چین به‌عنوان دومین کشور پرجمعیت جهان پس از هند در سال ۲۰۲۲ و بزرگترین تولیدکننده کودهای شیمیایی، بیشترین میزان تقاضا را برای این محصولات دارا است. در این سال مصرف کود به‌دنبال کاهش تولید و سقوط وادرات کودهای فسفات و نیترات توسط چین، کاهش یافت.
در سال ۲۰۲۲ چین تقریبا ۴۸ میلیون کود فسفات و نیترات را تولید کرده است و بالغ بر ۹۹ درصد از این مقدارتولیدشده، صرف مصارف داخلی شده است. صادرات درصد باقی مانده، به‌ترتیب به مقاصد هند، ویتنام، استرالیا و پرو صورت گرفت.
چین با یک میلیارد و ۴۲۵ میلیون نفر جمعیت، دومین کشور پرجمعیت جهان پس از هند است و نیاز غذایی بالایی دارد. این موضوع کشور چین را به بزرگترین تولیدکننده و همچنین بزرگترین مصرف‌کننده کود شیمیایی در جهان تبدیل کرده است. سالانه در حدود یک سوم از تولید کودهای شیمایی جهان و ۳۵ درصد از مصرف جهانی این کودها توسط چین صورت می‌گیرد. گفتنی است که ۶۷ درصد از مصرف سالانه کود در این کشور در زمینه تولید غلات است.
میزان تولید کودهای نیترات و فسفات در چین طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ در نمودار ۱ ارایه شده است.
همان‌طور که در نمودار ۱ مشخص است، تولید کودهای نیترات سهم بیشتری نسبت به تولید کودهای فسفات در بازه زمانی مورد نظر داشته است. تولید کود نیترات بر خلاف کود فسفات طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ همواره روندی افزایشی داشته است و از ۳۴ میلیون و ۵۷۰ هزار تن در سال ۲۰۱۸ به ۳۸ میلیون و ۲۱۳ هزار تن تا پایان سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است. تولید کود فسفات با افزیشی جزیی به ۱۳ میلیون و ۸۴ هزار تن تا پایان سال ۲۰۱۹ رسید. در سال ۲۰۲۰ با همه‌گیری کووید- ۱۹ و ایجاد مشکلاتی در زمینه بخش‌های کشاورزی و بازار کودهای شیمیایی و همچنین اختلالات در تولید معدنی فسفات، میزان تولید کود فسفات با ۱۹ درصد کاهش نسبت به سال ماقبل خود به ۱۰ میلیون و ۵۷ هزار تن رسید.
با پایان همه‌گیری کووید- ۱۹ در چین در سال ۲۰۲۱ تولید کود فسفات مجددا وارد روند افزایشی شد. در سال ۲۰۲۲ با حمله روسیه به اوکراین، یکی از اصلی‌ترین بخش‌هایی که در پی این اتفاق دست‌خوش تغییر و تحولات شد، مربوط به تولید کودهای شیمیایی در بخش کشاورزی است. به‌این ترتیب تولید کود فسفات تا پایان این سال با ۵.۲ درصد کاهش به ۹ میلیون و ۸۴۰ هزار تن رسید.
آمار تجارت کودهای فسفات و نیترات در چین
تجارت مجموع کودهای فسفات و نیترات چین طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ در نمودار ۲ ارایه شده است.
کمبود اسید فسفریک تبعات جبران‌ناپذیری برای صنعت کشاورزی کشور رقم زده که مهم‌ترین آن، آسیب دیدن خاک به دلیل استفاده بیش از حد از کودهای نیتروژنه در کشور است. در شرایطی که جهان در سال ۲۰۰۸، حدود ۳۰ درصد کود فسفاته و در سال ۲۰۲۰، حدودا ۱۳ درصد کود مصرفی خود را به کودهای فسفاته اختصاص داده است، ایران از این الگو تبعیت نکرده و با استناد به آمارهای ارایه شده توسط جهاد کشاورزی، در سال ۲۰۰۸ بالغ‌بر ۲۹ درصد و در سال ۲۰۲۰ تنها ۲ درصد از کود فسفاته استفاده کرده و به‌جای آن ۹۶ درصد کود نیتروژنه به کار برده است؛ که این امر از ضعف صنعت کودهای فسفاته در کشور حکایت دارد. با توجه به این که ایران یکی از کشورهای مطرح دارنده گاز طبیعی در جهان است، همواره مقادیر قابل توجهی از کودهای نیتراته در کشور تولید شده است و دسترسی راحت به این کود، مسبب افزایش مصرف کودهای نیتراته و تفاوت الگوی مصرف کود در کشور مقایسه با جهان شده است. گفتنی است زیاده‌روی در مصرف کودهای نیتراته موجب برهم خوردن ترکیب عناصر مغذی خاک می‌شود.
شایان‌ذکر است که در سال‌های اخیر سیاست‌هایی در راستای متعادل نمودن عناصر مغذی زمین‌های کشاورزی و باغات در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته است؛ به نحوی که در انتظار می‌رود سال‌های آتی مصرف کودهای نیتراته به ۶۲ درصد، کودهای فسفاته به ۱۲ درصد و کودهای پتاسه به حدود ۱۲ درصد رسیده و در نهایت در سال‌های پس از آن، به استانداردهای جهانی که شامل ۲۶ درصد کود نیتراته، ۳۱ درصد کود فسفاته و ۱۱ درصد کود پتاسه برسد. موارد ذکر شده بر این موضوع دلالت دارد که نسبت مصرف انواع کود بایستی اصلاح شود و این امر در صورتی محقق می‌شود که تولید کودهای فسفاته و پتاسه در کشور افزایش یابد که این مهم جز در سایه اندیشیدن تدابیری جهت افزایش تولید اسید فسفریک در کشور محقق نخواهد شد. این مهم با توجه به وجود اسیدسولفوریک در بازار داخلی کشور با توجه به تولید اجباری اسیدسولفوریک شرکت ملی صنایع مس ایران و تقاضای بازار دست‌نیافتنی نبوده و به‌آسانی می‌توان یکی از خطرات زیست‌محیطی ناشی از انتشار گازهای گوگردی در واحدهای ذوب و پالایش کاتد را به فرصتی برای تولید و در نهایت استفاده از اسید فسفریک در صنعت کشاورزی بدل ساخت.