بررسی روند تولید سنگ‌آهک ایران طی پنج سال اخیر نشان می‌دهد که گرچه این صنعت روند صعودی را در این سال‌ها تجربه کرده، ولی روند رشد آن متوقف شده است. آمارها نشان می‌دهد در سه سال اخیر، تولید سنگ آهک در کشور روی رقم ۴ میلیون تن متوقف شده است.
تولید سنگ آهک در سال ۱۳۹۹ کمترین مقدار آن و برابر با ۳.۶ میلیون تن بود. در سال ۱۴۰۰، با بازگشایی واحدهای معدنی و فرآوری، تولید با رشد ۸.۳ درصدی به ۳.۹ میلیون تن رسید و در سال ۱۴۰۱ با وجود محدودیت‌های انرژی، رشد ۲.۶ درصدی را ثبت کرد. در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳، تولید بدون تغییر نسبت به سال قبل در محدوده ۴ میلیون تن ماند. بررسی مصرف داخلی نشان می‌دهد که تقاضا در سال ۱۳۹۹ نزدیک به ۳.۵ میلیون تن و کمتر از سال قبل بود (به دلیل افت ناشی از کووید-۱۹ و عوامل اقتصادی). از سال ۱۴۰۰ روند صعودی تقاضا آغاز شد؛ ولی در ۱۴۰۳ مجددا افت نسبی را تجربه کرد که تاثیر آن را در جهش صادرات سنگ آهک، می‌توان مشاهده نمود.
سنگ آهک به‌عنوان یکی از پرکاربردترین و درعین‌حال استراتژیک‌ترین مواد معدنی جهان، جایگاهی انکارناپذیر در صنایع مختلف دارد؛ ماده‌ای که نه‌تنها در ساخت‌وساز و تولید سیمان نقشی کلیدی ایفا می‌کند، بلکه در فرآیندهای صنعتی، شیمیایی، کشاورزی و زیست‌محیطی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی این ماده، از جمله خلوص بالا، پایداری حرارتی و قابلیت واکنش‌پذیری با اسیدها، باعث شده است که سنگ آهک به‌عنوان ماده‌ای بی‌بدیل در تولید سیمان، فولاد، شیشه، تصفیه آب و حتی بخش کشاورزی و محیط‌زیست نقشی انکارناپذیر ایفا کند.
در عرصه تجارت جهانی، این ماده معدنی نه‌تنها به شکل خام، بلکه در قالب محصولات فرآوری‌شده‌ای همچون آهک زنده، آهک هیدراته و سایر مشتقات آهک نیز مبادله می‌شود که برخی از آنها متناسب با نیاز صنایع مختلف، ارزش‌افزوده بالایی ایجاد می‌کنند. کشورهایی که از ذخایر غنی یا زیرساخت‌های فرآوری پیشرفته برخوردارند، همچون هند، ویتنام و ایالات متحده، توانسته‌اند سهم قابل‌توجهی از بازار صادرات جهانی را به خود اختصاص دهند؛ این مزیت رقابتی برای چنین کشورهایی فرصتی فراهم کرده تا با بهره‌گیری از توان معدنی و ظرفیت‌های صنعتی خود، جایگاه برجسته‌ای در زنجیره تامین جهانی این محصول به دست آورند. با این حال، تجارت بین‌المللی سنگ آهک به‌شدت متاثر از شرایط کلان اقتصادی، هزینه‌های حمل‌ونقل و مقررات زیست‌محیطی است؛ عواملی که می‌توانند بر میزان تقاضا، قیمت‌گذاری و مسیرهای صادراتی این ماده اثرگذار باشند. در نتیجه، پایداری و رشد بازار جهانی سنگ آهک وابسته به توان کشورها در مدیریت این متغیرها و ارتقای بهره‌وری فرآوری و توزیع این محصول است. ذکر این نکته نیز حایز اهمیت است که به دلیل قیمت نسبتا پایین آهن، تولید و مصرف آن عموما به صورت منطقه‌ای بوده و تجارت آهک معمولا به کشورهای یک حوزه انجام می‌شود؛ لذا سهم کشورهای واردکننده و صادرکننده محدود است و تجارت هر کشور عموما با کشورهای همسایه صورت می‌پذیرد.
