عرضه معدنی روی و مس از سال ۲۰۱۰ به ترتیب نوسانی و صعودی بوده‌است. بیشترین حجم تولید روی معدنی در سال ۲۰۱۵ و برای مس در سال ۲۰۲۳ ثبت شد. طی این دوره، روند قیمت هر دو فلز روی و مس، هم‌خوانی بالایی با روند عرضه معدنی و تقاضا نشان داده‌است.
به‌منظور بررسی تاثیر عرضه و تقاضا، از نسبت عرضه به تقاضا استفاده شده‌است. روند شاخص نسبت عرضه معدنی به تقاضای مس در طول دوره مورد بررسی قله‌ای را در اواسط دوره مورد بررسی ایجاد کرد، اما این شاخص برای روی نزولی مشاهده شد. ناگفته نماند که میان این شاخص با شاخص معکوس قیمت تشابه وجود دارد. این تشابه نشان‌دهنده ارتباط میان قیمت هر دو فلز مس و روی با عواملی مانند عرضه و تقاضای این عناصر است.
مس، فلزی با رنگ قرمز یا نارنجی، دارای خواصی مانند رسانایی الکتریکی و حرارتی بالا است. به‌دلیل مقاومت در برابر خوردگی و قابلیت چکش‌خواری، در صنایع الکترونیک، ساخت سیم‌ها، لوله‌ها و سکه‌ها استفاده می‌شود. مس همچنین در تولید آلیاژهایی مانند برنج و برنز کاربرد دارد. روی نیز فلزی دارای خواصی مانند مقاومت به خوردگی است. عمده روی در گالوانیزه کردن ورق‌های فولادی با هدف مقاومت در برابر زنگ‌زدگی به‌کار می‌رود. روی همچنین در تولید باتری‌ها، آلیاژسازی مانند برنج و ترکیبات شیمیایی مانند اکسید روی در برخی موارد استفاده می‌شود.
از معادن تا قیمت مبنا، نوسانات عرضه معدنی و قیمت مس و روی
نمودار یک، تولید معدنی جهانی روی به‌همراه قیمت آن را نشان می‌دهد. به‌طور کلی، روند تولید روی دنیا از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۳ با میانگین ۱۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تن، نوسانی بوده‌است. تولید معدنی روی دنیا در سال ۲۰۱۰ حدود ۱۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن برآورد شد و تا سال ۲۰۱۵ به ۱۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تن رسید. اما در سال ۲۰۱۶، تولید معدنی این عنصر در دنیا حدود ۱۲ میلیون و ۷۰۰ تن اعلام شد. علت افت تولید معدنی روی دنیا در سال ۲۰۱۶ نسبت به ۲۰۱۵ را می‌توان کاهش تولید قابل توجه معدن مهم استرالیا دانست. معدن Century بزرگ‌ترین معدن روی استرالیا و در جایگاه سومین معدن روی بزرگ روباز دنیا است. گفته می‌شود که تولید روی معدنی دنیا در سال ۲۰۱۷ نسبت به ۲۰۱۶ تنها به میزان ۴ هزار تن بازیابی شد. در سال ۲۰۲۰ نیز به سبب شیوع کووید-۱۹ تولید روی معدنی دنیا نسبت به سال قبل از آن حدود ۴.۵ درصد افت کرد و به ۱۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن رسید. در نهایت، تولید روی معدنی دنیا در سال ۲۰۲۲ حدود ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن بود و در سال ۲۰۲۳ بالغ‌بر ۱۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن روی معدنی تولید شد.
روند قمیت جهانی روی از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۳ با نرخ رشد مرکب ۴.۶ درصد، صعودی بوده‌است. روی در سال ۲۰۱۰ با قیمت حدود ۲,۱۶۰ دلار بر تن معامله شد. در سال ۲۰۱۱، قیمت روی نسبت به سال قبل از آن حدود ۴.۵ درصد رشد کرد اما در سال ۲۰۱۲ به ۱,۹۵۰ دلار بر تن کاهش یافت. در سال ۲۰۱۷ نسبت به ۲۰۱۶، قیمت روی بالغ‌بر ۳۸.۳ درصد رشد کرد که بیشترین رشد سالانه آن طی دوره مورد بررسی بود و هر تن از آن حدود ۲,۸۹۱ دلار فروخته شد. در سال ۲۰۲۰، به علت شیوع کووید-۱۹، قیمت روی دنیا حدود ۲,۲۶۶ دلار بر تن بود که نسبت به سال ۲۰۱۹، به ازای هر تن ۲۸۴ دلار افت کرد. در نهایت، با افت ۲۳.۸ درصدی در سال ۲۰۲۳ نسبت به ۲۰۲۲، قیمت روی دنیا به ۲,۶۵۳ دلار بر تن رسید.
