طی دوره مورد بررسی، در بین کشورهای آمریکا، آلمان، دانمارک و انگلستان، کشور آمریکا بیشترین انتشارات کربنی را داشت. این در حالی است که کاهش انتشارات کربنی در این کشور نسبت به دیگر کشورهای مورد بررسی با سرعت کمتری اتفاق افتاد اما کشور دانمارک توانست با سرعت بیشتری انتشارت کربنی را کاهش دهد.
سهم انرژی پاک از کل انرژی عرضه شده کشور آمریکا، در سال ۲۰۲۲ چیزی حدود ۱۸.۲ درصد برآورد شد که این رقم در مقایسه با دیگر کشورهای توسعه یافته بالاتر است. کشور آمریکا در سال ۲۰۲۲ با تولید ناخالص داخلی بیش از ۲۱ تریلیون دلار، بیشترین انشارات کربنی را در مقایسه با کشورهای توسعه یافته داشت.
سوختهای فسیلی منبع انرژی اصلی برای تامین انرژی مورد نیاز تولید در صنایع مختلف هستند؛ حتی در کشورهای توسعه یافته نیز سهم قابل توجهی از تامین انرژی به سوختهایی مانند نفت، گاز و زغالسنگ اختصاص دارد. گازهای گلخانهای آزاد شده از این نوع سوختها عامل اصلی گرمایش زمین و تغییرات آب و هوایی بهویژه در سالهای اخیر بودهاست. از این رو کاهش انتشارات گازهای گلخانهای برای حفظ محیط زیست و جلوگیری از گرم شدن زمین، اهمیت زیادی دارد و در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفتهاست.
روند نزولی نسبت انتشارات کربنی به تولید ناخالص داخلی کشورهای توسعه یافته
نمودار یک نسبت انتشارات کربنی معادل CO۲ به تولید ناخالص داخلی کشورهای توسعه یافته از جمله آمریکا، انگلستان، آلمان و دانمارک را نشان میدهد؛ بهطور کلی طی سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲، این نسبت با نرخ مرکب سالیانه منفی ۱۸ درصد افت داشتهاست. روند کاهش انتشارات کربنی در این چهار کشور تا سال ۲۰۲۲ محسوس بود، اما در سال ۲۰۲۱ چیزی حدود ۰.۶ درصد افزایش پیدا کرد و در سال ۲۰۲۲ مجدد به روند کاهشی خود بازگشته و نسبت به سال قبل از آن با ۴.۷ درصد افت همراه بود.
در این دوره، کشور آمریکا در بین چهار کشور توسعه یافته مورد بررسی بیشترین انتشارات کربنی را نسبت به تولید ناخالص داخلی خود داشت. بر اساس برآوردهای انجام شده در آتورپات، نسبت انتشارات کربنی معادل CO۲ در آمریکا، طی سال ۲۰۱۳ چیزی حدود ۲۹۰ تن به ازای هر یک میلیون دلار تولید ناخالص داخلی بود. طی دوره مورد بررسی، نسبت انتشارات کربنی کشور آمریکا روند کاهشی داشت؛ به گونهای که با نرخ مرکب سالانه ۱۴.۱ درصد تا سال ۲۰۲۲ به ۲۱۴ تن کاهش پیدا کرد. بعد از آمریکا، بیشترین انتشارات کربنی به ازای هر یک میلیون دلار از تولید ناخالص داخلی، به کشور آلمان اختصاص داشت و طی این دوره روند انتشارات کربنی این کشور با نرخ مرکب سالانه منفی ۱۶ درصدی همراه بود.
نسبت انتشارات کربنی به تولید ناخالص داخلی کشور انگلستان نیز با نرخ مرکب سالانه ۲۲.۷ درصد کاهش یافت و در سال ۲۰۲۲ به حدود ۹۶ تن به ازای هر میلیون دلار رسید. کشور دانمارک، جهت کاهش انتشارات کربنی در مقایسه با سه کشور دیگر موفقتر عمل کرد؛ به گونهای که نسبت انتشارات کربنی به تولید ناخالص داخلی در این کشور از ۱۳۳.۵ تن در سال ۲۰۱۳ به چیزی حدود ۷۳.۲ تن به ازای هر یک میلیون دلار، در پایان دوره مورد بررسی کاهش پیداکرد. کاهش انتشارات کربنی دانمارک در دوره مورد بررسی با نرخ مرکب سالانه ۲۵.۲ درصد همراه بود که در مقایسه با آمریکا، آلمان و انگلستان سرعت بیشتری داشت.
