ظرفیت تولید سود سوزآور جهان در سال ۲۰۲۲ حدود ۱۰۲ میلیون تن است و چین به‌عنوان اصلی‌ترین تولیدکننده آن حدود ۴۵ درصد از سهم ظرفیت تولید جهان را به‌خود اختصاص داده است. بیش از ۱۵۸ شرکت چینی در بازار سدیم هیدروکسید با یکدیگر رقابت دارند.
تقاضای سود سوزآور جامد چین، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده در آسیا، حدود ۳۹ میلیون تن در سال ۲۰۲۲ است. چین بالغ‌بر ۹۸ درصد تولید داخلی خود را مصرف می‌کند و تنها ۲ درصد از حجم تولید را صادر می‌کند. برخلاف ساختار تقاضای جهانی، عمده مصرف سدیم هیدروکسید جامد چین مختص به صنعت آلومیناست.
سدیم هیدروکسید یا سود سوزآور (Sodium Hydroxide, Caustic Soda)، یک ترکیب معدنی و یونی با فرمول شیمیایی NaOH است. سود سوزآور ماده‌ای جامد و سفیدرنگ با دمای ذوب ۱۳۹۰ درجه سانتی‌گراد و چگالی ۲.۱۳ گرم بر سانتی‌متر مکعب است. این ماده دارای خاصیت بازی قوی است و با نام‌های مختلفی مانند هیدرات سدیم، سود پرک، سود کاستیک، کاستیک سودا و سدیم هیدروکسید شناخته می‌شود.
سدیم هیدروکسید به‌سهولت می‌تواند رطوبت و دی‌اکسید کربن هوا را جذب می‌کند. این ماده یونی در آب حل می‌شود و فرآیند انحلال آن در آب به‌شدت گرمازا است. هیدروکسید سدیم به دو صورت جامد و مایع تولید می‌شود. محلول آب و سدیم هیدروکسید شفاف است و یک باز قوی است که می‌تواند پروتئین‌ها را در دمای معمولی تجزیه کند. ویسکوزیته سود مایع نسبت به آب بیشتر است و با افزایش دما، کاهش می‌یابد. سود مایع به دو روش مرسوم الکترولیز (به‌عنوان محصول جانبی تولید گاز کلر) و فرایند سودا- آهک تولید می‌شود. سود پرک با تبخیر سود مایع به‌دست می‌آورند.
سدیم هیدروکسید کاربردهای فراوانی در صنایع دارد. حدود ۵۷ درصد سود سوزآور برای مقاصد صنعتی و ۲۵ درصد هم در صنعت کاغذ استفاده می‌شود. بر اساس کاربرد بازار سدیم هیدروکسید به آلومینا، مواد شیمیایی آلی، شیمیایی معدنی، مواد غذایی، خمیر کاغذ و کاغذ، صابون و مواد شوینده، تصفیه آب و سایر کاربردها تقسیم می‌شود. حدود ۱۴ درصد از سود سوزآور برای تولید مواد آلی شیمیایی، ۹ درصد مواد شیمیایی معدنی، ۲۱ درصد آلومینا، ۱۵ درصد خمیر کاغذ و کاغذ، ۸ درصد صابون و مواد شوینده، ۱۰ درصد صنایع نساجی، ۴ درصد تصفیه و کاهش سختی آب، ۴ درصد هیپوکلریت سدیم و ۱۵ درصد در دیگر موارد کاربرد دارد.
تولید سود سوزآور در دست کمپانی‌های چینی
از سال ۲۰۱۲ نرخ رشد سالیانه ظرفیت تولید جهانی سود سوزآور بین ۲ تا ۴ درصد در تعادل است. در سال ۲۰۲۲ کل ظرفیت تولید سود سوزآور جهان حدود ۱۰۲.۴۵ میلیون تن رسید که عمدتا در آسیا متمرکز شده است و چین با ظرفیت تولید ۴۵ میلیون تن به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده سدیم هیدروکسید، حدود ۴۵ درصد از کل ظرفیت تولید جهانی را به‌خود اختصاص داده است. نمودار ۱ روند تولید سود سوزآور را در بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده آن را در بازه زمانی ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ نشان می‌دهد.