نمودار ۲، بیان‌گر تولید معدنی مس به‌همراه قیمت آن است. روند تولید معدنی مس دنیا با نرخ رشد مرکب ۲.۶ درصد، صعودی بوده‌است. گفته می‌شود که در سال ۲۰۱۰، تولید معدنی مس دنیا حدود ۱۶ میلیون و ۱۰۰ هزار تن بود و لذا کمترین تولید معدنی مس دنیا طی دوره مورد بررسی، در سال ۲۰۱۰ و بیشترین آن در سال ۲۰۲۳ عنوان شد. در سال ۲۰۲۳ این شاخص به ۲۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن رسید که نسبت به سال قبل از آن حدود ۲.۱ درصد رشد داشت. ناگفته نماند که در سال ۲۰۱۳ نسبت به ۲۰۱۲، بیشترین رشد تولید معدنی مس و حدود ۸.۴ درصد رقم خورد و تولید معدنی مس در این سال، به حدود ۱۸ میلیون و ۲۰۰ هزار تن رسید.
قیمت جهانی مس در طول دوره مورد بررسی با میانگین ۷,۱۷۲ دلار بر تن، نوسانی مشاهده شده‌است. در سال ۲۰۱۱ نسبت به ۲۰۱۰، قیمت مس دنیا حدود ۱۷.۲ درصد رشد کرد و به ۸,۸۲۸ دلار به ازای هر تن رسید. کمترین قیمت مس نیز طی دوره مورد بررسی، در سال ۲۰۱۶ حدود ۴,۸۶۸ دلار به ازای هر تن ثبت شد. ناگفته نماند که روند قیمت مس از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶، نزولی بوده اما از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۳، روند صعودی مشاهده شده‌است. بیشترین قیمت مس نیز در سال ۲۰۲۱ با ۹,۳۱۷ دلار به ازای هر تن رقم خورد. در سال ۲۰۲۳، قیمت فروش مس به ازای هر تن حدود ۸,۴۹۰ دلار بود که نسبت به سال قبل از آن حدود ۳.۸ درصد افت کرد.
عرضه و تقاضا؛ موثر بر روند قیمت مس و روی
نمودار ۳، روند نسبت عرضه معدنی به تقاضا با روند معکوس قیمت در بازار روی را مقایسه می‌کند. در سال‌های ابتدایی دوره مورد بررسی، نسبت عرضه معدنی به تقاضای روی با سرعت اندکی کاهش یافت و با این وجود، شاخص معکوس قیمت افزایش پیدا کرده‌است. به این معنی که در سال‌های ابتدایی از دوره مورد بررسی، بر خلاف کاهش تقاضا یا افزایش عرضه معدنی روی، قیمت روی کمتر شده‌است. با این حال، پس از آن، روند شاخص معکوس قیمت با شاخص نسبت عرضه معدنی به تقاضای روی هم‌سو بوده‌است. به بیان دیگر، قیمت روی در دنیا تحت تاثیر عرضه معدنی و تقاضای یان فلز، قرار داشته‌است.
در نمودار ۴، مشابه با نمودار ۳، روند نسبت عرضه معدنی به تقاضای با روند معکوس قیمت آن مشاهده می‌شود. از سال ابتدایی دوره مورد بررسی تا اواسط دوره مورد بررسی، روند معکوس قیمت و شاخص نسبت عرضه معدنی به تقاضای مس افزایشی بوده اما پس از آن، به‌طور مداوم کاهش یافته‌اند. لازم به یادآوری است که روند تولید معدنی مس در طول دوره مورد بررسی صعودی بوده‌است. در نتیجه، افزایش شاخص نسبت عرضه معدنی به تقاضای مس تا اواسط دوره مورد بررسی، ناشی از افول تقاضا بوده و به‌دنبال آن، قیمت مس نیز کاهش یافت. اما طی نیمه دوم از دوره مورد بررسی افزایش تقاضای مس، منجر به رشد قیمت این عنصر در بازارهای دنیا شده‌است.
با توجه به نمودارهای ۳ و ۴، مقایسه نسبت عرضه معدنی به تقاضا با روند قیمت هر دو محصول روی و مس نشان داد که قیمت این دو فلز از میزان عرضه معدنی و تقاضا بسیار تاثیر می‌پذیرد؛ به‌طوری که با افزایش تقاضا یا کاهش عرضه معدنی مس یا روی در طول دوره مورد بررسی، قیمت این فلزات در بازار افزایش یافته‌است. البته سهم بالای منابع پرایمری و معدنی در تولید این فلزات نیز بی تاثیر نبوده‌است.