در بازار جهانی فروآلیاژها، نیکل قوی‌ترین و با‌ثبات‌ترین عملکرد را در میان سه فلز اصلی آلیاژکننده فولاد داشته است. چین با سهم بالای خود در واردات فرونیکل و کنسانتره نیکل، نیاز خود در صنایع فولاد ضدزنگ، هوافضا و ماشین‌آلات پیشرفته تامین می‌کند و تمرکز بر تولید ارزش‌افزوده دارد.
در مقابل، بازار کروم پس از اوج‌گیری در سال ۲۰۲۱ روندی نزولی را تجربه کرده و نسبت ارزش تجارت فروکروم به کنسانتره از ۳.۳۷ در ۲۰۲۱ به پایین‌ترین سطح خود در سال پایانی دوره رسید. رشد سریع‌تر ارزش کنسانتره نسبت به فروکروم و افزایش عرضه جهانی، موجب کاهش ارزش‌افزوده فرآوری کروم شده است؛ بااین‌حال چین همچنان بزرگ‌ترین واردکننده هر دو محصول باقی مانده است.
تجارت فلزات پایه و محصولات مرتبط با آن، از جمله سنگ، کنسانتره و آلیاژکننده‌ها، نقش مهمی در تجارت جهانی و اقتصاد صنایع استراتژیک دارد. بررسی نسبت ارزش تجارت فروآلیاژها به کنسانتره مواد معدنی آنها، شاخصی کارآمد برای سنجش توسعه بازار فرآوری و میزان ارزش‌افزوده اقتصادی هر بخش از زنجیره یک محصول به شمار می‌رود و قادر است روند رشد صنعتی هر فلز و تأثیر متقابل عرضه و تقاضای جهانی را شفاف سازد. در این چارچوب، تمرکز این گزارش بر سه فلز استراتژیک مولیبدن، نیکل و کروم قرار دارد که هر یک سهم قابل‌توجهی در صنایع فلزی دارند و روند تجارت آنها می‌تواند بازتاب وضعیت توسعه صنعتی و پویایی بازار جهانی این فلزات باشد. تحلیل دقیق این سه فلز، علاوه بر ارایه تصویر روشن از بازار، امکان ارزیابی ظرفیت‌های فرآوری و شناسایی فرصت‌های افزایش ارزش‌افزوده اقتصادی را نیز فراهم می‌آورد و دیدگاه جامعی نسبت به تعاملات تجاری و صنعتی در سطح جهانی ارایه می‌کند. با اتکا به داده‌های تجاری و مقایسه ارزش کنسانتره به فروآلیاژ این سه ماده معدنی، می‌توان روندهای کوتاه‌مدت و بلندمدت بازار، نقاط قوت و ضعف فرآوری فلزات و جایگاه هر فلز در زنجیره ارزش جهانی را به‌روشنی تشخیص داد؛ امری که برای تصمیم‌گیری‌های صنعتی و سیاست‌گذاری اقتصادی اهمیت بالایی دارد.
در نمودار ۱ نسبت ارزش تجارت فروآلیاژهای کلیدی شامل فرومولیبدن، فروکروم و فرونیکل به سنگ و کنسانتره متناظر آنها طی سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ نشان داده شده است. سال ۲۰۲۰ که نخستین سال تحلیل به شمار می‌رود، با افت قابل‌توجهی در تجارت جهانی این فلزات همراه بود؛ چرا که اختلالات ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ موجب کاهش شدید مبادلات بین‌المللی در این حوزه شد. در همین راستا، ارزش تجارت هر سه نوع فروآلیاژ کلیدی و نیز سنگ و کنسانتره ماده معدنی مربوطه در سطح نسبتا پایینی در بازه پنج‌ساله مورد بررسی قرار داشت. در حوزه مولیبدن، ارزش تجارت فرومولیبدن در این سال حدود ۹۸۸ دلار بر تن بود و نسبت ارزش تجارت آن به کنسانتره در حدود ۰.۳ محاسبه شد که پایین‌ترین نسبت در کل دوره محسوب می‌شود. روند نسبت ارزش تجارت مولیبدن در مقایسه با سایر فلزات بررسی‌شده کمترین تغییرات را نشان می‌دهد. طی دوره پنج‌ساله ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، نسبت ارزش تجارت فروآلیاژ مولیبدن به کنسانتره آن نسبتا بدون نوسان چشمگیری باقی‌مانده است. ارزش تجارت کنسانتره مولیبدن در تمامی این سال‌ها بالاتر از فروآلیاژ آن بوده است؛ زیرا با توجه به محدود بودن حجم تولید و مصرف فرومولیبدن و تمایل کشورها به واردات مواد خام ارزان‌تر، بسیاری از کارخانه‌ها ترجیح می‌دهند کنسانتره را مستقیما وارد کرده و فرآوری نهایی را نزدیک به بازار مصرف انجام دهند تا کنترل بیشتری بر این بخش از زنجیره مولیبدن داشته باشند.
