از بحران انرژی تا کاهش حاشیه سود؛ روایت پنج‌ساله‌ آلومینا تا نقطه ادغام

در سال ۲۰۲۲، عملکرد شرکت Alumina Limited تحت بحران انرژی ناشی از جنگ روسیه اوکراین قرار گرفت و با کاهش چشمگیر تولید آلومینا و علی‌رغم رشد درآمد ناشی از افزایش قیمت‌ها، سوددهی به‌شدت کاهش یافت. این شرایط در سال ۲۰۲۳ تشدید شد و تولید، درآمد و جریان نقدی شرکت را به‌طور جدی تضعیف کرد.

به‌طورکلی ساختار هزینه‌ای شرکت میان سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ دچار تغییرات قابل‌توجهی شد؛ به‌ویژه سهم انرژی که از ۲۷ درصد به ۴۶ درصد رسید و فشار سنگینی بر حاشیه سود شرکت وارد کرد. در سال ۲۰۲۳ علاوه بر کاهش ۱۲.۷ درصدی تولید آلومینا، افت قیمت فروش و رشد هزینه‌های نقدی موجب کاهش جدی سود شرکت شد. مشکلات عملیاتی تحت مدیریت Alcoa تشدید شده و چالش‌های تولید، زمینه‌ساز پیشنهاد این شرکت برای خرید کامل Alumina Limited در مارس ۲۰۲۴ شد.

شرکت Alumina Limited که در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۲ و در پی تفکیک دارایی‌های حوزه آلومینیوم شرکت WMC Limited تاسیس شد، یک شرکت سرمایه‌گذاری استرالیایی مستقر در ملبورن است و دفتر مرکزی آن نیز در همین شهر قرار دارد. هسته اصلی فعالیت شرکت، ساختار سرمایه‌گذاری منحصر‌به‌فرد آن است که بر پایه مالکیت ۴۰ درصدی در شراکت مشترک بین‌المللی شرکت (AWAC (Alcoa World Alumina and Chemicals شکل گرفته است؛ شراکتی استراتژیک که از سال ۱۹۹۴ برقرار بوده و مجموعه‌ای از دارایی‌های جهانی در حوزه بوکسیت و آلومینا را در بر می‌گیرد. شریک اصلی در این ساختار، شرکتAlcoa Corporation است که با ۶۰ درصد مالکیت، نقش مدیر عملیاتی را بر عهده داشته و مسوول اداره و مدیریت عملیات این مجموعه است. تمرکز Alumina Limited به‌طور کامل بر سرمایه‌گذاری در صنایع آلومینیوم قرار دارد و به‌واسطه حضور AWAC، در معادن بوکسیت، پالایشگاه‌های آلومینا و نیز واحد ذوب آلومینیوم Portland در ایالت ویکتوریا مشارکت می‌کند. پرتفولیوی دارایی‌های شرکت گسترده و بین‌المللی است و کشورهایی همچون استرالیا، برزیل، اسپانیا، عربستان سعودی و گینه را شامل می‌شود؛ همچنین از مهم‌ترین دارایی‌های آن می‌توان به معادن Huntly و Willowdale در استرالیای غربی و پالایشگاه‌های Pinjarra، Wagerup و Kwinana اشاره کرد.