با توجه به داده‌های منتشر شده توسط سازمان زمین‌شناسی آمریکا، ایران در جایگاه دهم تولید سنگ آهک قرار دارد و پیش از ایران، ترکیه با اختلاف بسیار کمی در جایگاه نهم قرار گرفته است. بررسی روند تولید سنگ‌آهک ایران طی پنج سال اخیر، همان‌گونه که در نمودار ۱ نمایش داده شده است، نمایانگر این امر است که این صنعت در بازه زمانی مذکور روند رو توسعه‌ای را طی کرده است. در سال ۱۳۹۹، حجم تولید سنگ‌آهک کشور برابر با ۳.۶ میلیون تن گزارش شد که در پایین‌ترین سطوح تولید در سال‌های مورد بررسی قرار داشته و نسبت به سال قبل از آن نیز، با افت همراه بود. این افت همزمان با اوج اختلالات زنجیره تامین و محدودیت‌های اقتصادی ناشی از پاندمی کووید-۱۹ رخ داد؛ در سال ۱۴۰۰، با توجه به بهبود شرایط نسبی اقتصادی، تولید سنگ‌آهک، به حدود ۳.۹ میلیون تن افزایش یافت که این افزایش تولید بیانگر تغییر و افزایش در بهره‌برداری از منابع بود.
سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نقطه بازگشت قابل‌توجهی برای این صنعت محسوب می‌شود؛ زیرا با بازگشایی واحدهای معدنی و فرآوری که پیش‌تر به دلیل محدودیت‌های عملیاتی غیرفعال یا نیمه‌فعال بودند، جهش چشمگیری در عرضه و تقاضای سنگ‌آهک کشور رخ داد. این تحولات نشان‌دهنده بازگشت تقاضای واقعی در بازار داخلی و حتی منطقه‌ای بود و تولید با افزایش ۲.۷ درصدی به ۴ میلیون تن در سال ۱۴۰۱ رسید. در ادامه و در سال ۱۴۰۲، با توجه به محدودیت‌های ناشی از کمبود برق و گاز، رقم تولید در ۴ میلیون تن ثابت ماند. این موضوع در دو سال بعد از آن نیز تکرار شد.
بررسی روند مصرف داخلی سنگ‌آهک ایران طی پنج سال اخیر، همان‌گونه که در نمودار ۲ نمایش داده شده است، بیانگر نوسانات معناداری در بازار این ماده معدنی است. در سال ۱۳۹۹، مصرف داخلی برابر با ۳.۵ میلیون تن گزارش شد که تحت تاثیر کاهش تقاضای ناشی از پیامدهای همه‌گیری کووید-۱۹، کاهش محسوسی را تجربه کرد و این افت در میزان مصرف به‌وضوح بازتاب یافت؛ شرایطی که باعث شد بخش ساخت‌وساز و بسیاری از پروژه‌های عمرانی با تاخیر مواجه شوند و در نتیجه، تقاضای داخلی برای آهک کاهش یابد. در سال ۱۴۰۰، مصرف داخلی با افزایش ۷ درصدی به ۳.۴۵ میلیون تن رسید؛ افزایش که عمدتا ناشی از رونق اقتصاد و بازگشت فعالیت‌ها ناشی از پایان همه‌گیری کووید-۱۹ دارد که بازگشت تقاضا در بخش‌های سرمایه‌گذاری و ساخت‌وساز را در پی داشت. در سال ۱۴۰۱، با افزایش نسبی فعالیت‌های ساختمانی و پروژه‌های عمرانی و همچنین تقویت بخشی از صادرات سنگ آهک، رشد تدریجی ۲.۶ درصدی در مصرف نسبت به سال پیشین به ثبت رسید که نشانه‌ای از احیای تدریجی بازار بود.
روند ثبات مصرف در سال ۱۴۰۲ ادامه یافت و مصرف همچنان در محدوده ۳.۸ باقی ماند. این روند در سال ۱۴۰۳ تغییر کرد و مصرف داخلی کاهش نسبی را تجربه کرد. برای نخستین بار در بازه پنج‌ساله مورد بررسی، در سال ۱۴۰۳ صادرات سنگ‌آهک به بیشترین مقدار در بازه مورد بررسی رسید. این موضوع از یک سو تحت تاثیر افت نسبی تقاضا و از سویی دیگر، متاثر از توانمندتر شدن شرکت‌های فعال در زنجیره سنگ آهک برای حضور پررنگ‌تر در بازارهای صادراتی بود.
در مجموع، طی این پنج سال، رشد مستمر تولید و مصرف عمدتا در پی توسعه پروژه‌های عمرانی و صنعتی، افزایش ظرفیت کارخانجات فولاد و سیمان، رشد صادرات محصولات پایین‌دستی وابسته به سنگ آهک و سیاست‌های حمایتی دولت در بخش معدن و صنایع معدنی بوده که همزمان عرضه و تقاضا را به شکلی پایدار تقویت کرده است.