چین از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان باتری‌های لیتیوم یون است. تولید باتری این کشور در سال ۲۰۲۳ به ۲۴ میلیارد و ۵۳۰ میلیون واحد رسید که نسبت به سال ۲۰۲۲، بالغ بر۶۰۰ میلیون واحد افزایش یافت. این حجم، بیش‌ترین حجم تولید کشور چین در طی ۹ سال گذشته برای ساخت باتری‌های لیتیوم یون بوده‌است.
با افزایش تولیدات باتری چین، تقاضای مواد اولیه مصرفی نیز افزایش می‌یابد. لذا برای جبران و اغنای این تقاضا، تولید مواد اولیه و یا واردات باید افزایش یابد. از این‌رو ، تجارت بین کشورهای صادرکننده اکسید لیتیوم و اکسید کبالت به چین و همچنین صادرات چین از این ۲ محصول بررسی می‌شود. در سال ۲۰۲۳، حجم واردات این ۲ ماده به چین بالغ بر ۴ هزار تن بود. صادرات این ۲ ماده نیز به ۵۷۵ هزار تن رسید.
اولین باتری قابل شارژ، در قرن ۱۹ میلای اختراع شد تا با استفاده از الکترودهای شیمیایی، به جریان الکتریکی دست یابند. امروزه، باتری‌ها یکی از پرکاربردترین منابع انرژی در زندگی روزمره انسان‌ها محسوب می‌شود. در اشاره به برخی از کاربردهای باتری‌ها می‌توان صنعت الکترونیک، تلفن همراه، خودروهای برقی، پزشکی و دیگر صنایع را نام برد. باتری‌های قابل شارژ شامل انواع مختلفی همچون نیکل کادمیوم، نیکل هیدرید فلز، لیتیوم یون و لیتیوم پلیمر است. امروزه، باتری‌های لیتیوم یون نسبت به دیگر باتری‌ها دارای مزایایی همانند چگالی انرژی بالا، وزن و حجم کم‌تر، طول عمر بیش‌تر و کاربردهای گسترده‌تر است.
چین، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان باتری لیتیوم-یون در جهان است. نمودار یک نشان‌گر میزان تولید باتری‌های لیتیوم یون چین در طی ۹ سال اخیر است. در سال ۲۰۲۳، چین بالغ بر ۲۴ میلیارد و ۵۳۰ میلیون واحد باتری ساخت. روند تولید و ساخت باتری در طی سال‌های ۲۰۱۵ الی ۲۰۲۳ صعودی بوده‌است. با توجه به بررسی‌های آتورپات، در ۳ سال اخیر، شیب رشد تولید باتری این کشور نسبت به سال‌های ماقبل از آن، کم‌تر است. بیش‌ترین حجم تولید باتری چین در سال ۲۰۲۳ ثبت شد که نسبت به سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۶۰۰ میلیون واحد افزایش یافت. براساس اطلاعات منتشر شده از اداره ملی آمار چین، نرخ رشد مرکب تولید باتری این کشور از سال ۲۰۱۵ الی ۲۰۲۳ حدود ۱۷.۸ درصد محاسبه شده‌است. به بیان دیگر تولید باتری کشور چین در سال ۲۰۲۳ نسبت به ۲۰۱۵، حدود ۴.۳ برابر شده‌است.
اصلی‌ترین مواد مصرفی مورد نیاز برای ساخت باتری‌های لیتیوم یون شامل اکسید لیتیوم، اکسید کبالت برای کاتد و گرافیت برای آند مصرف می‌شود. با افزایش تولید باتری‌های لیتیوم-یون، تقاضای مصرف اکسید لیتیوم و کبالت و دیگر پیش‌مواد افزایش می‌یابد به منظور اغنای تقاضای اکسید لیتیوم و اکسید کبالت، تولید یا واردات باید افزایش یابد. از این‌رو، تجارت بین کشور چین و دیگر کشورها بررسی می‌شود.
بررسی تجارت مواد مصرفی باتری‌های لیتیوم یون چین
در سال ۲۰۲۳، براساس اطلاعات گمرکی کشور چین برای واردات اکسید لیتیوم، کشور شیلی در صدر کشورهای صادرکننده این محصول به چین بود و در این سال، حجم صادرات اکسید لیتیوم شیلی به چین بالغ بر ۲ هزار تن گزارش شد. ایالات متحده آمریکا نیز بعد از شیلی قرار داشت که ۸۲۴ هزار تن در سال ۲۰۲۳ به چین صادر کرد. در واردات اکسید کبالت چین، کشور بلژیک، فنلاند و کره جنوبی به ترتیب از بزرگ‌ترین صادر کننده‌های این محصول هستند. بلژیک حدود ۴۵۱ تن، فنلاند حدود ۳۴۹ تن و کره جنوبی بالغ بر ۲۶۴ تن اکسید کبالت در سال ۲۰۲۳ به چین صادر کردند. بر اساس ارزیابی‌های آتورپات، در سال ۲۰۲۳، حجم واردات اکسید لیتیوم و اکسید کبالت به چین به ترتیب معادل با ۴ هزار تن و ۹۷ تن بود. واردات اکسید لیتیوم نسبت به سال ۲۰۲۲، حدود ۷۴۶ تن بیش‌تر بود اما اکسید کبالت ۷۷ تن کاهش یافت. روند واردات اکسید لیتیوم به چین در طی ۹ سال گذشته، صعودی و برای اکسید کبالت نوسانی بوده‌است. از این‌رو میانگین واردات کبالت در هر سال ۸۸۵ تن برآورد شد. نرخ رشد واردات اکسید کبالت نیز در طول دوره مورد بررسی برابر با ۳۵.۱ درصد محاسبه شده‌است. این افزایش واردات می‌تواند گویای افزایش تقاضا و مصرف این ماده باشد که در ادامه بررسی می‌شود.
