علاوه‌بر بازار فولاد زنگ نزن به‌عنوان مهم‌ترین صنعت مصرف‌کننده نیکل، رشد بازار خودروهای الکتریکی در پیش‌بینی تقاضای جهانی نیکل موثر است. روسیه، کانادا و نروژ بزرگ‌ترین صادرکنندگان شمش نیکل در جهان، روی هم رفته نزدیک به نیمی از صادرات شمش نیکل را برعهده دارند.
تجارت جهانی شمش نیکل از سال ۲۰۱۴ روند نزولی داشته و در سال ۲۰۲۳ به حدود ۶۲۱ هزار تن رسید. چین و آمریکا به‌عنوان کشورهای بزرگ تولیدکننده فولاد و پیشرو در تولید سوپرآلیاژها، واردکنندگان اصلی شمش نیکل محسوب می‌شوند. آلمان بزرگ‌ترین کشور اروپایی واردکننده شمش نیکل، در سال ۲۰۲۳ حدود ۴۹ هزار تن واردات داشته است.
نیکل فلزی براق و نقره‌ای است که دارای نقطه ذوب ۱،۴۵۳ درجه سانتی‌گراد و رسانایی حرارتی و الکتریکی نسبتا پایین است. مقاومت بالا در برابر خوردگی و اکسیداسیون، استحکام و چقرمگی در دماهای بالا از دیگر خواص منحصربه‌فرد آن است. نیکل یکی از ۴ عنصر فرومغناطیسی است که در ساخت آهنرباها برای مصارف تجاری کاربرد دارد.
نیکل به‌راحتی با بسیاری از فلزات دیگر آلیاژ می‌شود و به‌همین دلیل حدود ۳ هزار آلیاژ حاوی نیکل وجود دارد که مورد استفاده روزمره قرار می‌گیرند. در سال ۲۰۲۳ حدود ۶۵ درصد از نیکل تولیدی به‌شکل فرونیکل در ساخت فولاد زنگ نزن مصرف شده‌‌است. نیکل مقاومت در برابر خوردگی فولاد را افزایش می‌دهد؛ درنتیجه طول عمر محصولات ساخته شده را بالا می‌برد و در بخش‌های مختلفی کاربرد دارد. فولاد زنگ نزن با محتوای بالاتر نیکل برای ساخت محصولاتی همچون توربین گازی استفاده می‌شود.
حدود ۸ درصد نیکل در ساخت آلیاژهای غیرآهنی شامل سوپرآلیاژها، آلیاژهای مقاوم در برابر خوردگی، آلیاژهای مقاوم در برابر سایش، آلیاژهای دقیق، آلیاژهای حافظه‌دار و آلیاژهای ذخیره‌کننده هیدروژن استفاده می‌شود. این آلیاژها اغلب در صنایعی مانند الکترونیک، انرژی، هوانوردی و کشتی‌سازی استفاده می‌شوند.
سولفات نیکل به‌دلیل چگالی انرژی بالا و عمر طولانی‌تر، ترکیب کلیدی در باتری‌های یون- لیتیمی است و حدود ۱۵ درصد از مصرف فعلی نیکل را به خود اختصاص می‌دهد. با رشد بازار خودروهای برقی طبق پیش‌بینی‌های موجود، این میزان در آینده افزایش خواهد یافت. حدود ۶ درصد نیکل همچنین در آبکاری نیکل یا آبکاری الکتریکی برای پوشش‌دهی مقاوم در برابر سایش مصرف می‌شود و به‌ویژه در صنعت خودروسازی به‌طور گسترده‌ای کاربرد دارد.
شرکت Vale SA به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نیکل در جهان، فعالیت‌های تولیدی خود را در برزیل، کانادا، اندونزی و کالدونیای جدید و همچنین پالایشگاه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مشترک در چین، کره جنوبی، ژاپن، بریتانیا و تایوان انجام می‌دهد. فعالیت اصلی گروه Nornickel (Norilsk Nickel) استخراج، اکتشاف، معدن‌کاری، تغلیظ و فرآوری مواد معدنی و همچنین تولید، بازاریابی و توزیع فلزات غیر آهنی و گران‌بها است. واحدهای تولیدی این شرکت به‌عنوان دومین تولیدکننده برتر نیکل در روسیه، فنلاند، استرالیا و آفریقای جنوبی قرار دارند.