تنها استفاده از انرژی پاک، عامل تاثیرگذار برای کاهش انتشارات نبودهاست
نمودار ۲ سهم عرضه انرژی پاک از کل انرژی عرضه شده توسط کشورهای توسعه یافته را نشان میدهد؛ همانطور که در نمودار ۲ مشاهده میشود، کشور آمریکا در مقایسه با آلمان، انگلستان و دانمارک سهم بیشتری از انرژی عرضه شده خود را به انرژی پاک اختصاص دادهاست. سهم انرژی پاک در مقایسه با سایر منابع انرژی در کشور امریکا، طی سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ افزایش پیدا کرد و در سال ۲۰۲۲ به حدود ۱۸.۲ درصد رسید که در مقایسه با ابتدای دوره مورد بررسی ۱.۵ واحد درصد رشد داشتهاست. در کشور دانمارک، سهم انرژی پاک از کل عرضه انرژی، در سال ۲۰۲۲ حدود ۱۲ درصد بود که نسبت به ابتدای دوره برابر با ۰.۶ واحد درصد کاهش داشت. بررسیها نشان داد سهم انرژی پاک در کشورهای آلمان و انگلستان نیز کاهشی بود؛ طی دوره مورد بررسی این سهم در انگلستان با ۱.۸ واحد درصد کاهش به مقدار ناچیز ۰.۳ درصد در سال ۲۰۲۲ رسید. در دوره مورد بررسی، سهم عرضه انرژیهای پاک، به جز آمریکا در سه کشور دیگر کاهش یافت.
با وجود اینکه سهم انرژی پاک از کل انرژی عرضه شده در کشورهای مورد بررسی کم بوده، این سهم در کشورهای مورد بررسی بهجز آمریکا کاهش پیدا کرد؛ هر چند که میزان عرضه انرژی پاک در هر چهار کشور مورد بررسی افزایشی بود. طی دوره ۱۰ ساله منتهی به ۲۰۲۲، میزان عرضه انرژیهای پاک توسط کشور دانمارک با نرخ رشد مرکب سالانه ۴.۵ درصدی همراه بود که از دیگر کشورهای مورد بررسی در این زمینه پیشتاز بودهاست. طبق بررسیهای ما حجم عرضه سوختهای فسیلی بهویژه زغالسنگ که انتشار کربنی بالایی دارد در این دوره کاهشی بودهاست. گفتنی است که در بین کشورهای مورد بررسی، عرضه زعالسنگ در کشور انگلستان با نرخ مرکب سالانه منفی ۲۰ درصد، بیشترین کاهش را داشت.
بررسیهای انجام شده نشان داد که انتشارات کربنی کشورهای توسعه یافته از جمله آمریکا، آلمان، انگلستان و دانمارک در دوره مورد بررسی کاهشی بود و دانمارک در این زمینه بیشترین موفقیت را داشت. با توجه به این نکته که سهم عرضه انرژی پاک به جز آمریکا در سه کشور دیگر کاهش داشت، علت اصلی کاهش انتشارات کربنی در این کشورها میتواند به عوامل دیگری به جز مصرف انرژیهای پاک و جایگزینی آن با سوختهای فسیلی ارتباط داشته باشد. میتوان گفت، یکی از عوامل موثر بر کاهش انتشارات کربنی در این کشورها این است که تولید ناخالص داخلی این کشورها به صنایعی که مصرف انرژی پایینتری دارند، بیشتر اختصاص یافتهاست. از عوامل موثر دیگر برای کاهش انتشارات کربنی در کشورهای توسعه یافته میتواند مربوط به استفاده از تکنولوژیهای پیشرفتهای باشد که در آنها مصرف انرژی بهینه شده و شدت مصرف انرژی در آنها کمتر باشد و در پی این امر میزان انتشارات کربنی را کاهش دادهاند.
نتیجه میگیریم، کشورهای مختلف با توجه به اهمیت آلایندگی گازهای گلخانهای در صدد کاهش انتشارات این نوع گازها هستند و میتوانند با بهبود راندمان واحدهای صنعتی و نیروگاهی و حذف گازهای آلاینده یا با جایگزین کردن انرژیهای پاک با سوختهای فسیلی، میزان انتشارات کربنی را کاهش دهند.