در نمودار ۲ کشورهای مطرح واردکننده هر یک از فروآلیاژها و سنگ و کنسانتره منتخب در سال ۲۰۲۴ نمایش داده شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سهم قابل‌توجهی از واردات فرومولیبدن در سال ۲۰۲۴ به کشورهای اروپایی تعلق دارد؛ به‌طوری‌که آلمان با ۱۲ درصد، هلند با ۱۱ درصد و ایتالیا با ۹ درصد، در صدر واردکنندگان این محصول قرار گرفته‌اند. این تمرکز واردات در اروپا عمدتا به دلیل نیاز بالا به آلیاژهای مقاوم در صنایع خودروسازی است. در بخش نیکل، نسبت ارزش تجارت همواره بالای ۲ بوده است؛ به گونه‌ای که نسبت ارزش تجارت فرونیکل به کنسانتره آن از ۲.۲ در سال ۲۰۲۰ آغاز شده و در سال ۲۰۲۱ تغییر چندانی نداشت؛ اما در سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ بیشترین رشد را تجربه کرد و به ترتیب به ۳.۱ و سپس ۳.۷ رسید و این سطح را در ۲۰۲۴ نیز حفظ کرد. روند کلی نسبت ارزش تجارت فرونیکل به کنسانتره و سنگ نیکل در کل دوره پنج‌ساله افزایشی بوده است. با وجود افزایش در ارزش تجارت کنسانتره نیکل از ۳.۹ میلیارد دلار در ۲۰۲۰ به ۴.۴ میلیارد دلار در ۲۰۲۴، ارزش تجارت فرو نیکل در همین بازه از ۴.۴ میلیارد دلار به ۱۶.۲ میلیارد دلار افزایش یافته است که بیانگر ارزش‌افزوده بالای بازار فروآلیاژ نیکل در مقایسه با کنسانتره آن است.
در بررسی بازار تجارت جهانی فروآلیاژهای نیکل و کروم، این دو فلز روندهای متفاوتی را طی سال‌های اخیر تجربه کرده‌اند. در بخش نیکل، تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که چین نقش کلیدی در واردات فرونیکل دارد؛ به‌گونه‌ای که حدود ۱۴ میلیون تن معادل ۸۶.۸ درصد از کل واردات جهانی فرونیکل در سال ۲۰۲۴ به این کشور اختصاص یافته است. همچنین چین با سهم ۶۱ درصدی از واردات جهانی، بزرگ‌ترین واردکننده کنسانتره نیکل نیز محسوب می‌شود. این سهم بالا در واردات کنسانتره و فرونیکل عمدتا ناشی از نقش محوری صنایع فولاد ضدزنگ و تولید آلیاژهای مهندسی پیشرفته در اقتصاد چین است. نیکل عنصر کلیدی در فولاد ضدزنگ بوده و چین در حال حاضر بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده این نوع فولاد در جهان است. علاوه بر آن، صنایع هوافضا، پتروشیمی و ماشین‌آلات سنگین به آلیاژهای نیکل‌دار با مقاومت بالا نیاز دارند و در همین راستا، چین برای پاسخگویی به تقاضای گسترده این صنایع، اقدام به واردات گسترده کنسانتره و فروآلیاژ نیکل کرده است؛ از این‌رو، حجم بالای واردات نیکل در اشکال مختلف نشان‌دهنده تمرکز چین بر تامین مداوم مواد اولیه برای صنایع داخلی با ارزش‌افزوده بالاتر است. در همین چارچوب، بازار نیکل با بیشترین نسبت ارزش تجارت و رشد پایدار فرآوری، قوی‌ترین بازار در میان سه فلز مورد بررسی محسوب می‌شود؛ در حالی که بازار مولیبدن همچنان کوچک و باثبات باقی مانده و ارزش‌افزوده آن محدود است.
در مقابل، در بازار کروم روند متفاوتی مشاهده می‌شود. نسبت ارزش تجارت فروکروم به کنسانتره از ۲.۶ در سال ۲۰۲۰ به اوج خود در بازه مورد بررسی یعنی ۳.۴ در سال ۲۰۲۱ رسید؛ رشدی که در نتیجه افزایش تقاضای صنعتی و کاهش محدودیت‌های عرضه پس از همه‌گیری کووید-۱۹ رخ داد. اما پس از سال ۲۰۲۱، این روند صعودی متوقف شد و بازار وارد فاز نزولی شد؛ به‌گونه‌ای که نسبت یادشده به‌طور پیوسته کاهش یافت و در سال ۲۰۲۴ به ۱.۳ رسید که پایین‌ترین مقدار در دوره مورد بررسی است. از سال ۲۰۲۲ به بعد، ارزش تجارت کنسانتره کروم با سرعت بیشتری نسبت به فروکروم رشد کرد؛ به‌طوری‌که از ۴.۱ میلیارد دلار در ۲۰۲۲ به ۷.۳ میلیارد دلار در ۲۰۲۴ افزایش یافت؛ درحالی‌که ارزش کل بازار تجارت فروکروم از ۱۱.۹ میلیارد دلار در ۲۰۲۲ به ۹.۸ میلیارد دلار در ۲۰۲۴ کاهش پیدا کرد. این امر نشان می‌دهد که بازار فرآوری کروم نتوانست با سرعت رشد کنسانتره همگام شود و فشارهای قیمتی ناشی از افزایش عرضه جهانی، ارزش فروکروم را محدود کرد. ذکر این نکته حایز اهمیت است که در سال ۲۰۲۴ چین با ۸۳ درصد از واردات جهانی کنسانتره کروم و ۴۹ درصد از واردات فروکروم، بزرگ‌ترین واردکننده هر دو محصول بوده است.