Glencore بزرگ‌ترین گروه تجارت کالا در جهان و یکی دیگر از تولیدکنندگان پیشرو نیکل است که فعالیت‌های تولیدی آن در استرالیا، کانادا و اروپا قرار دارد. Glencore برخی از خالص‌ترین آلیاژهای نیکل را در جهان تولید می‌کند و همچنین یکی از بزرگ‌ترین بازیافت‌کنندگان و پردازشگرهای مواد حاوی نیکل از جمله باتری‌ها است.
BHP دیگر تولیدکننده بزرگ نیکل و سایر مواد معدنی در جهان است که دفتر اصلی آن در ملبورن استرالیا واقع شده و به‌ویژه در استرالیا و آمریکا مواد معدنی، نفت و گاز را استخراج و پردازش می‌کند. تمام فرایند تولید نیکل این شرکت از معدن‌کاری روباز و زیرزمینی تا پالایشگاه‌ها در استرالیای غربی انجام می‌شوند.
شرکت Anglo American فعالیت‌های گسترده‌ای در سراسر جهان از جمله استخراج مواد خام مانند پلاتین، الماس، مس، نیکل، سنگ آهن و زغال سنگ را از طریق مشارکت با تعداد زیادی از شرکت‌های تابعه انجام می‌دهد. این شرکت دارای چندین واحد تولیدی در آفریقای جنوبی، ایرلند، شیلی، پرو، برزیل و نامیبیا است. Anglo American در حال استخراج نیکل از طریق یک شرکت برزیلی است.
تجارت جهانی شمش نیکل
نمودار ۱ واردات جهانی شمش نیکل در بازه زمانی ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ را نشان می‌دهد.
تجارت جهانی شمش نیکل در بازه مورد بررسی روند نزولی داشته و با نرخ سالیانه ۳.۵- درصد کاهش‌یافته است. در سال ۲۰۲۰ به‌دلیل شیوع کووید -۱۹ و کاهش فعالیت‌های اقتصادی در سراسر جهان، تجارت شمش نیکل به کمترین مقدار خود یعنی ۶۱۳ هزار تن رسید. بیشترین تجارت شمش نیکل در سال ۲۰۱۵ به‌میزان ۱ میلیون و ۲۶ هزار تن بوده و در سال ۲۰۲۳ به ۶۲۱ هزار تن رسیده است.
چین به‌طور میانگین بیش از یک چهارم واردات شمش نیکل را در این ۱۰ سال مورد بررسی به‌خود اختصاص داده است. واردات شمش نیکل چین در سال ۲۰۱۶ به‌میزان ۳۶۲ هزار تن بوده اما در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ کاهش شدیدی داشته و به‌ترتیب ۱۵۵ هزار تن و حدود ۹۱ هزار تن رسیده است.
آمریکا دومین واردکننده بزرگ شمش نیکل در جهان سهم حدود ۱۳ درصدی دارد و واردات سالیانه آن به‌طور میانگین ۱۰۰ هزار تن بوده است. آلمان بزرگ‌ترین کشور اروپایی واردکننده شمش نیکل در جهان، به‌طور میانگین ۵۷ هزار تن واردات داشته و رتبه سوم در جهان دارد. هند با میانگین واردات سالیانه ۴۱ هزار تن شمش نیکل و سهم ۵ درصدی در مقام چهارم قرار دارد. کشورهای هلند، ژاپن و ایتالیا تقریبا میانگین واردات مشابهی داشته و با سهم ۴ درصدی در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.
نمودار ۲ صادرکنندگان مهم شمش نیکل در جهان را نشان می‌دهد.
روسیه با سهم ۱۹ درصدی از صادرات جهانی شمش نیکل، جایگاه اول را به‌خود اختصاص داده است. صادرات شمش نیکل روسیه در سال ۲۰۱۴ بیش از ۲۲۷ هزار تن بوده و تا سال ۲۰۲۳ به ۷۸ هزار تن کاهش‌یافته است. میانگین صادرات ۱۰ ساله کانادا حدود ۱۱۵ هزار تن است و با سهم ۱۵ درصدی جایگاه دوم صادرکننده جهانی شمش نیکل را دارد. صادرات شمش نیکل کانادا مانند روسیه روند نزولی داشته و به ۹۹ هزار تن در سال ۲۰۲۳ رسید.
نروژ سومین صادرکننده برتر شمش نیکل در جهان به‌شمار می‌رود و در سال ۲۰۲۳ صادرات شمش نیکل آن حدود ۹۳ هزار تن بود. صادرات نروژ در بازه زمانی مورد بررسی ثبات داشته و به‌طور میانگین سهم ۱۲.۵ درصدی در جهان دارد. فنلاند، ماداگاسکار و سنگاپور از دیگر کشورهای صادرکننده شمش نیکل در جهان هستند.