فروکروم (FeCr) آلیاژی از آهن و کروم است که غالبا ۵۰ تا ۷۰ درصد وزنی آن را کروم تشکیل میدهد و کاربرد آن در تولید فولادهای زنگنزن است. تجارت فروکروم در جهان با توجه به کاربرد اصلی آن، بهمنظور تولید فولاد زنگنزن انجام میشود و کشورهای تولیدکننده فولاد زنگنزن مقصد اصلی فروکروم صادراتی جهان هستند.
آلیاژ فروسیلیکوکروم (FeSiCr)، آلیاژی مهم در ساخت فولاد زنگ نزن، محصولی میانی در تولید فروکروم کربن متوسط و کم کربن است. فروسیلیکوکروم نیز همچون فروکروم کالایی تجاری محسوب میشود؛ طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ آفریقای جنوبی و چین بهترتیب بزرگترین صادرکننده و واردکننده فروکروم جهان بودهاند. قزاقستان نیز بزرگترین صادرکننده فروسیلیکوکروم در بازه مشابه بوده است؛ البته تجارت این محصول روند نزولی را در این بازه طی کرده است.
فروکروم (FeCr) آلیاژی از آهن و کروم است که غالبا ۵۰ تا ۷۰ درصد وزنی آن را کروم تشکیل میدهد و کاربرد اصلی آن در تولید فولادهای زنگنزن است. فروکروم عمدتا با روش کربوترمیک قوس الکتریکی کرومیت تولید میشود. بخش اعظم تجارت فروکروم در جهان با توجه به کاربرد اصلی آن، بهمنظور تولید فولاد زنگنزن انجام میشود و کشورهای تولیدکننده فولاد زنگنزن مقصد اصلی فروکروم صادراتی جهان هستند.
تجارت فروکروم با توجه به میزان کربن محتوی آن، تحت ۲ کد تعرفه انجام میگیرد؛ فروکروم محتوی بیش از ۴ درصد وزنی کربن و فروکروم محتوی ۴ درصد وزنی کربن و کمتر، انواع فروکرومهای تجاری را تشکیل میدهند؛ لازم به توضیح است که فروکروم با بیش از ۴ درصد وزنی کربن طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ نزدیک به ۹۵ درصد از کل تجارت فروکروم در جهان را به خود اختصاص داده و سهم فروکروم با ۴ درصد وزنی کربن و کمتر در برابر آن اندک بوده است. در نمودار ۱ میزان صادرات فروکروم طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ قابل مشاهده است.
تجارت فروکروم حد فاصل سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ دچار نوسانات صعودی و نزولی مختلفی بوده اما در مجموع با میانگین رشد سالانه ۳ درصد رشد اندکی را تجربه کرده است. در سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳، بیشترین تجارت ثبت شده فروکروم با ۷ میلیون و ۱۲۰ هزار تن مربوط به سال ۲۰۲۱ و کمترین میزان تجارت نیز با حدود ۵ میلیون و۶۷۳ هزار تن مربوط به سال ۲۰۱۴ است. با توجه به اینکه کرومیت ماده اصلی در تشکیل فروکروم بهشمار میرود، مطابق با انتظار کشورهای تولیدکننده کرومیت، اصلیترین تامینکنندگان فروکروم در جهان نیز بهشمار میروند.
همانطور که در نمودار ۱ مشاهده میشود، صادرات بیش از نیمی از فروکروم تجارت شده در جهان طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ از مبدا آفریقای جنوبی انجام شده است. پس از آفریقای جنوبی کشورهای قزاقستان و هند دیگر صادرکنندگان اصلی فروکروم جهان بودهاند. این سه کشور در مجموع صادرات بالغ بر ۸۰ درصد از فروکروم جهان را در طی ۱۰ سال اخیر انجام دادهاند. زیمباوه و فنلاند نیز به ترتیب چهارمین و پنجمین صادرکننده بزرگ فروکروم در سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ بودهاند. در بین ۵ صادرکننده بزرگ فروکروم و در فاصله بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳، هند و قزاقستان؛ کشورهایی هستند که بیشترین نرخ رشد در صادرات فروکروم به ثبت رساندهاند.
اگرچه فنلاند بر اساس میانگین آمار یک دهه گذشته، پنجمین صادرکننده بزرگ فروکروم بوده است، طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳، از سال ۲۰۱۸ جایگاه روسیه بهعنوان چهارمین صادرکننده بزرگ فروکروم را به خود اختصاص داده است. در سال ۲۰۱۷ صادرات ۲۶ درصد از فروکروم از مبدا فنلاند انجام شده است. سهم این کشور از صادرات فروکروم طی ۱۰ سال اخیر روند کاهشی بوده است.
علاوه بر ۵ صادرکننده بزرگ فروکروم، صادرات ۷.۲ درصد از این ماده نیز طی یک دهه اخیر توسط سایر کشورها انجام شده است که هلند، روسیه و سودان مهمترین آنها محسوب میشوند. صادرات فروکروم از مبدا هلند طی یک دهه گذشته، بهویژه در سال ۲۰۱۴ صعودی بوده و انتظار میرود که طی سالهای آتی تبدیل به یکی از بزرگترین صادرکنندگان فروکروم شود. از طرف دیگر، روند صادرات فروکروم از روسیه و ترکیه از سال ۲۰۲۱ نزولی بوده است.