همان‌طور که در نمودار ۱ مشاهده می‌شود، تولید سدیم هیدروکسید چین به‌جز سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۹ هر سال افزایش یافته و تقریبا رشد ثابتی را حفظ کرده است. نرخ رشد سالیانه چین در ۱۰ سال مورد بررسی را می‌توان حدود ۲.۵ درصد تخمین زد. تولید این ماده در سال ۲۰۱۳ حدود ۲۹ میلیون و ۸۰۰ هزار تن و در سال ۲۰۲۲ حدود ۳۹ میلیون و ۸۰۰ هزار تن بوده و ۱۰ میلیون تن در این بازه افزایش یافته است. در سال ۲۰۲۲ نرخ بهره‌برداری از ظرفیت صنعت سود سوزآور چین به ۸۶ درصد رسید. در سال ۲۰۱۹ همه‌گیری کووید- ۱۹ و مشکلات زنجیره تامین در چین منجر به توقفی در رشد تولید و کاهش تولید سود سوزآور شد و مجددا از سال ۲۰۲۰ شرایط به قبل از پاندمی برگشت.
شرکت‌های تولیدکننده زیادی در صنعت سود سوزآور چین با رقابت شدید وجود دارد و ساختار بازار این محصول پراکنده است. ابتدای سال ۲۰۲۲ حدود ۱۵۸ شرکت تولید سود سوزآور با میانگین ظرفیت تولید ۲۸۵ هزار تن در چین وجود داشت، که در میان آن‌ها تنها شرکت Zhongtai Chemical ظرفیت تولید ۱.۴۶ میلیون تن در سال و سهم بازار ۳.۲۴ درصد دارد. ۹ شرکت با ظرفیت تولید سالانه بیش از ۶۰۰ هزار تن، سهم مجموع حدود ۱۶ درصد نیز در بازار رقابتی سود سوزآور چین نقش‌آفرینی می‌کنند. در سال ۲۰۲۲ بسیاری از شرکت‌ها باظرفیت پایین و بازده انرژی پایین از بازار خارج شدند.
برخی از تولیدکننده‌های مهم سود سوزآور چین شامل Qingdao TCI China، The TNN Development Limited، Tianjin City Jinhongweibang Chemical Co. Ltd و Cidic Co., Ltd. می‌شود.
صنعت آلومینا، مصرف‌کننده سود سوزآور چین
تقاضای سود سوزآور نیز از سال ۲۰۱۲ روند سال به سال روند صعودی داشته است. در سال ۲۰۲۲ کل تقاضا برای سدیم هیدروکسید حدود ۸۷.۸ میلیون تن بود و در آسیا بیشترین تقاضا متعلق به چین، هند، کره جنوبی و ژاپن است. کل تقاضای سود سوزآور آسیا در سال ۲۰۲۲ حدود ۴۹.۸ میلیون تن بود که ۵۷ درصد از کل تقاضای جهانی را شامل می‌شود. ساختار مصرف سود سوزآور چین متفاوت از اکثر نقاط جهان به‌ویژه اروپاست. عمده‌ترین مصرف سود سوزآور چین در صنعت آلومیناست در حالی‌که در اروپا عمدتا در صنایع شیمیایی، خمیر کاغذ، مواد غذایی، صابون و تصفیه آب مورد استفاده قرار می‌گیرد و آلومینا فقط ۴ درصد از سهم کل سدیم هیدروکسید را به‌خود اختصاص داده است. نمودار ۲ روند تقاضای سود سوزآور چین را در بازه زمانی ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ نشان می‌دهد.
همان‌طور که از نمودار مشخص است. روند مصرف سود سوزآور چین کاملا متناسب با تولید این ترکیب قلیایی است. مصرف در سال ۲۰۱۳ حدود ۲۹ میلیون تن به ۳۹ میلیون تن در سال ۲۰۲۲ رسیده است. کاهش مصرف در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۹ مشاهده می‌شود.
چین عمدتا صادرکننده محلول ۵۰ درصد سود سوزآور است و خود بزرگ‌ترین مصرف‌کننده سدیم هیدروکسید جامد محسوب می‌شود؛ کمتر از ۲ درصد تولید سدیم هیدروکسید جامد خود را صادر می‌کند. ویتنام اصلی‌ترین مقصد سود سوزآور جامد صادراتی از چین، به‌طور میانگین حدود ۱۰ درصد از سهم کل صادرات را به‌خود اختصاص داده است. نیجریه با سهم ۷ درصدی از از سهم کل صادرات سود سوزآور چین جایگاه دوم، اندونزی و ازبکستان هر دو با حدود ۵ درصد جایگاه سوم و چهارم، روسیه با سهم ۴ درصدی جایگاه پنجم را دارند.
واردات سود سوزآور چین بسیار اندک و عمدتا از ژاپن است و حدود ۵۳ درصد از کل حجم واردات را به‌خود اختصاص داده است. پس از ژاپن، لهستان، تایوان و تایلند کشورهای اصلی واردکننده سود سوزآور به چین محسوب می‌شوند.