تولید و مصرف زغال‌سنگ در جهان در دهه اول قرن بیستم رشد زیادی داشت که افزایش جمعیت و رشد صنایع از علل اصلی آن به شمار می‌روند. در سال‌های اخیر با توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر و سوخت‌های پاک، سعی بر این بود که تولید و مصرف این سوخت فسیلی کاهش یابد.
آمریکا یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان زغال‌سنگ در جهان است. این کشور بیشترین ذخایر زغال‌سنگ جهان را داراست. با این وجود، سهم آمریکا در تولید زغال‌سنگ جهان به مرور کاهش یافته‌است. با توجه به آلایندگی بسیار بالای زغال‌سنگ، این کشور تمایل دارد تولید و مصرف این سوخت فسیلی را کاهش دهد و سهم منابع انرژی تجدیدپذیر و سوخت‌های پاک‌تر مانند گاز طبیعی را در سبد انرژی خود افزایش دهد.
زغال‌سنگ از سوخت‌های فسیلی مهم در جهان است که به‌طور گسترده در نیروگاه‌های تولید برق، صنایع فولادسازی و صنعت تولید سیمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. زغال‌سنگ به‌دلیل دسترسی بیشتر و قیمت ارزان‌تر نسبت به دیگر سوخت‌های فسیلی، تقاضای زیادی بخصوص در کشورهای توسعه‌یافته دارد. بیشترین ذخایر زغال‌سنگ جهان در کشور آمریکا قرار دارند. مقدار ذخایر زغال‌سنگ این کشور بالغ بر ۲۰۰ میلیارد تن است. در رده‌های بعدی کشورهای روسیه، استرالیا، چین، هند و اندونزی قرار دارند. در سال ۲۰۲۲، چین، هند، اندونزی، آمریکا، روسیه و استرالیا به‌ترتیب بزرگ‌ترین تولیدکنندگان زغال‌سنگ در جهان بودند. لازم به ذکر است که چین و هند بزرگ‌ترین مصرف‌کننده و واردکننده زغال‌سنگ نیز محسوب می‌شوند.
تولید زغال‌سنگ جهان در سال ۲۰۲۲ از مرز ۸ میلیارد تن گذشت
بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی در سال ۲۰۲۲ بیش از ۸ میلیارد تن زغال‌سنگ در جهان تولید شد که حدود ۴ میلیارد تن آن مربوط به کشور چین بود. این رقم بالاترین میزان تولید زغال‌سنگ از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۲ بوده‌است. تولید زغال‌سنگ در سال ۲۰۲۲ تقریبا دو برابر تولید سال ۲۰۰۰ بود. تولید زغال‌سنگ جهان از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۳ با شیب نسبتا زیادی رشد کرد و در سال ۲۰۱۳ به مرز ۸ میلیارد تن رسید. اما پس از آن روند متغیری داشت. یک مینیمم نسبی در تولید زغال‌سنگ در سال ۲۰۲۰ مشاهده می‌شود که علت آن شیوع ویروس کووید-۱۹ در این سال بود.
مصرف زغال‌سنگ جهان در سال ۲۰۲۲ به بالاترین میزان رسید
روند مصرف زغال‌سنگ در جهان از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۳ افزایشی بود. اما پس از آن روند متغیری داشت. افزایش جمعیت و رشد صنایعی مانند فولاد و سیمان از دلایل اصلی افزایش مصرف زغال‌سنگ بعد از سال ۲۰۰۰ بوده‌است. در سال ۲۰۲۰ به دلیل شیوع ویروس کووید-۱۹ تقاضای جهانی انرژی کاهش پیدا کرد که همین امر منجر به کاهش تقاضای زغال‌سنگ نیز شد. در این سال تقاضای زغال‌سنگ در آمریکا و اتحادیه اروپا هرکدام با ۲۰ درصد کاهش و در هند با ۸ درصد کاهش مواجه شد، اما در چین یک درصد افزایش یافت. در سال ۲۰۲۰ چین بر خلاف اغلب کشورها، رشد اقتصادی را تجربه کرد. در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ با کاهش اثر پاندمی کرونا و با فعالیت مجدد صنایع، مصرف انرژی در جهان افزایش یافت. در سال ۲۰۲۱ به‌دلیل بالا رفتن قیمت گاز طبیعی و در سال ۲۰۲۲ به دلیل بحران انرژی ناشی از جنگ روسیه و اوکراین، بسیاری از کشورها به‌خصوص اتحادیه اروپا به استفاده از زغال‌سنگ روی آوردند. بر اساس پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی مصرف زغال‌سنگ تا سال ۲۰۲۵ با شیب بسیار کندی افزایش می‌یابد که یکی از علل مهم آن ملاحظلات زیست‌محیطی و افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی مصرف‌کنندگان است.
