تجارت شمش سرب طی بازه ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ روندی نزولی با شیبی ملایم را طی کرده است. تجارت این فلز با نرخ رشد سالانه حدود ۶ درصد کاهش یافته است. بیشترین میزان کاهش سالانه تجارت شمش سرب مربوط به سال ۲۰۲۲ و به‌دلیل عدم تجارت کشور هند بوده است.
آمریکا با میانگین سهم برابر با ۱۷ درصد از واردات جهانی شمش سرب از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲، بزرگ‌ترین واردکننده این فلز در جهان به شمار می‌رود. همچنین در بحث صادرات شمش سرب نیز کره جنوبی در صدر صادرکنندگان جهانی قرار گرفته است. ۵ کشور برتر صادرکننده و واردکننده در مجموع سهمی کمتر از ۵۰ درصد از مجموع صادرات و واردات شمش سرب داشته‌اند که گویای پراکندگی جغرافیایی تجارت این فلز است.
میزان ذخایر سرب دنیا ۸۸ میلیون تن فلز محتوی تخمین‌زده شده است. بزرگ‌ترین کشور تولید کننده سرب چین است که پس از این کشور، کشورهای استرالیا، پرو، آمریکا و مکزیک بزرگ‌ترین تولیدکنندگان عنصر سرب در جهان هستند. در بین کشورهای مذکور دو کشور چین و آمریکا، علی‌رغم سهم بالا از تولید، به‌دلیل مصرف داخلی زیاد در بین برترین صادرکنندگان جهانی قرار نمی‌گیرند. در سمت مقابل استرالیا و کانادا به‌دلیل مازاد تولید داخل در بین برترین صادرکنندگان جهانی به چشم می‌خورند.
کره جنوبی علی‌رغم عدم وجود ذخایر معدنی سرب، بزرگ‌ترین صادرکننده شمش سرب در بازه مورد بررسی بوده است؛ این کشور ماده اولیه مورد نیاز برای تولید شمش سرب را از طریق واردات تامین می‌کند.
روند تغییرات تجارت شمش سرب از سال ۲۰۱۸ تا سال ۲۰۲۲ در نمودار ۱ قابل مشاهده است.
مطابق با نمودار ۱ و با بررسی آمار تجارت جهانی، طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ تجارت شمش سرب دارای یک روند نزولی است. در سال ۲۰۲۰ تحت تاثیر کووید- ۱۹ تجارت این فلز افت داشته است. تجارت جهانی شمش سرب با نرخ رشد سالانه حدود ۶ درصد کاهش داشته به‌طوری که از ۳ میلیون و ۲۲۰ هزارتن در سال ۲۰۱۸ به حدود ۲ میلیون و ۵۴۰ هزارتن در سال ۲۰۲۲ رسیده است.
نکته قابل توجه در خصوص تجارت شمش سرب این است که آثار سو جنگ تجاری ایالات متحده و چین و کووید- ۱۹ برخلاف بسیاری از محصولات فلزی دیگر، کماکان بر بازار این فلز مشهود است و کاهش‌های پیاپی اتفاق افتاده از سال ۲۰۱۸ تاکنون، علی‌رغم یک افزایش نسبتا محسوس در سال ۲۰۲۱ جبران نشده است.
در اواخر سال ۲۰۱۹ با گسترش کووید- ۱۹ و کاهش فعالیت اقتصادی و همچنین به‌دلیل پیروی مصرف‌کنندگان سرب در آمریکا از قوانین زیست‌محیطی که استفاده از سرب را در محصولاتی از قبیل بنزین، رنگ، اتصالات و سیستم‌های آبی کاهش داد، تجارت شمش سرب کاهش یافته و در سال ۲۰۲۰ با کاهش چشمگیری به میزان ۲ میلیون و ۶۵۰ هزارتن رسیده است؛ اصلی‌ترین دلیل این کاهش در سال ۲۰۲۰، کاهش حدود ۱۱۸ هزار تنی تجارت توسط آمریکا بوده است؛ اما در سال ۲۰۲۱ با کنترل ویروس کووید- ۱۹، بهبود فعالیت‌های اقتصادی و رفع بسیاری از محدودیت‌ها، تجارت سرب با افزایش حدود ۲۰۰ هزار تنی نسبت به سال ۲۰۲۰ روبه‌رو شد. عمده دلیل افزایش تجارت جهانی سرب در سال ۲۰۲۱، نه پایان کووید- ۱۹ بلکه از سرگیری واردات سرب توسط ایالات متحده به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده جهانی این فلز بود. تجارت شمش سرب در سال ۲۰۲۲ به‌دلیل عدم تجارت این فلز توسط کشور هند مجددا کاهش داشت.