در نمودار ۱ روند تولید آلومینا و آلومینیوم شرکت Alumina Limited در بازه پنج‌ساله ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ نمایش داده شده است. در ابتدای دوره و در سال ۲۰۱۹، شرکت حدود ۱۲.۶ میلیون تن آلومینا و ۱۶۱ هزار تن آلومینیوم تولید کرد؛ سطحی که با توجه به شرایط عادی بازار، بالاتر از متوسط تولید پنج‌ساله ارزیابی می‌شود. مطابق نمودار ۲، درآمد شرکت در همین سال به ۵.۲ میلیارد دلار و سود خالص به ۵۸۳.۸ میلیون دلار رسید که حاشیه سود نزدیک به ۱۱.۲ درصد را رقم زد و نشان‌دهنده کارایی مناسب در مدیریت هزینه و عملکرد تولید در شرکت بود. در سال ۲۰۲۰، تولید آلومینا با افزایش جزیی به ۱۲.۸ میلیون تن رسید؛ اما تولید آلومینیوم اندکی کاهش یافته و به ۱۶۰ هزار تن رسید؛ این تغییرات بسیار اندک نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۰، ظرفیت عملیاتی شرکت تقریبا حفظ شد؛ هرچند تولید در فصل‌های ابتدایی سال و پیش از اجرای محدودیت‌های سخت‌گیرانه ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹، در سطحی بالاتر از متوسط شرکت بود. با وجود رشد تولید آلومینا، درآمد شرکت در ۲۰۲۰ به ۴.۳ میلیارد دلار کاهش یافت که افتی حدود ۱۷ درصد نسبت به ۲۰۱۹ محسوب می‌شود و سود خالص نیز با کاهش، به ۴۱۵.۳ میلیون دلار رسید که نشان‌دهنده افتی نزدیک به ۲۸.۸ درصد بوده و حاشیه سود را به ۹.۶ درصد رساند. این کاهش محسوس در درآمد و سود، علی‌رغم رشد تولید آلومینا، ناشی از شرایط بازار جهانی در سال ۲۰۲۰ بود؛ بازاری که تحت تاثیر همه‌گیری کووید-۱۹، با کاهش تقاضای جهانی و افت قیمت در حوزه فلزات ازجمله آلومینا مواجه شد.

در سال ۲۰۲۱، رشد تولید شرکت ادامه یافت و تولید آلومینا به ۱۳.۲ میلیون تن افزایش یافت که رشدی حدود ۳.۱ درصدی نسبت به ۲۰۲۰ را ثبت کرد و تولید آلومینیوم نیز به ۱۶۳ هزار تن رسید. این روند افزایشی بیانگر بهبود شرایط عملیاتی و بازگشت نسبی تقاضای جهانی در سال ۲۰۲۱ است. شایان ذکر است که در سال ۲۰۲۱ بالاترین سطح تولید آلومینا و آلومینیوم شرکت در کل دوره پنج‌ساله مورد بررسی بوده است؛ در همین سال، درآمد شرکت به ۵.۲ میلیارد دلار افزایش یافت که تقریبا برابر با سطح سال ۲۰۱۹ بود و این بهبود را می‌توان به بازگشت نسبی تقاضا برای آلومینا و آلومینیوم، افزایش قیمت فروش و مدیریت موثرتر هزینه‌ها نسبت داد.

در سال ۲۰۲۲ نقطه عطف مهمی در روند تولید شرکت رقم خورد؛ به‌گونه‌ای که تولید آلومینا به ۱۱.۸ میلیون تن کاهش یافت که نشان‌دهنده افتی نزدیک به ۱۰.۶ درصد نسبت به ۲۰۲۱ بود و تولید آلومینیوم نیز با کاهش جزیی به ۱۵۹ هزار تن رسید. اگرچه درآمد شرکت در همین سال به ۵.۷ میلیارد دلار افزایش یافت و رشد ۹.۴ درصدی را نسبت به سال قبل نشان داد، اما سود خالص با سقوط به ۳۰۴ میلیون دلار، افتی ۴۰.۹ درصدی را شاهد بود؛ موضوعی که حاشیه سود را به ۵.۳ درصد و تقریبا نصف سطح سال ۲۰۱۹ کاهش داد. این تناقض میان افزایش درآمد و کاهش سود، ناشی از آن بود که رشد درآمد نه از محل تولید بلکه از افزایش قیمت جهانی آلومینا و آلومینیوم، تحت تاثیر کمبود عرضه و افزایش تقاضای صنعتی شکل گرفته بود؛ در واقع، در سال ۲۰۲۲ در نتیجه مستقیم بحران جهانی انرژی، هزینه‌های پالایش به‌شدت افزایش داشت و هم‌زمان قیمت بوکسیت و مواد شیمیایی نیز رشد چشمگیری کرد. شرکت در واکنش، سیاست تکیه بر قیمت‌های بالاتر برای حفظ سطح درآمد را اتخاذ کرد؛ اما افزایش شدید هزینه‌های انرژی، تعمیرات، حمل‌ونقل و مواد اولیه باعث شد حاشیه سود به‌شدت کاهش یابد و در نهایت افت سوددهی حدود ۴۰ درصدی رقم بخورد.