روند نزولی سهم آمریکا در تولید زغال‌سنگ جهان
سهم آمریکا در تولید زغال‌سنگ جهان از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۲ نسبتا نزولی بوده‌است. در سال ۲۰۰۰ تولید زغال‌سنگ آمریکا رقمی معادل ۹۷۲ میلیون تن بود که ۲۰.۸ درصد از تولید زغال‌سنگ جهان را شامل می‌شد. در حالی که در سال ۲۰۲۲ با تولید ۵۳۵ میلیون تن زغال‌سنگ توانست تنها ۶.۴ درصد از تولید جهانی را به خود اختصاص دهد. علاوه بر کاهش تولید زغال‌سنگ توسط آمریکا، افزایش تولید این سوخت فسیلی در سطح جهان نیز در کاهش سهم جهانی آمریکا موثر بوده‌است. بخش اعظم زغال‌سنگ تولیدی آمریکا توسط خود این کشور مصرف می‌شود و میزان صادرات آن در مقایسه با میزان مصرف داخلی ناچیز است. از این رو روند تولید زغال‌سنگ این کشور، عمدتا متاثر از روند مصرف داخلی آن است. افزایش سهم گاز طبیعی در سبد انرژی آمریکا یکی از علل کاهش تولید زغال‌سنگ در این کشور بعد از سال ۲۰۰۰ بوده‌است. در سال‌های اخیر نیز توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر، از میزان مصرف زغال‌سنگ در این کشور کاسته‌است. زغال‌سنگ بیشترین آلایندگی را در بین سوخت‌های فسیلی دارد. این امر کشورهای جهان بخصوص کشورهای توسعه‌یافته را بر آن داشته‌است که سهم این سوخت فسیلی را در سبد انرژی خود کاهش دهند. انتشارات کربنی ناشی از زغال‌سنگ در آمریکا در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۰۰ حدود ۵۷ درصد کاهش داشته‌است. به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، آمریکا تا سال ۲۰۲۷ ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر خود را نسبت به سال ۲۰۲۲ دو برابر می‌کند. منابع خورشیدی فتوولتایی و منابع بادی اصلی‌ترین منابع تجدیدپذیر در آمریکا محسوب می‌شوند. در نمودار شماره ۳ سهم آمریکا در تولید زغال‌سنگ جهان از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۲ نشان داده شده‌است.
تولید زغال‌سنگ آمریکا در سال ۲۰۲۲ حدود ۴۶ درصد نسبت به سال ۲۰۰۰ کاهش داشته‌است. در عوض تولید گاز طبیعی و انرژی تجدیدپذیر آن به‌ترتیب ۸۹ و ۲۱.۳ درصد رشد داشت. سهم زغال‌سنگ در سبد انرژی این کشور نیز در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۰۰ حدود ۵۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد. تولید برق با استفاده از زغال‌سنگ در آمریکا در سال ۲۰۲۲ معادل ۹۰۲ هزار گیگاوات ساعت بود که نسبت به سال ۲۰۰۰ حدود ۵۷ درصد کاهش داشته‌است. صادرات زغال‌سنگ آمریکا در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۰۰ حدود ۳۵ درصد رشد داشته‌است. این امر نشان می‌دهد که این کشور به مرور تمایل کمتری برای مصرف زغال‌سنگ داشته و حجم بیشتری را صادر کرده‌است. زغال‌سنگ یکی از مواد اولیه اساسی در تولید فولاد است. آمریکا در تولید فولاد در بین ۱۰ کشور اول جهان قرار دارد. بنابراین با وجود کاهش مصرف زغال‌سنگ، همچنان این ماده یکی از مواد اولیه اساسی در صنایع فولاد این کشور به حساب می‌آید.