروش آند زیاد خواهد شد. تولید کاتد مسی از آند با روش پالایش الکتریکی صورت می‌گیرد. این فرآیند به مصرف مقدار قابل توجهی انرژی به خصوص برق نیاز دارد. معمولا در صورتی که یک واحد تولید کنسانتره مس نتواند برق لازم برای تولید کاتد را تامین کند، تصمیم به فروش آند خواهد گرفت. از این‌رو تجارت آند معمولا در مناطقی بیشتر انجام می‌شود که منابع انرژی ازجمله برق به راحتی قابل دسترس نباشد یا تامین انرژی لازم برای تولید کاتد مسی برای تولیدکنندگان هزینه زیادی به همراه داشته باشد.
کشور زامبیا به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده آند، با مشکل تولید برق مواجه است. عمده ظرفیت برق این کشور به‌صورت برق‌آبی است؛ در نتیجه در سال‌هایی که این کشور با افت بارندگی مواجه می‌شود، تولید برق کاهش می‌یابد. به گزارش سازمانWorld Bank در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸ با توجه به گرمایش زمین و کاهش میانگین سالانه بارندگی در این کشور، تبدیل آند به کاتد برای تولیدکنندگان به راحتی قابل انجام نبود. از این رو تجارت آند برای تولیدکنندگان مس کشور زامبیا به‌صرفه‌تر از تولید کاتد بود.