در بخش صادرات چین، کشورهای مقصد برای اکسید لیتیوم به ترتیب کره جنوبی، ژاپن و سوئد بودند. در سال ۲۰۲۳، چین بالغ بر ۵۷۰ هزار تن اکسید لیتیوم صادر کرد که ۲۲.۸ درصد از کل حجم صادرات این محصول به کره جنوبی و ۱۶.۴ درصد این صادرات به کشور ژاپن بود. در سال گذشته، حجم صادرات اکسید کبالت معادل با ۸ هزار تن بود که ۵۰.۰ درصد از این حجم صادرات به کشور کره جنوبی، حدود ۲۷.۹ درصد به کشور بلژیک و مابقی به سایر مقاصد تجاری بود. براساس اطلاعات گمرکی چین در سال ۲۰۲۲، حجم صادرات اکسید لیتیوم به کره جنوبی و ژاپن به ترتیب برابر با ۳۲.۸ و ۲۹.۰ درصد رسید که بیشینه حجم صادرات اکسید لیتیوم در طول دوره مورد بررسی بود. به بیان دیگر، حجم صادرات این محصول به کشورهای کره جنوبی و ژاپن در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۲۳ به ترتیب ۲.۴ و ۳.۰ برابر شد. لذا مجموع صادرات این ۲ محصول در سال ۲۰۲۳ برابر با ۵۷۵ هزار تن بود که نسبت به سال ۲۰۲۲ حدود ۴۰.۲ درصد کاهش یافت. واردات این ۲ محصول به کشور چین نیز در سال ۲۰۲۳ با افزایش ۲۰.۵ درصد نسبت به سال ۲۰۲۲، به ۴ هزار تن رسید.
تولید اکسید کبالت و لیتیوم برای صنعت باتری لیتیوم یون
نمودار ۲ بیان‌گر نهایت مقدار تولید اکسید لیتیوم و کسید کبالت مورد نیاز برای صنعت باتری‌های لیتیوم یون است. سهم صادرات اکسید لیتیوم چین از تولید این ماده در سال ۲۰۲۳ برابر با ۷۰.۷ درصد برآورد شد که نسبت به سال ۲۰۲۲، حدود ۹.۸ واحد درصد کاهش یافت. سهم صادرات اکسید کبالت نیز از تولید بالغ بر ۱.۸ درصد در سال ۲۰۲۳ بود. سهم این محصول نسبت با سال ۲۰۲۲ حدود ۰.۸ واحد درصد کم‌تر شد. سهم واردات اکسید لیتیوم و اکسید کبالت از تولید به ترتیب معادل با ۰.۵ درصد و ۰.۱ درصد محاسبه شد. بر این اساس، می‌توان نتیجه گرفت که سهم واردات اکسیدهای مورد نیاز برای ساخت باتری در چین ناچیز است. همان‌طور که گفته شد، با افزایش ساخت و تولید باتری لیتیوم یون، تقاضای پیش‌مواد تولید باتری‌ها افزایش می‌یابد. از این رو، در نمودار ۲ به وضوح می‌توان دید که روند تولید اکسید کبالت و لیتیوم در طی ۹ سال گذشته هم‌گام با روند تولید باتری‌ها در نمودار یک، صعودی بوده‌است. گفتنی است که نرخ رشد مرکب اکسید لیتیوم در چین از سال ۲۰۱۵ الی ۲۰۲۳ برابر با ۱۵.۷ درصد و اکسید کبالت نیز ۱۶.۶ درصد برآورد شد.
در سال ۲۰۲۳، حجم تولید اکسید لیتیوم ۸۰۷ هزار تن و اکسید کبالت ۲۴۵ هزار تن بود. بیشینه تولید برآورد شده در سال ۲۰۲۲ ثبت شد. تولید اکسید لیتیوم در این سال به یک میلیون و ۱۹۰ هزار تن و حجم اکسید کبالت به ۲۴۰ هزار تن رسید. گفتنی است که در سال ۲۰۲۲، افزایش ناگهانی تولید اکسید لیتیوم به سبب افزایش حجم صادراتی این محصول بوده‌است. بررسی‌های آتورپات این احتمال را می‌دهد که عدم رشد مصرف این اکسید در صنایع مصرف‌کننده منجر به افزایش سهم صادراتی آن به ۸۰.۵ درصد بود.
به‌طور میانگین ۹۹.۱ درصد از اکسید لیتیوم و ۹۹.۲ درصد از اکسید کبالت مورد نیاز صنعت باتری‌سازی چین، از بازار داخلی این کشور تامین شده‌است. در طی دوره مورد بررسی، سهم بازار داخلی چین در تامین اکسید کبالت مورد نیاز آن افزایشی و برای اکسید لیتیوم کاهشی بوده‌است. سیاست‌های اتخاذ شده و احتمال جهش در روند تولید باتری کشور چین، سهم بازار داخلی این کشور برای عرضه اکسید کبالت و لیتیوم مورد نیاز صنایع در سال‌های آتی می‌تواند دست‌خوش تغییر شود. با رشد مصرف اکسید لیتیوم مورد نیاز در صنایع مربوطه همانند صنعت باتری‌سازی، سهم بازار داخلی چین در تامین این ماده اولیه در سال‌های آینده می‌تواند کم و کم‌تر شود. برخلاف روند صعودی سهم بازار داخلی چین از نیاز اکسید کبالت طی دوره گذشته، احتمال می‌رود که در سال‌های پیش‌رو این سهم کاهش یابد.