سهم کشورهای برتر از تجارت شمش سرب
کشورهای کره جنوبی، استرالیا، کانادا، هند و بلژیک به‌ترتیب بزرگ‌ترین صادرکنندگان و کشورهای آمریکا، هند، آلمان، انگلستان و جمهوری چک به‌ترتیب بزرگ‌ترین واردکنندگان شمش سرب در جهان هستند.
همان‌طور که مشخص است، مصرف قابل توجه در برخی کشورها موجب شده تا علی‌رغم قرارگیری در فهرست بزرگ‌ترین تولیدکنندگان جهانی، در فهرست بزرگ‌ترین واردکنندگان نیز قرار بگیرند. در نمودار ۲ میانگین سهم بزرگ‌ترین واردکنندگان و صادرکنندگان شمش سرب از مجموع تجارت این فلز طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ قابل مشاهده است.
همان‌طور که در نمودار ۲ مشاهده می‌شود، در ۵ سال مورد بررسی به طور متوسط ۴۱ درصد از شمش سرب صادر شده توسط کشورهای برتر صادرکننده صورت گرفته و همچنین ۴۴ درصد از واردات انجام شده به ۵ کشور برتر واردکننده تعلق دارد. با توجه به سهم ۵ کشور برتر در صادرات و واردات، سایر کشورها نیز سهم قابل توجهی دارند که نشان دهنده پراکندگی جغرافیایی متنوع تولید و مصرف سرب در تمام نقاط جهان است.
کره جنوبی در طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ به‌دلیل داشتن بیشترین میزان صادرات شمش سرب با سهمی معادل ۱۲ درصد در جایگاه اول صادرکنندگان قرار گرفته است. سهم استرالیا از صادرات جهانی ۱۰ درصد است. این کشور بعد از کره جنوبی، بیشترین میزان صادرات به مقاصد مهمی همچون انگلستان، هند، چین و ویتنام را داشته است.
کانادا، هند و بلژیک از دیگر صادرکنندگان بزرگ شمش سرب در جهان به‌شمار می‌روند. روند صادرات شمش سرب در ۲ کشور کانادا و بلژیک در طی ۵ سال مورد بررسی کاهشی بوده است. همچنین صادرات هند فراز و فرودهایی را تا سال ۲۰۲۱ تجربه کرده، اما در سال ۲۰۲۲ صادراتی به ثبت نرسیده است.
آمریکا با سهمی معادل ۱۷ درصد و با اختلافی چشمگیر با سایر کشورهای برتر، در صدر واردکنندگان شمش سرب قرار دارد؛ این کشور در تمامی سال‌ها، به‌جز سال ۲۰۲۰ به‌دلیل کووید- ۱۹، با افزایش واردات مواجه شده است. از این رو انتظار این که این کشور در آینده نیز رتبه نخست واردات را به خود اختصاص دهد دور از ذهن نیست.
هند دومین وارد کننده برتر شمش سرب در جهان به شمار می‌رود و سهم آن از تجارت حدود ۸ درصد است. این کشور به جز سال ۲۰۲۲ که وارداتی را به ثبت نرسانده، در باقی سال‌ها روند رو به رشدی را طی کرده است. همچنین در سال ۲۰۱۹ معادل ۲۳۳ هزارتن واردات داشته که در مقایسه با سال ۲۰۱۸ که معادل۲۶۶ هزارتن است، حدود ۱۲ درصد کاهش داشته است. در رتبه آخر کشورهای برتر واردکننده شمش سرب در جهان کشورهای انگلستان و جمهوری چک قرار دارند. این دو کشور روندی تقریبا ثابت را پیموده‌اند.