در سمت واردات، چین بهعنوان بزرگترین تولیدکننده فولاد زنگنزن، با اختلاف چشمگیر بزرگترین واردکننده فروکروم بهشمار میرود. پس از چین بهترتیب کشورهای ژاپن، اندونزی، کره جنوبی و آمریکا بزرگترین مقاصد تجاری فروکروم در یک دهه گذشته بودهاند. در نمودار ۲ میانگین سهم بزرگترین واردکنندگان فروکروم از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ مشاهده میشود.
مطابق با نمودار ۲، بالغ بر ۸۰ درصد از تجارت جهانی فروکروم طی ۱۰ سال گذشته به مقصد تنها ۵ کشور بزرگ واردکننده این محصول بوده است. در بین کشورهای فوق، تنها سهم چین از واردات فروکروم طی این سالها افزایش یافته است و از واردات حدود ۲ میلیون و ۵۶ هزار تن در سال ۲۰۱۴ با سهم ۳۶.۲ درصد از کل واردات جهانی فروکروم، در سال ۲۰۲۳ به بیش از ۳ میلیون تن با سهم ۵۵.۳ درصدی از کل واردات جهانی این ماده رسیده است. شایان ذکر است ژاپن، اندونزی، آمریکا و کره جنوبی هر یک با سهمی حدود ۸ تا ۱۱ درصد بعد از چین بیشترین واردکننده فروکروم در جهان هستند.
بلژیک، هلند، تایوان، آلمان و اسپانیا نیز از جمله دیگر مقاصد صادراتی مهم فروکروم در سالهای گذشته بودهاند. البته میزان واردات تایوان، آلمان و اسپانیا در این سالها کاملا نزولی بوده و با روند فوق انتظار نمیرود که در سالهای آتی نیز جایگاهی میان واردکنندگان بزرگ فروکروم پیدا کنند. میزان واردات اسپانیا طی این سالها فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرده است؛ اما پس از سال ۲۰۲۱ دچار افت شده است.
یکی دیگر از آلیاژهای مهم در ساخت فولاد زنگنزن آلیاژ فروسیلیکوکروم (FeSiCr) است که محصولی میانی در تولید فروکروم کربن متوسط و کم کربن بهشمار میرود. فروسیلیکوکروم نیز همچون فروکروم کالایی تجاری محسوب میشود؛ اگرچه حجم تجارت آن بسیار کمتر از فروکروم است. در زمینه تجارت فروسیلیکوکروم کشورهای قزاقستان، چین، لهستان، هلند و آفریقای جنوبی طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ بهطور میانگین بیشترین میزان صادرات را بهثبت رساندهاند. در نمودار ۳ سهم کشورهای مختلف از صادرات فروسیلیکوکروم قابل مشاهده است.
نمودار ۳ حاکی از افزایش ناچیز تجارت فروسیلیکوکروم در سالهای اخیر است. مطابق با این نمودار بیشترین صادرات فروسیلیکوکروم از مبدا چین در سال ۲۰۲۳ اندکی افزایش داشته و صادرات از مبدا چهار کشور دیگر نوسان داشته است. براین اساس بیشترین میزان تجارت فروسیلیکوکروم با بیش از ۱۳۹ هزار تن مربوط به سال ۲۰۱۴ و کمترین میزان آن نیز با حدود از ۴۰ هزار تن مربوط به سال ۲۰۱۵ است.
در میان کشورهای صادرکننده فروسیلیکوکروم در سالهای اخیر تنها نرخ رشد متوسط سالانه کشورهای آفریقای جنوبی، قزاقستان، هند حد فاصل سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ مثبت بوده است که فقط قزاقستان در میان ۵ صادرکننده بزرگ فروسیلیکوکروم در بازه مورد بررسی قرار گرفته است؛ این امر نشاندهنده آن است که بهاستثنا قزاقستان، سایر کشورها سهم تثبیت شده و قابل ملاحظهای از صادرات جهانی فروسیلیکوکروم ندارند.
کشورهای زیادی طی سالهای اخیر واردات مقادیر مختلفی از فروسیلیکوکروم انجام دادهاند که در فاصله سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ بیشترین میزان واردات بهترتیب مربوط به کشورهای آلمان، آمریکا، اسپانیا، هلند و کره جنوبی بوده است؛ بهطوری که بیش از ۸۰ درصد تجارت جهانی به مقصد کشورهای مذکور بوده و آمریکا با سهم بیش از ۲۲ درصدی، بزرگترین واردکننده این محصول بهشمار میرود. همانگونه که پیشتر گفته شد، تجارت فروسیلیکوکروم در این سالها سیر نوسانی داشته و به تبع آن میزان واردات ۵ کشور نام برده شده نیز در این نوسانات دچار تغییرات شده است.
علاوهبر ۵ واردکننده بزرگ فروسیلیکوکروم، کشورهای ایتالیا، ژاپن و سوئد نیز در سالهای اخیر واردات قابل توجهی از فروسیلیکوکروم داشتهاند. در این بین اسپانیا تنها کشوری است که دارای نرخ مثبت میزان واردات در سالهای گذشته بوده و در سال ۲۰۲۳ پس از آلمان و آمریکا، سومین واردکننده بزرگ فروسیلیکوکروم بوده است. هلند نیز براساس آمار موجود، طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ با روند افزایش واردات که داشته، چهارمین واردکننده بزرگ فروسیلیکو کروم بوده است. با افزایش واردات در سال ۲۰۱۴ از حدود یک هزار و ۳۰۰ تن به حدود ۶ هزار و ۵۰۰ تن در سال ۲۰۲۳، در جایگاه هفتم بزرگترین واردکنندگان فروسیلیکوکروم قرار گرفته است.