در ادامه روند افزایش هزینه‌ها، سال ۲۰۲۳ نیز با فشارهای گسترده‌تری همراه شد و ساختار هزینه‌ها در مقایسه با سال ۲۰۲۱ که تولید در وضعیت مساعدی قرار داشت، دچار تغییرات چشمگیر بود. در ارتباط با این شرایط، نمودار ۳ ساختار هزینه‌های تولید آلومینا و سهم هر بخش را در سال ۲۰۲۳ به‌وضوح نشان می‌دهد. سهم هزینه انرژی که یکی از مهم‌ترین اجزای ساختار هزینه‌ای است، از ۲۷ درصد در ۲۰۲۱ به ۴۶ درصد افزایش یافت؛ در حالی که سهم بوکسیت به‌عنوان ماده اولیه از ۲۵ درصد در ۲۰۲۱ به ۶ درصد کاهش پیدا کرد. سال ۲۰۲۳ برای Alumina Limited سالی بسیار چالش‌برانگیز بود؛ تولید آلومینا با کاهش ۱.۵ میلیون تنی معادل ۱۲.۷ درصد، به ۱۰.۳ میلیون تن رسید. این افت ناشی از مشکلات عملیاتی متعدد از جمله استخراج بوکسیت با عیار پایین در معادن استرالیای غربی، کاهش ظرفیت پالایشگاه سان‌سیپریان به دلیل قیمت بالای گاز و توقف موقتی پالایشگاه کوینانا بود. درآمد شرکت نیز با کاهش ۷ درصدی به ۵.۴ میلیارد دلار رسید که عمدتا به دلیل افت ۵.۱ درصدی متوسط قیمت فروش آلومینا و افزایش هزینه‌های نقدی تولید رخ داد؛ ترکیب این عوامل در نهایت به کاهش سود نسبت به سال گذشته منجر شد.

به‌طورکلی می‌توان عنوان کرد که طی پنج سال بررسی‌شده، شرکت با چالش‌هایی از جمله کاهش تولید، افزایش هزینه‌های عملیاتی و فشارهای زیست‌محیطی مواجه بوده است. در این مسیر، Alcoa به‌عنوان شریک عملیاتی و مدیر AWAC، نقش مهمی در عملکرد ضعیف سال ۲۰۲۳ داشت؛ چراکه بخش عمده چالش‌های عملیاتی تحت مدیریت مستقیم این شرکت بروز کرد و همین شرایط موجب شد Alcoa در مارس ۲۰۲۴ پیشنهاد خرید کامل سهام Alumina Limited را ارایه کند. هدف این ادغام، یکپارچه‌سازی کامل دارایی‌های AWAC، حذف لایه‌های مدیریتی غیرضروری، افزایش سرعت تصمیم‌گیری و ارتقای کارایی عملیاتی در بلندمدت اعلام شد و هیات‌مدیره آلومینا نیز این پیشنهاد را به‌عنوان فرصتی برای خروج از دوره پر چالش و مشارکت در آینده یک شرکت یکپارچه و بزرگ‌تر به سهامداران توصیه کرده است.

در سال ۲۰۲۲ در نتیجه مستقیم بحران جهانی انرژی، هزینه‌های پالایش را به‌شدت افزایش داشت و هم‌زمان قیمت بوکسیت و مواد شیمیایی نیز رشد چشمگیری کرد.

در مارس ۲۰۲۴ پیشنهاد خرید کامل سهام Alumina Limited توسط Alcoa با هدف ادغام، یکپارچه‌سازی کامل دارایی‌های AWAC، حذف لایه‌های مدیریتی غیرضروری، افزایش سرعت تصمیم‌گیری و ارتقای کارایی عملیاتی در بلندمدت اعلام شد.